Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Zanim ludzie wylądowali na Księżycu, najpierw go okrążyli - i o tej misji jest właśnie ta książka. Autor wcześniej napisał podobną na temat niefortunnej misji Apollo 13, ściśle współpracując przy niej z Jamesem Lovellem, którego później zagrał Tom Hanks w znanym filmie. Lovell brał udział także w Apollo 8 i również przy tej książce dzielił się opowieściami. Narracja jest więc tutaj bardzo podobna jak we wspomnianym filmie, jest atmosfera napięcia, niebezpieczeństwa i udziału w czymś epokowym (chociaż mniej dramatyczna, bo Apollo 8 była udana). Świetna opowieść o przygotowaniach, o tragedii Apollo 1, o kontekście politycznym, wreszcie drobiazgowy, ale ciekawy i trzymający w napięciu opis samego lotu. Ilość technikaliów w sam raz, dużo natomiast o ludzkiej perspektywie, o pilotach i ich rodzinach. Jeżeli podobały się Wam filmy "Apollo 13" i "First man" z Ryanem Goslingiem - ta książka przypadnie Wam do gustu. Ja bawiłem się znakomicie!

Zanim ludzie wylądowali na Księżycu, najpierw go okrążyli - i o tej misji jest właśnie ta książka. Autor wcześniej napisał podobną na temat niefortunnej misji Apollo 13, ściśle współpracując przy niej z Jamesem Lovellem, którego później zagrał Tom Hanks w znanym filmie. Lovell brał udział także w Apollo 8 i również przy tej książce dzielił się opowieściami. Narracja jest...

Autorka książki, laureatka Nagrody Nobla, opisuje wynalezioną przez siebie rewolucyjną metodę CRISPR, pozwalającą precyzyjnie modyfikować DNA. Metodę odkryto jako mechanizm obronny bakterii, które potrafią wyszukiwać i niszczyć DNA wstrzyknięte przez wirusy. Jest to metoda bardzo prosta i tania w użyciu - eksperymenty, które dotąd wymagały ogromnych środków i czasu przy znikomej skuteczności, teraz można zrobić w domu za pomocą kupionych w internecie substancji. W związku z tym o CRISPR dużo się mówi, szybko zdobywa popularność, a jej zastosowania wydają się bardzo szerokie: od leczenia chorób genetycznych ludzi do nadawania nowych cech roślinom i zwierzętom, by były zdrowsze i bardziej przyjazne środowisku. Jest to także zagrożenie, bo zmodyfikowane organizmy zachowają nowe cechy w dalszych pokoleniach, czego konsekwencji nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Dowiedziałem się też o zagrożeniach, o których nie miałem pojęcia, np. zaprojektowano "silnik genowy", który omija mechanizmy ewolucji i szybko rozprzestrzenia się po całym gatunku. Można w ten sposób np. uodpornić komary na malarię - wszystkie, na całym świecie. Można by było też je w ten sposób... wysterylizować i zniszczyć cały gatunek. Dotyczy to także innych gatunków, więc ostrożnie...
Pierwsza część, wyjaśniająca działanie metody, jest nieco bardziej naukowa i nie dla każdego może być łatwa w odbiorze. Część druga, o skutkach społecznych jej użycia, jest bardziej przystępna i tę część polecam wszystkim.

Autorka książki, laureatka Nagrody Nobla, opisuje wynalezioną przez siebie rewolucyjną metodę CRISPR, pozwalającą precyzyjnie modyfikować DNA. Metodę odkryto jako mechanizm obronny bakterii, które potrafią wyszukiwać i niszczyć DNA wstrzyknięte przez wirusy. Jest to metoda bardzo prosta i tania w użyciu - eksperymenty, które dotąd wymagały ogromnych środków i czasu przy...

Przyznam, że od czasu Harariego nie miałem do czynienia z książką, która by w tak zaskakujący i odświeżający umysł sposób zmieniała moje postrzeganie codziennych sytuacji i zjawisk. Jej główną tezą jest, że ogromna większość otaczających nas rozwiązań, choć w zamyśle zaprojektowana jako neutralna płciowo, w rzeczywistości dyskryminuje kobiety, ponieważ została zaprojektowana przez mężczyzn. I nie dzieje się tak z powodu ich niechęci do kobiet czy woli ich dyskryminacji, a z tego, że mężczyźni nawet nie uświadamiają sobie, że ich punkt widzenia nie jest neutralny.

Wiem, to brzmi jak feministyczne moralizowanie. Jednak książka idzie zupełnie pod prąd współczesnego feminizmu. Nie twierdzi, że mężczyźni i kobiety są tacy sami. Przeciwnie, podkreśla, że są _bardzo różni_, poczynając od biologii, a kończąc na rolach społecznych i stylu życia. I że to zacieranie różnic właśnie dyskryminuje kobiety, bo wprowadzane "neutralne" rozwiązania to faktycznie rozwiązania dla mężczyzn.

Książka pełna jest niezwykle ciekawych przykładów nieoczywistej dyskryminacji, jak chociażby historia o tym, jak w pewnym muzeum zastąpiono toalety męskie i damskie "koedukacyjnymi" i "koedukacyjnymi z pisuarami". Rezultat? Kolejki kobiet do toalety jeszcze bardziej się wydłużyły, bo nadal stawały tylko do tych bez pisuarów, za to mężczyźni stawali do obu :) Rozwiązanie? Toalety dla kobiet powinny być po prostu większe, bo mają inną fizjologię. To nie toalety powinny być takie same, lecz takie, by kolejki do nich były jednakowe. Można by zawołać: "że też wcześniej o tym nie pomyślałem!"

Takich przykładów jest multum. Męskie manekiny w testach samochodowych prowadzą do tego, że auta są mniej bezpieczne dla kobiet; "uniwersalne" mundury, broń, narzędzia, plecaki i buty prowadzą do urazów i wypadków żołnierek i policjantek, bo faktycznie projektowane są dla męskiego ciała; leki bada się i testuje na mężczyznach, dlatego bywają nieskuteczne u kobiet i odwrotnie, wiele leków potencjalnie pomocnych kobietom odrzuca się na wstępnym etapie, bo nie działały na mężczyzn; itd, itp.

Można by co prawda polemizować w niektórych sprawach z autorką, która np. twierdzi, że nie należy próbować zmieniać zwyczajów kobiet, bo widzi w tym próbę upodabniania do mężczyzn, ale już jak najbardziej oczekuje edukowania i zmieniania zwyczajów mężczyzn. To jednak pojedyncze wpadki, które nikną wśród ogromu dobrze udokumentowanych przykładów, statystyk i liczb.

To jedna z tych książek, które przewracają do góry nogami nasze spojrzenie na to, jak urządzony jest świat. Natychmiast po niej zacząłem dostrzegać wiele codziennych przykładów tego, o czym tam napisano. Szczególnie, że próbuję się ostatnio poruszać po mieście z wózkiem dziecięcym i widzę, jak często napotykam bariery, które dotąd były dla mnie niewidzialne.

Przyznam, że od czasu Harariego nie miałem do czynienia z książką, która by w tak zaskakujący i odświeżający umysł sposób zmieniała moje postrzeganie codziennych sytuacji i zjawisk. Jej główną tezą jest, że ogromna większość otaczających nas rozwiązań, choć w zamyśle zaprojektowana jako neutralna płciowo, w rzeczywistości dyskryminuje kobiety, ponieważ została...