Solidna, rzeczowa analiza czym był RNR (czyli ONR falanga) w przedwojennej Polsce. Odpowiedź na to czym była polska odmiana faszyzmu – bo za taką ostatecznie uznaje ten ruch Autor – specjalista w temacie ruchów skrajnego nacjonalizmu.

Rudnicki wykonał olbrzymią pracę, szczegółowo analizują założenia ruchu tworzonego przez Bolesława Piaseckiego, przybliża język, publikacje, wreszcie nie stroni od opisu działań tego w sumie niewielkiego w gruncie rzeczy ruchu. Pokazuje także wewnętrzna dyskusje która ciągle odbywała się w ruchu, publicyści często zajmowali niejednoznaczne stanowiska, tym trudniej objąć ten ruch całościowo. Z drugiej strony „falangiści” byli niezwykle skupieni właśnie na sprawach programowych – co było wyjątkiem w polskim życiu politycznym, ale także na tle ruchów skrajnie nacjonalistycznych w Europie. Autor analizuje w zasadzie każdy element życia „politycznego” organizacji. Są relacje z obozem władzy, są programy, są działania, są relacje ze Stronnictwem Narodowym. Są wreszcie współczesne recepcje Falangi – co zostało w pamięci (z trzech elementów tj. skrajnego nacjonalizmu, wodza wraz z quasi zmilitaryzowaną partą i radykalizmu społecznego – pozostał głównie nacjonalizm)

Analiza którą wykonuje Rudnicki ma oczywiście jeden feler – i nie jest to wina Autora. Ruchy tego typu określały się PRZED WSZYSTKIM w działaniu i to w postaci skrajnej. Program jest niczym, działanie jest wszystkim. Autor jest tego zresztą świadomi i wielokrotnie to podkreśla. „Falanga” zaś pozostała ruchem niszowym, mimo że sporo z jej agendy udało się narzucić rządzącej sanacji.

Te wątki realnego działania ruchu są zresztą najciekawsze, flirt Koca (szefa OZN’u) z Piaseckim, wciągnięcie działaczy Falangi do sanacyjnych młodzieżówek, wreszcie akcje antyżydowskie tak na uniwersytetach jak i w „terenie” w postaci różnych „tumultów” po pogromy.

Tak Polska lat 30-tych to mimo wszystko ponury obraz, narastające działania przeciw Żydom (w mniejszym stopniu przeciw Ukraińcom) w postaci skrajnej – naprawdę wiele wyjaśniają w kwestii późniejszej sytuacji okupacyjnej. Antysemityzm naprawdę był istotnym aspektem przedwojennego życia – także dla sporej części Stronnictwa Narodowego pod przewodem Dmowskiego (choć tu oczywiście „falangiści” byli znacznie bardziej radykalni). Pisma postaci jak ksiądz Trzeciak także pozostawiają mnie w osłupieniu. Zresztą jest tu także próba analizy wzajemnych relacji Falangi z Kościołem Katolickim w Polsce – które były bardzo złożone i trudno tu mimo wszystko o jednoznaczne wnioski – nawet jeśli postaci jak ks. Trzeciak było więcej.

Stąd lektura książki jest tak dojmująca – programy antysemickie jeszcze z połowy lat 30-tych wychodzące ze środowisk szeroko rozumianego ONR (lata 34-35) idą nawet dalej niż późniejsze ustawy norymberskie.

Warto czytać by wiedzieć czym przed wojną była Falanga, co robiła i pisała Falanga, jak „wykuwała” nową Polskę Katolicką, nawet jeśli ten „katolicyzm” nie miał za wiele wspólnego z samym Kościołem.

Solidna, rzeczowa analiza czym był RNR (czyli ONR falanga) w przedwojennej Polsce. Odpowiedź na to czym była polska odmiana faszyzmu – bo za taką ostatecznie uznaje ten ruch Autor – specjalista w temacie ruchów skrajnego nacjonalizmu.

Rudnicki wykonał olbrzymią pracę, szczegółowo analizują założenia ruchu tworzonego przez Bolesława Piaseckiego, przybliża język, publikacje,...

Bardzo dobrze stworzone opracowanie o RNR Falanga, opisujące poglądy jej kierownictwa i członków na rozmaite sprawy, strukturę ruchu itp.

Bardzo dobrze stworzone opracowanie o RNR Falanga, opisujące poglądy jej kierownictwa i członków na rozmaite sprawy, strukturę ruchu itp.

Dzieło będące owocem benedyktyńskiej pracy prof. Szymona Rudnickiego, wybitnego znawcy omawianej w książce problematyki. To bardzo cenne, że postanowił on uzupełnić i rozbudować swoje badania, prowadzone jeszcze w latach 80. ub. stulecia.

Dzieło będące owocem benedyktyńskiej pracy prof. Szymona Rudnickiego, wybitnego znawcy omawianej w książce problematyki. To bardzo cenne, że postanowił on uzupełnić i rozbudować swoje badania, prowadzone jeszcze w latach 80. ub. stulecia.