Powiedzmy sobie szczerze, „Rok 1984″ G. Orwella to książka którą każdy szanujący się miłośnik fantastyki, futuryzmu, science-fiction itp. powinien kiedyś przeczytać. Na mnie padło właśnie teraz. Długo się wzbraniałem ale w końcu uległem. I co się okazuje? Że motyw książki chociaż już mocno stary to nadal jary.

Nie ma, że boli. Przeczytać trzeba. Książka jest dosyć ciężka w odbiorze, momentami nudnawa, a już na pewno ograniczona i toporna, jeśli chodzi o styl i słownictwo. Chociaż jest to świadomy zabieg autora. Niemniej, przez książkę przebrnąć jest ciężko i jedynie wizja zaskakującego zakończenia zmusiła mnie do dalszego czytania.

Pan Orwell wczuł się chyba bardzo mocno w swój twór. Wizja totalitarnego państwa przyszłości jest oddana nie tylko poprzez fabułę ale także przez specyficzną narrację, wręcz prostacki warsztat i słownictwo ograniczone do absurdalnego poziomu. Świat przedstawiony jest toporny: szary, „kanciasty”, minimalistyczny, bardzo funkcjonalny, bez zbędnych ozdobników i udogodnień. Książka również: krótkie zdania, skąpe opisy, minimalny zasób słów i brak synonimów, a przez to ciągłe powtórzenia tych samych słów w kolejnych zdaniach. A w efekcie ograniczone postrzeganie świata przez czytelnika. Książka całą sobą daje odczuć orwellowską wizję świata. Czytelnik dowiaduje się tylko tyle ile musi, jedynie minimum informacji konieczne do zrozumienia głównego wątku. Ma wiedzieć co się dzieję, ale nie wiedzieć dlaczego. Poprzez książkę autor zdaje się działać na czytelnika, tak jak opisany w niej totalitarny system działa na każdego człowieka. Maksimum izolacji, minimum myślenia i dostarczanych informacji. Świat jest klaustrofobiczny, nie tyle pusty (pozbawiony wszystkiego co zbędne) ile właśnie maksymalnie ograniczony.

Winston Smith, główny bohater powieści jest buntownikiem przeciwko ustrojowi i Wielkiemu Bratu. Jest buntownikiem całym sobą (pospolite nazwisko, niepospolite imię). Początkowo, podświadomie negując zaistniały świat, a dopiero ostatecznie przekładając to na w pełni świadome i zdecydowane działania. Czytelnik podchodzi do książki wręcz identycznie. Wie, że książka jest antyutopią i czyta ją nastawiając się do świata przedstawionego negatywnie. „Podświadomie” staje się buntownikiem przeciwko bliżej nieokreślonemu otoczeniu. Winston powoli dochodzi do prawdy o świecie, wie przeciwko czemu się buntuje, i w końcu buntuje się świadomie. Czytelnik również, widząc szerszy obraz świata widzi, że bunt był właściwą postawą, i co ważniejsze, wie dlaczego.

Na tym nie koniec. Świat przedstawiony oddziałuje na głównego bohatera, książka oddziałuje na czytelnika – ta zależność idzie dużo dalej. Końcowa rezygnacja, stłamszenie głównego bohatera, jego indywidualności, całkowite podporządkowanie – to wszystko oddziałuje również na czytelnika. Wizja świata jest prawdziwa aż do bólu. Opór jest bezcelowy. Książka przedstawia argumentację swoich działań tak dobitnie, że nie sposób się z nią nie zgodzić. Jeśli celem jest absolutna kontrola, to Orwell podaje najlepszą receptę na jej wprowadzenie. Jedynym argumentem jest podświadomy sprzeciw: „To jest złe”. Jednak tak jak bunt głównego bohatera, sprzeciw jest ostatecznie nieuzasadniony wobec porażającej logiki totalitarnych działań.

Taka też rezygnacja ogarnęła mnie po skończonej lekturze. Mimo, że zakończenie całkowicie mi się nie podobało, to było właśnie najlepszym rozwiązaniem, było całkowicie poprawne. Trudno się z nim nie zgodzić.

Najciekawszy jest fakt, że książka została napisana w 1949 roku, a mimo minionych blisko 60 lat temat jest nadal aktualny i tak właściwie, nadal nie wiadomo co jest najlepszym ustrojem i czym jest „prawda”.

Powiedzmy sobie szczerze, „Rok 1984″ G. Orwella to książka którą każdy szanujący się miłośnik fantastyki, futuryzmu, science-fiction itp. powinien kiedyś przeczytać. Na mnie padło właśnie teraz. Długo się wzbraniałem ale w końcu uległem. I co się okazuje? Że motyw książki chociaż już mocno stary to nadal jary.

Nie ma, że boli. Przeczytać trzeba. Książka jest dosyć ciężka w...