Zaskakujące jest to, że czasem w nauce bardzo długo trzymają się koncepcje oparte na bardzo wątpliwych hipotezach, które wszyscy milcząco akceptują, zamiast poddać je weryfikacji. Tak właśnie ma się sprawa z koncepcją, która powstanie chrześcijańskiej uroczystości Bożego Narodzenia tłumaczy zastąpieniem przezeń dawniejszych świąt pogańskich, które obchodzono właśnie w tym dniu. W „Narodzinach Bożego Narodzenia” ks. Naumowicz dokonuje dokładnej analizy przekazów źródłowych (zarówno chrześcijańskich, jak pogańskich) oraz narosłej wokół tego tematu literatury naukowej. Bardzo dokładnie omawia kilka wieków dyskusji niejednokrotnie przy tym wykazując cele (bynajmniej nie naukowe), jakie poszczególnym autorom przyświecały, gdy pisali na temat genezy święta narodzin Chrystusa. Dzięki temu bardzo klarownie ukazuje, jak w epoce nowożytnej wykreowany został mit pogańskiego święta, który skłonił nawet niektóre grupy protestanckie do zarzucenia świętowania Bożego Narodzenia.

Książka ks. Naumowicza nie tylko koryguje błędne ustalenia dotyczące genezy obchodzonego 25 XII święta, ale także przedstawia jego rozwój w praktyce liturgicznej Kościoła. Autor zwraca na przykład uwagę na istnienie w IV wieku dwóch dat celebracji narodzin Chrystusa: styczniowej (palestyńskiej) i grudniowej (rzymskiej). Ciekawie zaprezentowane zostały dzieje obu świąt i ostateczne przesunięcie świętowania Bożego Narodzenia na 25 XII, przy jednoczesnym utrzymaniu święta Epifanii (a także w Kościołach wschodnich Chrztu Pańskiego) w dniu 6 I. Duża erudycja ks. Naumowicza w dziedzinie patrologii oraz chronologii sprawia, że skomplikowane relacje między refleksją teologiczna na temat dnia narodzin Chrystusa oraz związanymi z nią obliczeniami wyjaśnione zostają bardzo klarownie. Książka na pewno wiele wnosi do badań nad powstaniem i historią świąt Bożego Narodzenia i gorąco ją polecam.

Tomasz Babnis

Zaskakujące jest to, że czasem w nauce bardzo długo trzymają się koncepcje oparte na bardzo wątpliwych hipotezach, które wszyscy milcząco akceptują, zamiast poddać je weryfikacji. Tak właśnie ma się sprawa z koncepcją, która powstanie chrześcijańskiej uroczystości Bożego Narodzenia tłumaczy zastąpieniem przezeń dawniejszych świąt pogańskich, które obchodzono właśnie w tym...