6.6

(Tekst pochodzi z mojego bloga - Szanowni Państwo, dziś zachwycamy się...)

„King John” może i nie należy do najwybitniejszych pozycji mistrza ale po pierwsze: ile można się zachwycać Hamletami i Makbetami? A po drugie – wolę sobie poczytać najsłabsze dzieła szekspirowskie niż cokolwiek Masłowskiej (nie chodzi o Masłowską, chodzi o przykład). Bohaterem kroniki jest Jan bez Ziemi (1166-1216 r.) – powiedzieć, że to postać kontrowersyjna to nic nie powiedzieć. Popkultura zawsze przedstawia go jako złoczyńcę. Pomyślcie o filmach i grach komputerowych z Robin Hoodem w roli głównej. Albo o bajkach opowiadanych wam przez rodziców. Legendarny Rychu Lwie Serce i wstrętna łajza, jego brat! Czy król Jan faktycznie zasłużył na złą sławę? Nie zamierzam go bronić bo raczej tak. A przynajmniej tak twierdzą historycy. Henryk Zins w „Historii Anglii” wymieniał grzechy króla: ucisk fiskalny wszystkich warstw ludności, konfiskaty ziemi, zabójstwa, aresztowania, naruszanie praw feudalnych, etc. Swoimi „błyskotliwymi” posunięciami wytworzył sobie wielu wrogów – Kościół (Innocenty III), baronów, rycerstwo, mieszczan. Zarówno Zins jak i Juliusz Kydryński (w posłowiu polskiego wydania) zwracają uwagę na to, że Shakespeare nie wspomina o Wielkiej Karcie Swobód. Prawdopodobnie niewiele o niej wiedział, gdyż o Karcie przypomniano sobie za dynastii Stuartów.

Oryginał i przekład Słomczyńskiego cechują żartobliwe fragmenty. „Pójdź, pójdź do babci; zrób tak moje dziecko./Królestwo babci daj, a babcia za to/Da ci czereśnię, śliwkę albo figę./To dobra babcia.” (Konstancja do Artura). Albo wymiana zdań między arcyksięciem Austrii a Bękartem: „- Królu Filipie, słuchaj kardynała. – Skórą cielęcą okryj grzbiet tchórzliwy. – Łotrze, obelgi wsunę do kieszeni, gdyż… – W twoich portkach będzie im najlepiej.” W ogóle ten Bękart! W sztuce jest przedstawiony jako syn lady Faulconbridge, choć musimy pamiętać, że poeta ze Stratford-upon-Avon nie trzymał się „sztywno” faktów. Nie znamy matki bękarta Filipa z Cognac ale wiemy, że był nieślubnym dzieckiem Ryszarda I Lwie Serce. Jak to rzekła lady Faulconbridge: „Przez naleganie długie i gorące/Miejsce zrobiłam mu w łożu małżonka.” Widzicie jak pięknymi słowami można opisać zdradę? Ha, ha! No ale skoro sam Ryszard pchał się do łóżka… Dość dziwne w sztuce Shakespeare’a jest to, że bękart Filip tak ochoczo został sługą Jana. A przecież był bardzo dumny ze swojego ojca. Nie da się ukryć, że dramaturg chciał przedstawić nam króla Jana w lepszym świetle. Artur z Bretanii popełnia samobójstwo, a jak było naprawdę? Tego nie wiemy ale od wieków krąży legenda, że król zamordował go własnoręcznie. Z kolei śmierć samego Jana została przedstawiona jako skutek intrygi. Historycy twierdzą jednak, że ani trucizna ani brzoskwinie. Król chorował na dyzenterię i zmarł naturalnie.

Mimo, że Shakespeare „podrasował” żywot króla Jana i spór o Andegawenię, to czyta się z przyjemnością. Dramatyczną sceną z udziałem Artura i Huberta zachwycał się sam Goethe. A ja z kolei zachwycam się takimi metaforami jak ta króla Filipa o łzach i włosach Konstancji: „Bind up those tresses. O, what love I note/In the fair multitude of those her hairs!/Where but by chance a silver drop hath fallen,/Even to that drop ten thousand wiry friends/Do glue themselves in sociable grief,/Like true, inseparable, faithful loves,/Sticking together in calamity.” Owszem, może drażnić nieporadność kompozycyjna, tak jak gdyby autor pisał to w przerwie meczu Real-Barcelona. Może drażnić brak charakterystycznych bohaterów, którym czytelnik mógłby kibicować. Nie zmienia to faktu, że są dobre momenty! PS – wiecie, że to samo Angers było siedzibą rządu RP na uchodźstwie (1939-1940 r.)?

6.6

(Tekst pochodzi z mojego bloga - Szanowni Państwo, dziś zachwycamy się...)

„King John” może i nie należy do najwybitniejszych pozycji mistrza ale po pierwsze: ile można się zachwycać Hamletami i Makbetami? A po drugie – wolę sobie poczytać najsłabsze dzieła szekspirowskie niż cokolwiek Masłowskiej (nie chodzi o Masłowską, chodzi o przykład). Bohaterem kroniki jest Jan...