"Poetycki testament Rymkiewicza"

Jarosław Marek Rymkiewicz od ponad czterdziestu lat zdaje się być zafascynowany tym, co u każdego „zjadacza chleba” nierzadko wywołuje odruch wymiotny… Są to góry gnijących trzewi, stosy próchniejących kości i czaszek, w których pełza robactwo, psujące się ciało. Powiedzmy sobie szczerze – nic tak nie przeraża, jak świadomość, że nasza ziemska egzystencja dobiegnie kiedyś końca. Ale jeszcze bardziej przeraża fakt, że to, o co dbaliśmy przez całe życie – ciało, włosy, skóra – zamieni się w pleśń toczoną przez czerwie.

W ucywilizowanym XX i XXI wieku fakt umierania wcale nie znika z ogólnoludzkiej świadomości. Literacko, wystarczy wymienić choćby Różewiczowską fascynację rozkładem czy poetycki turpizm Grochowiaka. Ale jak zaznaczyłam na początku, niekwestionowanym mistrzem w tej materii jest nie kto inny, jak Rymkiewicz. Widać to doskonale zwłaszcza w jego tomie poetyckim zatytułowanym „Moje dzieło pośmiertne” z 1993 roku, gdzie możemy oglądać śmierć w całej jej okazałości i grozie. Przesłanie tomu nie budzi wątpliwości, wyrażone jest bowiem wprost: „Weźcie te wiersze weźcie z nich co chcecie / I niech wam mówią że wy też umrzecie”. Większość utworów poety podejmuje znany wszystkim motyw ‘vanitas’, odwołujący się do średniowiecznej literatury parenetycznej, której celem było kształtowanie właściwych postaw moralnych, także wobec perspektywy śmierci. Rymkiewicz proponuje nam swoją poezją podróż w przestrzenie nieodgadnione, poza granice ‘ratio’. Zachęca do wybicia się z codziennego porządku, dającego się określić i mniej lub bardziej przewidzieć. Zachęca do spojrzenia w te obszary, które zazwyczaj spychamy w głąb podświadomości. „Mój wiersz: trumna otwarta”, pisze w jednym z utworów. Obrazy gnijącego ciała, rozpadających się kości, białych czaszek należą do stałego repertuaru środków wyrazu, za pomocą których poeta buduje kolejne strofy. Hymniczna nieomal pochwała nicestwiejącego ciała jest próbą pogodzenia się z tym nieuchronnym faktem. Rymkiewiczowskie turpistyczne wizje, na poły koszmarne, na poły romantyczne („Twoje ciało pewnie nawet trochę zgniło / A mnie z tobą tak się kochać było miło” na przykład) skłaniają do zastanowienia się nad jedną kwestią: czy wspomnienie tego, że byliśmy kiedyś obiektem fizycznego pożądania, że byliśmy kochani także za swoją cielesność, byłoby w stanie złagodzić odrazę, jaką wzbudza w nas to, co tak naturalistycznie opisuje Rymkiewicz?

Człowiek w poezji Rymkiewicza zostaje potraktowany brutalnie, wręcz wulgarnie. Nigdy nie oglądamy go tu przy codziennych czynnościach; nie jest zakochany, zły, wydaje się, że nie doświadcza żadnych uczuć, poza pewnością własnej znikomości. Nie ma tu miejsca na filozoficzne rozważania o wyjątkowości bytu ludzkiego, a sprowadzenie go do poziomu gnijącego ciała, chodzącego trupa wydaje się być zarzutem skierowanym w jego stronę. Oskarżeniem. Dlaczego jesteś kruchy? Dlaczego przemijasz? Pozbawienie człowieka pierwiastka metafizycznego, transcendentnego - „Mógłbyś tam żyć (gdybyś miał duszę)” – skazuje go na bezsens istnienia.

Uwielbiam poezję Jarosława Marka Rymkiewicza za egzystencjalistyczny aspekt jego twórczości. Dla mnie to jeden z najciekawszych i najoryginalniejszych polskich poetów dwudziestowiecznych dlatego daję 9 gwiazdek.

"Poetycki testament Rymkiewicza"

Jarosław Marek Rymkiewicz od ponad czterdziestu lat zdaje się być zafascynowany tym, co u każdego „zjadacza chleba” nierzadko wywołuje odruch wymiotny… Są to góry gnijących trzewi, stosy próchniejących kości i czaszek, w których pełza robactwo, psujące się ciało. Powiedzmy sobie szczerze – nic tak nie przeraża, jak świadomość, że nasza...