Książka ciężka w odbiorze i żmudna w lekturze. Autorka na ponad tysiącu stron drobnego druku wywraca nasz pogląd na feudalizm do góry nogami. Z lektury w zasadzie wynika, że obraz drabiny feudalnej jakimi jesteśmy raczeni od podstawówki jest fikcją powstałą dopiero w XVI w. dzięki historykom prawa, a same zasady feudalne mają swoje źródło w późnym średniowieczu w pracach północnowłoskich prawników związanych z Kościołem.
Jest to praca naukowa Par excellence wymagająca wyjątkowego skupienia. Kierowana jest raczej dla ludzi "obtrzaskanych" z nomeklaturą średniowiecznego prawa. Pełna jest niedopowiedzeń, założeń i tez - do tego musimy się przyzwyczaić. Skąpość źródeł wyklucza jakiekolwiek pewniki.
Czy warto? Miłośnikom "dobrego pióra" w wersji np. Dana Jonesa odradzam.

Książka ciężka w odbiorze i żmudna w lekturze. Autorka na ponad tysiącu stron drobnego druku wywraca nasz pogląd na feudalizm do góry nogami. Z lektury w zasadzie wynika, że obraz drabiny feudalnej jakimi jesteśmy raczeni od podstawówki jest fikcją powstałą dopiero w XVI w. dzięki historykom prawa, a same zasady feudalne mają swoje źródło w późnym średniowieczu w pracach...

Bardzo długa i trudna książka, która rzuca nowe światło na genezę i trwanie instytucji feudalizmu średniowiecznego. Dokonując analizy źródeł powstałych w różnych krajach i różnych okresach średniowiecza, S. Reynolds pokazuje, jak bardzo nasze postrzeganie średniowiecznych stosunków społeczno-majątkowych oparte jest na rozważaniach italskich prawników, autorów zbioru "Libri feudorum", który powstał w XII w. i prezentował stan prawny nieobowiązujący bynajmniej w całej Europie, jak chciała to widzieć późniejsza tradycja historiograficzna. Reynolds świetnie pokazuje, jak siła ciążenia tej tradycji sprawiła, że starano się błędnie stworzyć unifikujący system europejskiego feudalizmu wywodzący się z czasów barbarzyńskich, który następnie przetrwał przez wieki w niemal niezmienionej postaci. Tymczasem Autorka świetnie pokazuje, jak bardzo system lenny związany jest z prawem akademickim, które rozwinęło się w północnej Italii w XII w., a wcześniej nie było niemal wcale stosowane.

Dochodzimy zatem do wniosków dość paradoksalnych i sprzecznych z tradycyjnym obrazem średniowiecza: system lenno-wasalny powstał w oparciu o biurokratyczne i scentralizowane już systemy sprawowania władzy. To z kolei stawia w zupełnie nowym świetle choćby problem tzw. pokarolińskiej anarchii feudalnej czy budowanie silnej władzy monarszej Kapetyngów. Wprawdzie Autorka jest świadoma, że większa część jej wniosków ma charakter negatywny i wymaga dopracowania w pracach szczegółowych. Niewątpliwie jednak słusznie zwraca uwagę na konieczność uważnego obserwowania terminologii (nie można przecież założyć, że w różnych krajach i różnych wiekach ten sam termin łaciński oznaczał ten sam typ własności, a to jest właśnie przypadek rzeczownika "feudum"),na potrzebę prowadzenia badań komparatystycznych. Niewątpliwie jest to książka, która zmienia nasze spojrzenie na średniowiecze.

Tomasz Babnis

Bardzo długa i trudna książka, która rzuca nowe światło na genezę i trwanie instytucji feudalizmu średniowiecznego. Dokonując analizy źródeł powstałych w różnych krajach i różnych okresach średniowiecza, S. Reynolds pokazuje, jak bardzo nasze postrzeganie średniowiecznych stosunków społeczno-majątkowych oparte jest na rozważaniach italskich prawników, autorów zbioru...