Książka Roku (Costa Book of the Year) wybrana będzie spośród pięciu najlepszych pozycji nominowanych w pięciu różnych kategoriach. Te już znamy. Nagrodę za najlepszy debiut powieściowy przyznano Ingrid Persaud za „Love after love”. Najlepszą powieścią jurorzy ogłosili „The Mermaid of Black Conch” autorstwa Monique Roffey. Numerem jeden w kategorii Biografie jest „The Louder I Will Sing” Lee Lawrence’a. Kategorię Poezja wygrał tomik „The Historians” zmarłej w ubiegłym roku Eavan Boland. Najlepszą książką dla dzieci zaś okazała się „Voyage of the Sparrowhawk”, której autorką jest Natasha Farrant.

Procedura przyznawania nagrody prosta nie jest…

Sposób przyznawania nagrody jest dość skomplikowany. Najpierw z długiej listy, liczącej kilkaset pozycji, wybierane są krótkie listy (shortlisty) w poszczególnych kategoriach, potem z nich – laureaci Costa Awards. Spośród pięciu książek (każda reprezentuje inną kategorię) wybierana jest następnie Książka Roku. Jury podzielone jest na panele sędziowskie. Każdy z paneli odpowiada za jedną kategorię. W skład takiej grupy wchodzą: osoba parająca się piórem, ktoś z szeroko rozumianego środowiska wydawców i sprzedawców książek oraz wielbiciel książek, dziennikarz, bloger lub vloger.

Od 2012 roku wybierane są także opowiadania. Tu procedura jest nieco inna. Krótką listę trzech najlepszych układają jurorzy. Następnie każdy, kto wejdzie na stronę internetową nagrody, może opowiadania przeczytać, a także, co ważne w kwestiach dostępności, może ich posłuchać. Po zapoznaniu się z opowiadaniami można oddać głos na swojego faworyta. Laureaci nagród: Książka Roku i Opowiadanie Roku zostaną ogłoszeni 26 stycznia. Wszelkie znaki na niebie i ziemi pokazują, że gala nagrody odbędzie się on-line.

Ingrid Persaud. Najlepszy debiut powieściowy

Ingrid Persaud pisać zaczęła po czterdziestce, koronując (jak dziwnie by to w dzisiejszych czasach nie brzmiało) swoją akademicką karierę. Pochodzi z Trynidadu i Tobago, choć aktualnie mieszka w Wielkiej Brytanii (warunkiem startu w zmaganiach jest spędzanie na Wyspach co najmniej sześciu miesięcy w roku).
„Love after love” dzieje się współcześnie na Trynidadzie. Życie dość nietypowej rodziny: Betty Ramdin, jej syna Solo oraz lokatora Pana Chetana opisane jest z perspektywy każdego z jej członków. Toczy się spokojnie, aż do pewnego wieczora, kiedy szklaneczka rumu rozwiąże języki i uwolni emocje…

Monique Roffey. Historia syrenki, ale inaczej…

To druga z nagrodzonych, której ojczyzną jest Trynidad i Tobago. W sumie nie ma się co dziwić. To niewielkie karaibskie państwo jest przecież prawdziwą wylęgarnią pisarzy, żeby wspomnieć choćby noblistę z 2001 roku Viradhara Surajprasada Najpaula. „The Mermaid of Black Conch” jest historią miłości syreny i rybaka. Jednak ta niezwykła miłosna historia toczy się zupełnie inaczej niż opowieść Hansa Christiana Andersena.
To rybak swoją pieśnią wabi syrenę, on ją ratuje z opresji, rodzi się między nimi uczucie. W tę wspaniałą miłosną opowieść wpleciona jest historia Karaibów, wątki feministyczne, a wszystko dzieje się w latach 70. XX wieku i napisane jest niezwykle barwnym językiem. Może kiedyś polscy czytelnicy doczekają się przekładu tej książki. Do tej pory po polsku ukazała się jedna książka karaibskiej pisarki: „Biała kobieta na zielonym rowerze”.

Lee Lawrence. Biografia z Brixton

Nagrodzony w kategorii Biografie pamiętnik „The Louder I Will Sing” autorstwa Lee Lawrence’a to historia zmagań o sprawiedliwość napisana po trzydziestu pięciu latach od dnia, który zmienił wszystko w życiu autora. 28 sierpnia 1985 roku o siódmej rano, kiedy cała wielopokoleniowa i wieloosobowa rodzina była jeszcze w łóżkach, obudził ich trzask i łomot. Matka Lee wyskoczyła z łóżka i kolejnym co usłyszeli, był odgłos strzału. Policyjna kula trafiła kobietę w kręgosłup. Aż do śmierci w 2011 roku matka autora była sparaliżowania, poruszała się na wózku inwalidzkim. W efekcie tego, co stało się w domu Lee, w Brixton w południowym Londynie, wybuchły zamieszki, które trwały dwa dni, a zakończyły się śmiercią dziennikarza, pięćdziesięcioma rannymi i ponad dwustu zatrzymanymi. Lee Lawrence miał wtedy jedenaście lat.

Eavan Boland. Poetycki tomik roku

Irlandzka poetka zmarła pod koniec kwietnia 2020 roku, po udarze, we własnym mieszkaniu w Dublinie. Pojedyncze wiersze i tomiki poetyckie publikowała nieprzerwanie przez pięćdziesiąt pięć lat. Została pośmiertnie nagrodzona za tomik „The Historians”. W swoim ostatnim wywiadzie dla „The Irish Examiner” powiedziała:
„...życie poety jest zawsze wezwaniem do próby ustalenia jakiejś prawdy, która kiedyś była prawdą i w przyszłości będzie prawdą”.

Natasha Farrant i jej „Voyage the Sparrowhawk”. Najlepsza Literatura dziecięca

Natasha Ferrant pisze o sobie na swojej stronie internetowej, że pierwszy raz samodzielnie przeczytała opowiadanie, kiedy miała sześć lat. Dokładnie od tego dnia zaczęła marzyć, że zostanie pisarką. Pierwszą książkę opublikowała w 2008 roku.

Akcja wyróżnionej „Voyage the Sparrowhawk” toczy się w czasie I wojny światowej. Ben, jej bohater chce uniknąć wysłania do sierocińca; Lotti – bohaterka, chce uniknąć kolejnej szkoły z internatem. Obydwoje wyruszają w szaloną podróż łodzią Bena przez kanał La Manche. On w poszukiwaniu starszego brata, ona zaś chce odnaleźć pewną tajemniczą rzecz. Czego konkretnie szuka dziewczynka, okaże się podczas lektury (książki, nie niniejszego tekstu).

Najlepsi w poszczególnych kategoriach otrzymują 5 tys. funtów, autor Costa Book of the Year inkasuje dodatkowo 25 tys. funtów. Polscy czytelnicy być może doczekają się przekładu. Książka Jacka Fairweathera po polsku pojawiła się dość szybko, w kilka miesięcy po przyznaniu nagrody, choć mogło być to podyktowane związaną z Polską treścią jego książki.
Jak będzie z tegorocznym laureatem? Czas pokaże. Kto nim będzie, okaże się 26 stycznia.