Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Jestem przekonana, że większość z Was zna, a przynajmniej słyszała o nim - to słynny, znany na całym świecie obraz Pabla Picasso "Guernica". Ale już pewnie dużo mniej osób wie o mieście, któremu poświęcony i złożony w hołdzie został ten obraz, o jego historii, znaczeniu dla Basków, tragedii, jaka je dotknęła w 1937 roku. Dość długo leżała książka Dave'a Bolinga na jednej z półek, aż wreszcie po nią sięgnęłam i nie żałuję, a może żałuję, że tak późno. Sądziłam, że książka "Guernica" będzie opowieścią o walce Basków o swoją niepodległość na przestrzeni wieków, że jej tytuł pochodzący od miasta, które przez lata był stolicą regionu, zapowiada typową książkę o podłożu historycznym. Tymczasem otrzymałam piękną, urzekającą, czasem wzruszającą, a niekiedy śmieszną opowieść o dwóch baskijskich rodach - Ansoteguich i Navarrów, o miłości, oddaniu, zwyczajach, dumie narodowej, walce o zachowanie tożsamości. Nie był to bogaty naród, ale to co posiadał wystarczało mu do spokojnego i radosnego życia; najważniejsze było zachowanie odrębności od Hiszpanów, pielęgnowanie własnych tradycji, własnego języka, tańców, ubioru. Nadszedł jednak czas, kiedy frankistowska dyktatura zaczęła zmuszać Basków do zasymilowania się z Hiszpanami. Franco, wspierany w walce z komunizmem hiszpańskim przez wojska niemieckie i włoskie, a niekiedy nawet japońskie, nie kontrolował niemal wcale działań sprzymierzeńców. Guernica, pięknie położone wśród wzgórz, baskijskie miasteczko, o dużym znaczeniu dla tego narodu, stało się poligonem doświadczalnym dla niemieckiego lotnictwa, które zdobywało "szlify" przed planowaną przez Hitlera wojną. Stało się ono celem bezprzykładnego, brutalnego ataku niemieckiego lotnictwa, sprzymierzonego z wojskami Franco. Bombardowanie pociągnęło za sobą wiele ofiar wśród ludności cywilnej, a miasto zostało właściwie zrównane z ziemią. Ten właśnie atak zainspirował Picassa do wykonania dzieła zatytułowanego Guernica. Nie będę opowiadała treści książki, w której obok postaci fikcyjnych pojawiają się też postaci historyczne, jak choćby Pablo Picasso, Jose Antonio Aguirre - przywódca Nacjonalistycznej Partii Basków, Manfred i Wolfram Richthofenowie - niemieccy lotnicy. Powiem wprost; tej książki nie można zaliczyć do jednej z wielu. "Guernica"jest wyjątkowa, urzeka wartką akcją, poplątanymi dziejami rodzinnymi, ale także swoim ciepłem i małomiasteczkowym klimatem z odrobiną realizmu magicznego, a równocześnie daje dowód ludzkiego okrucieństwa i podłości. Polecam tę książkę z czystym sumieniem i przekonaniem, że się nią nie rozczarujecie.