Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Okres będący tematem zainteresowań autorów książki należy do ciekawszych w historii starożytnej, gdyż stosunkowo niewiele o nim wiadomo i każda publikacja poruszające pierwsze kilka dekad po śmierci Aleksandra Wielkiego jest warta przynajmniej zauważenia. W tym przypadku chodzi jednak o coś więcej, gdyż książka stanowi bardzo dobre i solidne opracowanie służące poszerzaniu wiedzy o tamtych czasach i przy okazji uzupełnia lukę w opisie epoki. Na ogół rozważania o czasach wielkości starożytnej Macedonii kończą się na śmierci jej najsłynniejszego monarchy i suchym napomknięciu, że imperium uległo rozpadowi na mniejsze państwa, z których potem wyłoniły się nowe królestwa. To niewiele i tak naprawdę nic nie wyjaśnia. Dopiero praca dwóch Brytyjczyków sięga dalej i wreszcie jest dzieło w oparciu o które można zbudować sobie opinię o tamtych czasach. Opowieść rozwija się chronologicznie. Począwszy od śmierci Aleksandra przez walki pomiędzy jego dowódcami (nazwanymi diadochami) i przewijające się różne koncepcje sprawowania rządów w imperium aż po chaos i ostateczne ukształtowanie się krain azjatyckich. Losy przedstawionych diadochów czasami opierają się na przypuszczeniach, ale autorzy bazując się na solidnych podstawach źródłowych wyciągają trafne wnioski i umiejętnie wplatają je pomiędzy fakty już znane. Może nie jest to praktyka dobrze widziana okiem zawodowych historyków, ale dopóki całość ma sens i zachowana jest ciągłość przyczynowo-skutkowa to nie mam nic przeciwko. Sam styl również należy do interesujących, bo wszystko opisane jest jasno i klarownie bez traktowania czytelnika jak dziecko (pewna podstawowa wiedza historyczna pomaga w zrozumieniu treści) i jednocześnie bez rzucania fachowymi terminami, które tylko utrudniają i spowalniają czytanie. Sama historia jest dosyć prosta: zbyt duże państwo, szczególnie po śmierci swojego twórcy i osoby, która była w stanie utrzymać wszystko w ryzach, musi w końcu jeśli nie upaść, to przynajmniej przejść ogromne przeobrażenia, co najczęściej wiąże się z rozpadem na mniejsze byty. Tak też było i tym razem, kiedy dowódcy Aleksandra dosłownie zaraz po jego śmierci rzucili się na ten imperialny tort chcąc wyciąć jak najwięcej dla siebie. Jeszcze za panowania wielkiego Macedończyka wydawało się, że jego dzieło przetrwa wieki i będzie na tyle stabilne, aby po wsze czasy podkreślać status Macedonii jako zdobywcy połowy ówcześnie znanego świata. Życie jednak boleśnie to zweryfikowało czego dowodem są klęski przy wprowadzaniu coraz to nowych form sprawowania rządów, a nawet próby rządzenia krajem jako ekspansywnym monolitem (czego próbował Antygon Jednooki). Rywalizacja diadochów stopniowo eliminowała ich z życia politycznego (a zazwyczaj również doczesnego) tak, że pozostali tylko najbardziej zręczni i najsilniejsi. Dwadzieścia lat po śmierci wielkiego wodza dokonał się ostateczny podział, co dowodzi historyczną prawdę, że podbój militarny nie jest sposobem na trwałe wchłonięcie innych ziem. Autorom udaje się stworzyć krwiste portrety poszczególnych postaci, co pozwala łatwiej zrozumieć ich motywacje i polityczne aspiracje. W dodatku wysnuwając wnioski poparte źródłami sami niejako dociekają prawdy, co bardzo im się chwali, gdyż nie ograniczają się li tylko do wersji powszechnie znanych i utartych. Jest to pozycja warta przeczytania nie tylko dla osób, które są zainteresowane tamtymi czasami, ale także tych, którzy chcą się upewnić (bo to już chyba jest powszechnie znane?),że ludzkie dylematy i namiętności od stuleci kształtują działania, które potem wpływają na świat, w którym żyjemy.