Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wartka, doskonale się czytająca czeska powieść w konwencji przygodowej SF, skonstruowana w dość nietypowej formie obszernego wywiadu. Jej akcja jest osnuta wokół poczynań czwórki bohaterów (dwóch Islandczyków oraz dwójka gości z Czech),którzy wyprawiają się do jednej z tajemniczych islandzkich jaskiń, być może odwiedzonych w XIX wieku przez Juliusza Verne'a. Czy rzeczywiście tam gościł? Czy czerpał stamtąd inspirację do szeregu swoich powieści? I czemu w ogóle ukrywał swoją podróż na Islandię? Wszystkie te zagadki próbują rozwiązać bohaterowie, zmagając się dodatkowo z kilkoma przeciwnościami losu. Souček bardzo sprytnie wplótł w fabułę zarówno różne detale z życiorysu Verne'a, jak i szereg wątków z jego twórczości. Jednak to, co jeszcze pół wieku temu zapewniało czytelnikowi odrobinę emocji i intelektualnej stymulacji, dziś już nie wystarcza. Obecnie "Tajemnica ślepych ptaków" sprawdzi się bowiem co najwyżej jako powieść przygodowa dla młodzieży, i to takiej, która będzie w stanie przymknąć oko na różne archaizmy tak tematyczne, jak i społeczne. Przede wszystkim próżno szukać tu ogólnie pojętego SF - to bardziej powieść ufologiczna. Nie dość, że dostajemy tu w pewnym momencie regularny latający talerz, to jeszcze od czasu do czasu bohaterowie pracowicie rekapitulują różnoraką wiedzę obślinioną później przez Dänikena i jemu podobnych (meteoryt tunguski, odwiedziny obcych na Ziemi, kanały na Marsie, Baalbek). Nie utrudnia to w najmniejszym stopniu lektury, ale wtrąca całość w rejon swego rodzaju bajek. Troszkę gorzej jest z aspektem społecznym. Otóż islandzcy bohaterowie zaczynają dostrzegać pod wpływem czeskich towarzyszy, iż cały ich system społeczny - demokracja, Althing i reszta - jest nic niewarty w porównaniu z osiągnięciami komunizmu. Że Czechy komunistyczne są znacznie lepszym krajem do życia, gdyż... nie ma tam zaborczych, rozpanoszonych Amerykanów z ich militarnymi bazami. Bo i faktycznie - Amerykanów w Czechach nie było. Byli za to Rosjanie, o których akurat w powieści nie pada ani słówko. Naturalnie na Islandii bohaterowie mogą liczyć na pomoc jedynie komunistycznej prasy (tak, jest tam taka, oczywiście praktycznie podziemna) i robotniczej (głównie rybackiej) braci. Powieść czyta się więc szybko i gładko, szczególnie że autorowi udało się całkiem ładnie zróżnicować wypowiedzi bohaterów i wpleść szereg urokliwych odniesień do ogólnie pojętej kultury, ale czasami podczas lektury można zazgrzytać zębami.