Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Biografia apostoła klerykalizmu, papieża Grzegorza VII, właściwie nią nie jest. Mimo, że figuruje jako taka, to jednak daleko jej do tej formy pisarstwa historycznego. A przynajmniej daleko jej do standardów, do jakich przyzwyczaiła nas seria Biografii Sławnych Ludzi. Dlaczego? Autor przyjął tylko pozornie konwencję biografii, właściwie książka jest olbrzymim nagromadzeniem informacji o ludziach kościoła tamtego czasu, ze szczególnym uwzględnieniem klasztoru w Cluny. Namiętne rozpisywanie się przez Cantarellę na temat postaci, z gruntu rzeczy niewiele wnoszących do głównego tematu (którym, jak mniemam, miały być dzieje życia Grzegorza VII),razi w trakcie lektury coraz bardziej. Powiedziałbym nawet, że zbyt mało w tej pracy refleksji o tak kapitalnym problemie, jakim była walka o inwestyturę, a za dużo ww. wątków. Książka stanowi wprost kalendarium spraw mniej istotnych z punktu widzenia historycznego, w okresie pontyfikatu chyba jednego z największych megalomanów na tzw. piotrowym tronie. Osoby zainteresowane walką papieża z cesarzem Henrykiem IV powinny sięgnąć do biografii tego drugiego, pióra Ernsta W. Wiesa. Drugą rzeczą, która mocno irytuje w trakcie lektury jest - zachowując tutaj szacunek dla niezaprzeczalnej erudycji autora - wprost nachalne wtrącanie w narrację odniesień do literatury, a także do filozofii (np. "zasłona Mai" Schopenhauera). Oczywiście nie mam nic przeciwko tego typu wtrąceniom, jednakże powinny być one robione bardziej sensownie, a przede wszystkim czytelnik powinien mieć możliwość zrozumienia o co w danej chwili autorowi chodzi (czasem tylko tłumacz w przypisach odredakcyjnych zamieszcza wyjaśnienie z tyłu książki). Kolejne co zarzuciłbym książce, to sztywne trzymanie się przez autora konwencji polegającej na budowaniu narracji w oparciu o zbiór dokumentów papieskich i ich interpretację. Brak jest selekcji rzeczy ważnych od mniej ważnych, co po pewnym czasie staje się przytłaczające, a przez to zniechęca do dalszego czytania. Szkoda, że autor obraca się prawie wyłącznie w wewnątrz kościelnej problematyce, ponieważ biografia tego papieża mogłaby być naprawdę fascynującą książką. A nie jest i trudno, niestety, ją polecać.