Odyseja

"Niech cię nie nie­po­ko­ją
Cier­pie­nia twe i błę­dy.
Wszę­dy są dro­gi pro­ste
Lecz i ma­now­ce wszę­dy.

O to cho­dzi je­dy­nie,
By na­przód wciąż iść śmia­ło,
Bo za­wsze się do­cho­dzi
Gdzie in­dziej, niż się chcia­ło.

Zo­sta­nie ka­mień z na­pi­sem:
Tu leży taki i taki.
Każ­dy z nas jest Ody­sem,
Co wra­ca do swej Ita­ki."
Leopold Staff, ,,Odys"

Odkąd kilka lat temu po raz pierwszy przeczytałem epopeję Homera opisującą przygody Odyseusza, trzy z tych przygód rozbudziły moją wyobraźnię: Lotosożercy, Cyklopy i Syreny, zwłaszcza Syreny. Właśnie ponownie odwiedziłem te fragmenty tego greckiego eposu i moja wyobraźnia po raz kolejny zapłonęła. To zabawne, jak wiele osób boi się tej książki. Prawda, ma tysiące lat i z pewnością kultura grecka ma pewne cechy szczególne, ale księga jest niezwykle, czasem zaskakująco nowoczesna, a większość tłumaczeń pozwala na zrozumienie historii opowiedzianej przez Homera. Być może podobnie jak Siódma Pieczęć, Odyseja zyskała reputację trudnej, ponieważ została przyjęta przez intelektualistów i, co gorsza, niedoszłych intelektualistów. Ale podobnie jak klasyczny film Bergmana, Odyseja skupia się na akcji, humorze i wyrazistych postaciach, a nie na skomplikowanej symbolice i pretensjach. Nie powinno nas dziwić, jak nowoczesna wydaje się ta historia, od szybkiej akcji po nieliniową historię: autorzy czerpali z niej wskazówki przez tysiące lat i nadal czerpią z niej inspirację. Jakakolwiek opowieść o małych ludziach, codziennych bohaterach i życiu domowym, którą czytamy dzisiaj, jest tylko o kilka kroków od opowieści Odyseusza. W przeciwieństwie do Iliady, ta książka nie skupia się na wielkich ideach ani na wielkiej scenie. Bohaterowie nie opierają swoich działań na heroicznych ideałach, ale na swoich emocjach, swoich bólach i radościach. Mniej interesuje go los narodów niż stan rodziny i przyjaźni. Ponieważ opowieść opiera się na kaprysach, a nie na bohaterskich ideałach, jest znacznie mniej skupiona niż Iliada, wędrując od miejsca do miejsca w serii niepowiązanych ze sobą winiet zaczerpniętych z tradycji mitycznej. Podobnie jak Biblia, jest to zbiór historii, ale bez filozoficznego punktu widzenia. Istnieje wiele powtarzających się tematów, które choć nie zostały zakończone, z pewnością zostały zbadane. Najbardziej oczywistym z nich może być tradycja zatrzymywania gości w Grecji. Najbardziej zacni obdarowują swoich gości ucztami i prezentami. Wydaje się, że jest to głównie efekt zobowiązania szlacheckiego wśród klasy rządzącej. Podobnie jak kodeksy wojenne czy system klasowy, jest to struktura społeczna, która przynosi korzyści ich rządom. Podobnie jak w przypadku pałacu wersalskiego Ludwika XIV, zatrzymanie kogoś jako gościa było sposobem na obserwowanie tej osoby oraz zapewnienie koleżeństwa i wzajemnego zaufania wśród skłóconej klasy rządzącej. Drugim tematem jest „metis”, reprezentowany przez samego Odyseusza. Metis to greckie określenie przebiegłości. Jest to spryt, który czasami jest uważany za czarujący, a innym razem za podstępny. Achilles mówi Odysei w Iliadzie, że nie podobają mu się prośby mądrego człowieka i każdego człowieka, który mówi jedno, ale myśli co innego. Odyseusz później naśladuje to uczucie w ramach wyszukanego kłamstwa mającego na celu zdobycie zaufania innego mężczyzny. Takie są kręte ścieżki naszego bohatera. Po powrocie wprowadza w błąd swojego syna, żonę, służbę i przygnębionego ojca, uważając, aby nie przesadzić w niebezpiecznej sytuacji, przybywając jako obcy. Każde z tych kłamstw może być czasami postrzegane jako okrutne, ale za każdym oszustwem kryje się uzasadnienie. Wykorzystuje swoje historie, aby starannie przygotować słuchaczy na swój powrót, zamiast rzucać im to bez ostrzeżenia. Zapewnia, że ​​zostanie przyjęty na jak najbardziej korzystnych warunkach, choć czerpie też przyjemność z gry w to wszystko. Te akty okrutnego sprytu nie są rzadkością w eposach i opowieściach przygodowych. Jedna z opowieści o najazdach Wikingów opowiada o tym, jak po wypłynięciu na Morze Śródziemne ich statek dotarł do jednego z miast Cesarstwa Rzymskiego. Choć była to tylko niewielka placówka, wódz Wikingów myślał, że to sam Rzym, ponieważ jego kamienne budynki górowały nad gospodarstwami jego ojczyzny. Ukrył się w trumnie z bogactwem mieczy i kazał żołnierzom zanieść go do miasta, mówiąc mieszkańcom, że chcą zapewnić sobie prawo do pochówku zmarłego króla. Kiedy ich wpuszczono, trumna została otwarta, miecze rozeszły się po okolicy, a miasto splądrowano. Co ciekawe, choć wojownicy tacy jak Grecy czy Wikingowie zachowywali ścisłe poczucie honoru i uczciwości, tego rodzaju sztuczki były nie tylko powszechne w ich opowieściach, ale wręcz podziwiane. Honor pola bitwy nie dotyczy konia trojańskiego (pomysł Odyseusza) ani opowieści o Sinonie z Eneidy. Wydaje się, że regułą jest to, że jeśli sztuczki są wystarczająco wielkie i sprytne, są dozwolone, natomiast małe, podłe żarty i zdrady nie. Nie wszyscy żołnierze zgadzają się, co jest przechytrzeniem, a co hańbą (Achilles umieszcza Odyseusza w tym drugim obozie),ale tu jest dawanie i branie.Najbardziej niezwykłe w Odyseuszu jest nie tylko to, że wymyśla te sztuczki, ale także to, że przekazuje je dumnym, honorowym ludziom, nie narażając się na ich gniew. Co więcej, robi to wszystko, ciesząc się reputacją podstępnego. Odyseusz nie był tak silną postacią jak Achilles czy Hektor w Iliadzie, chociaż może to wynikać z tego, że był postacią złożoną, która nie opierała się na stereotypowej charakterystyce „szlachetnego wojownika”. Nie jest człowiekiem o złym usposobieniu, ani też dobrym. Jest kompetentnym i potężnym wojownikiem oraz przywódcą, ale to też nie jest jego cecha charakterystyczna. Odyseusz reprezentuje grecki ideał „arete” i metis. Arete to idea mówiąca, że ​​człowiek naprawdę wielki powinien wyróżniać się we wszystkim, a nie skupiać się tylko na jednej dziedzinie życia. Nawet wściekły Achilles pokazał głębię swojej areny w Iliadzie, gdy pełnił rolę gospodarza i mistrza igrzysk. Potrafił wykazać się szlachetnością, zdrowym rozsądkiem i hojnością, nawet jeśli nie zawsze dawał z siebie wszystko. Odyseusz jest również biegły zarówno w wojnie, jak i w gospodarstwie domowym, w mieczu i polityce, a na dodatek jest sprytny i przebiegły. Ostatecznie nie zostało już zbyt wiele miejsca na negatywne cechy charakteru, co sprawia, że ​​czuje się trochę przygnębiony. Tym, co czyni ludzi interesującymi jako jednostki, nie są ich najlepsze cechy, ale najgorsze. Dla Odyseusza jest to jego duma. Po dwudziestu latach życia na wojnie, zostawiając żonę i małego synka, nie jest zaskakujące, że chce wrócić do domu z bogactwem i z nazwiskiem na ustach poetów i minstreli.Pomiędzy swoją dumą, swobodnym uśmiechem i bystrym dowcipem jest wzorem współczesnego bohatera akcji. Nie jest on jedynie rycerskim obrazem dobroci, ani też po prostu potężnym i przytłaczającym człowiekiem, ale człowiekiem skonfliktowanym z cierpkim poczuciem humoru, a przede wszystkim wolą przetrwania. Nie czytaj tej książki tylko dlatego, że jest stara, wpływowa i uważana za świetną. Przeczytaj ją, bo jest ekscytująca i przemyślana.

"Niech cię nie nie­po­ko­ją
Cier­pie­nia twe i błę­dy.
Wszę­dy są dro­gi pro­ste
Lecz i ma­now­ce wszę­dy.

O to cho­dzi je­dy­nie,
By na­przód wciąż iść śmia­ło,
Bo za­wsze się do­cho­dzi
Gdzie in­dziej, niż się chcia­ło.

Zo­sta­nie ka­mień z na­pi­sem:
Tu leży taki i taki.
Każ­dy z nas jest Ody­sem,
Co wra­ca do swej Ita­ki."
Leopold Staff, ,,Odys"

Odkąd kilka lat temu...

Archetypowy dom Odysa

Kiedym sam wyciosywał to łoże przedziwne.
W dziedzińcu stało wielkie tam drzewo oliwne,
Grube jak filar jaki, rozłogie i ciemne;
Jam wkoło oliwnika wzniósł ściany kamienne,
Dach zasklepił, drzwi wprawił z silnych tramów zbite
I na naszą sypialnię przeznaczył tę klitę.

Homer Odyseja (frag. Pieśni XX III) Tłum. L. Siemieński1

W zacytowanym fragmencie Odysei Homera Odys po rozprawieniu się z zalotnikami spotka się z niedowierzającą Penelopą, by z homo viatora stać się na nowo domownikiem, panem i władcą, jak nakazywała tradycja. Przypomina więc żonie czasy, kiedy to zbudował dom, w którym centralne miejsce zajmowało łoże, będące centrum domu i miejscem prokreacji. Z czasem stanie się archetypowym wzorcem, wchodzącym w skład nieświadomości, istniejącym odwiecznie w ludzkim umyśle. Architektem, budowniczym i kreatorem był zawsze mężczyzna, kobieta w pełni była mu podporządkowaną. Tak było w Biblii, tak i u Homera w Odysei.

Budowę domu powierza także mężczyźnie Witruwiusz, autor traktatu O architekturze ksiąg dziesięć) i jego naśladowca A. Palladio (Cztery księgi o architekturze). Dopiero wiek XX przyniesie zmiany, pojawi się pierwsza generacja wykształconych kobiet, absolwentek wydziałów architektury. Czy oznacza to zmianę paradygmatu? Kwestia otwarta.

W opisie domu Odyseusza zwraca uwagę łoże jako przedmiot funkcjonalny (użyteczny) przeznaczony do prokreacji, odpoczynku czy snu, ale też sprzęt domowy niezwykłej urody, o wygładzonej strukturze, ozdobiony kością słoniową, złotem i srebrem, wykończony splotem kolorowych rzemieni. Łoże małżeńskie - to swoiste połączenie funkcjonalizmu z pięknem, wartościami równorzędnymi, tworzącymi tak poszukiwaną w architekturze równowagę, a przede wszystkim w życiu.
Jednakże kiedy Odyseusz pyta:
„Czy moje łoże stoi tam, gdzie stało zawdy,
Czy też je kto poruszył, gwoli przeniesienia
Odrąbał pniak oliwny spodem, od korzenia?”
towarzyszy mu niepokój czy w czasie jego nieobecności (wieloletniej) ktoś nie próbował ingerować w nienaruszalność wyciosanego mebla. Nie lęka się o wierność Penelopy, ale o ewentualną utratę zakorzenienia, którego symbolem jest leże.

Czas powrócić do Homera!
Czytanie nie boli!
Najwyżej skłania myślących do refleksji!

Archetypowy dom Odysa

Kiedym sam wyciosywał to łoże przedziwne.
W dziedzińcu stało wielkie tam drzewo oliwne,
Grube jak filar jaki, rozłogie i ciemne;
Jam wkoło oliwnika wzniósł ściany kamienne,
Dach zasklepił, drzwi wprawił z silnych tramów zbite
I na naszą sypialnię przeznaczył tę klitę.

Homer Odyseja (frag. Pieśni XX III) Tłum. L. Siemieński1

W zacytowanym...

Książka jest trudna, i dla mnie nieco niezrozumiała, ale czytałam ją w pośpiechu. Nie zdążyłam docenić jej wielkości, chociaż podobało mi się rozwiązanie historii.

Nie mogę niestety dać wyższej oceny bo pytania typu "jaki kolor klapków nosiła Kalipso" na teście obrzydziły mi tę książkę. Studentom folologii polecam opracowanie do kolokwium, a czytanie dla przyjemności.

Książka jest trudna, i dla mnie nieco niezrozumiała, ale czytałam ją w pośpiechu. Nie zdążyłam docenić jej wielkości, chociaż podobało mi się rozwiązanie historii.

Nie mogę niestety dać wyższej oceny bo pytania typu "jaki kolor klapków nosiła Kalipso" na teście obrzydziły mi tę książkę. Studentom folologii polecam opracowanie do kolokwium, a czytanie dla...

Chyba ciężko przecenić wkład Homera w rozwój kultury, nie tylko europejskiej jako takiej, ale również w warstwie językowej - odyseja jako podróż, masa idiomów, zapożyczeń, gier słownych, żartów; wiekopomne dzieło.

Chyba ciężko przecenić wkład Homera w rozwój kultury, nie tylko europejskiej jako takiej, ale również w warstwie językowej - odyseja jako podróż, masa idiomów, zapożyczeń, gier słownych, żartów; wiekopomne dzieło.

absolutnie wspaniała lektura.

absolutnie wspaniała lektura.

Druga biblia Greków obok Iliady, posiada znacznie bardziej przystępną formą, nie wiem czy to zasługa Parandowskiego, czy ogólnie sama w sobie ma ją taką - można spokojnie czytać bez większego skupienia, czując jakby się czytało najprozaiczniejszą dobrą powieść, pomimo że proszę państwa dzieło to wraz z Iliadą dźwiga niezwykle odpowiedzialne określenie - podstawy europejskiej kultury.

Druga biblia Greków obok Iliady, posiada znacznie bardziej przystępną formą, nie wiem czy to zasługa Parandowskiego, czy ogólnie sama w sobie ma ją taką - można spokojnie czytać bez większego skupienia, czując jakby się czytało najprozaiczniejszą dobrą powieść, pomimo że proszę państwa dzieło to wraz z Iliadą dźwiga niezwykle odpowiedzialne określenie - podstawy...

Przekład Chodkowskiego sprawia, że się to świetnie czyta. Jego język pozwala się naprawdę zbliżyć do tekstu, a wydaje mi się, że tłumacz nie stara się tych czasów hańby i chwały ani postawić na piedestale, ani stracić w otchłań plugastwa I barbarzyństwa.

Przekład Chodkowskiego sprawia, że się to świetnie czyta. Jego język pozwala się naprawdę zbliżyć do tekstu, a wydaje mi się, że tłumacz nie stara się tych czasów hańby i chwały ani postawić na piedestale, ani stracić w otchłań plugastwa I barbarzyństwa.

"Iliadę" uwielbiam, do "Odysei" nie mogę się przekonać... Może dlatego, że nie lubię Odyseusza?

Natomiast tego audiobooka słucha się bardzo przyjemnie. Nagranie dobrze zrobione, duży talent lektora. Lubię klasykę w takim wydaniu.

"Iliadę" uwielbiam, do "Odysei" nie mogę się przekonać... Może dlatego, że nie lubię Odyseusza?

Natomiast tego audiobooka słucha się bardzo przyjemnie. Nagranie dobrze zrobione, duży talent lektora. Lubię klasykę w takim wydaniu.

Poetycka pochwała wojny, która urasta do rangi sztuki. Zabijanie jest przedstawiane z takim pietyzmem, namaszczeniem i poetycką egzaltacją, jakby opiewane były czyny o najwyższych walorach etycznych i estetycznych. Groty strzał, włóczni i ostrza mieczy pięknie przebijają się przez poszczególne warstwy pancerza, zbroi i tarczy, by zatopić się we wnętrznościach wroga lub rozpłatać jego brzuch albo roztrzaskać głowę, by krew lub mózg efektownie bryzgała dookoła. Oczywiście zgodnie z mitologią antyczną nad wszystkim mają władzę bogowie, a ludzie są tylko bezwiednymi marionetkami w ich rękach. Kuriozalne jest to, że chociaż bóstwa determinują czyny człowieka, potem pociągają ich za nie do odpowiedzialności. Ciekawe, że to właśnie w "Odysei" a nie w "Iliadzie" dowiadujemy się o podstępnym zdobyciu Troi posługując się drewnianym koniem.

Poetycka pochwała wojny, która urasta do rangi sztuki. Zabijanie jest przedstawiane z takim pietyzmem, namaszczeniem i poetycką egzaltacją, jakby opiewane były czyny o najwyższych walorach etycznych i estetycznych. Groty strzał, włóczni i ostrza mieczy pięknie przebijają się przez poszczególne warstwy pancerza, zbroi i tarczy, by zatopić się we wnętrznościach wroga lub...

Niezależnie od tego kto to czyta. Czy ty sam, czy lektor, kiedy słuchasz książki w formie audiobooka. A tę formę przekazu właśnie tym razem wybrałam, tak przy Iliadzie jak i przy Odysei. To zawsze treść jest najważniejsza. A ta niewątpliwie jest dziełem sztuki literackiej.
𝐖𝐀𝐑𝐓𝐎 𝐂𝐙𝐘𝐓𝐀Ć 𝐓𝐔𝐃𝐙𝐈𝐄Ż 𝐒Ł𝐔𝐂𝐇𝐀Ć 𝐊𝐋𝐀𝐒𝐘𝐊𝐈 !

Niezależnie od tego kto to czyta. Czy ty sam, czy lektor, kiedy słuchasz książki w formie audiobooka. A tę formę przekazu właśnie tym razem wybrałam, tak przy Iliadzie jak i przy Odysei. To zawsze treść jest najważniejsza. A ta niewątpliwie jest dziełem sztuki literackiej.
𝐖𝐀𝐑𝐓𝐎 𝐂𝐙𝐘𝐓𝐀Ć 𝐓𝐔𝐃𝐙𝐈𝐄Ż 𝐒Ł𝐔𝐂𝐇𝐀Ć 𝐊𝐋𝐀𝐒𝐘𝐊𝐈 !