Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Mam du­ży sen­ty­ment do tej książ­ki. U­sły­sza­łem o niej pierw­szy raz w wie­ku 14 lat w olsz­tyń­skim pla­ne­ta­rium, na wy­kła­dzie po­pu­lar­nym o ro­li pi­ta­go­re­iz­mu w na­u­ce. Kie­dy w paź­dzier­ni­ku 2013 ro­ku przy­je­cha­łem na swo­ją pierw­szą u­czel­nię, po­szed­łem od ra­zu do bib­lio­te­ki, zna­laz­łem ten ty­tuł i od ra­zu go wy­po­ży­czy­łem. Ko­li­do­wał tro­chę z mo­i­mi o­bo­wiąz­ka­mi. To dziw­ne u­czu­cie, kie­dy ma się ja­kieś po­czu­cie wi­ny za to, że coś się wie.

To e­le­men­tarz dla tych, któ­rzy lek­ce­wa­żą ro­lę fi­lo­zo­fii dla fi­zy­ki, tak­że w XX w. To po­dob­no ta książ­ka u­ku­ła lub przy­naj­mniej roz­pow­szech­ni­ła ter­min „in­ter­pre­ta­cja ko­pen­has­ka”, o­bej­mu­ją­cy w is­to­cie bar­dzo róż­ne po­glą­dy róż­nych fi­zy­ków (od Hei­sen­ber­ga do Boh­ra). Wspom­nia­ne są pew­ne al­ter­na­ty­wy i o­wo­ce spo­rów in­ter­pre­ta­cyj­nych, np. lo­gi­ki kwan­to­we, któ­ry­mi po­dob­no zaj­mo­wał się Weiz­säcker.

Hei­sen­berg nie o­gra­ni­cza się do ko­men­to­wa­nia fi­zy­ki kwan­to­wej, któ­rą sam współ­two­rzył. Wy­ka­zu­je się e­ru­dy­cją fi­lo­zo­ficz­ną, stresz­cza­jąc „sprzę­że­nie zwrot­ne” fi­zy­ki i fi­lo­zo­fii od Gre­ków do New­to­na. Dla­te­go po­czą­tek książ­ki przy­po­mina tro­chę po­czą­tek bar­dziej roz­bu­do­wa­ne­go „Lo­go­su Wszech­świa­ta” Hel­le­ra. Sły­sząc po raz ko­lej­ny (od gim­naz­jum mo­że już dzie­sią­ty) o fi­lo­zo­fach przed­so­kra­tej­skich, moż­na by się znu­dzić, gdy­by nie do­kład­na wie­dza au­to­ra. Przy­bli­ży­ła mi po­stać A­na­ksa­go­ra­sa, któ­re­go moż­na by u­wa­żać za współ­twór­cę at­o­miz­mu o­bok De­mo­kry­ta i Leu­cy­pa oraz pierw­szy zna­ny przy­pa­dek prze­śla­do­wa­nia za po­glą­dy na­ukowe.

Po­le­cam i fi­zy­kom, i fi­lo­zo­fom na ja­kim­kol­wiek e­ta­pie za­a­wan­so­wa­nia, mo­że na­wet już w gim­naz­jum. Tych dru­gich nie trze­ba chy­ba za­chę­cać, a tych pierw­szych nie­ste­ty trze­ba, bo lek­ce­wa­że­nie fi­lo­zo­fii i ig­no­ro­wa­nie jej ro­li w hi­sto­rii na­u­ki jest nag­min­ne, nie­ste­ty też u wy­bit­nych i zna­nych au­to­rów (Feyn­man, Wein­berg, Haw­king, Ty­son itd.).

Mam du­ży sen­ty­ment do tej książ­ki. U­sły­sza­łem o niej pierw­szy raz w wie­ku 14 lat w olsz­tyń­skim pla­ne­ta­rium, na wy­kła­dzie po­pu­lar­nym o ro­li pi­ta­go­re­iz­mu w na­u­ce. Kie­dy w paź­dzier­ni­ku 2013 ro­ku przy­je­cha­łem na swo­ją pierw­szą u­czel­nię, po­szed­łem od ra­zu do bib­lio­te­ki, zna­laz­łem ten ty­tuł i od ra­zu go wy­po­ży­czy­łem....

Nie­zwy­kła, fa­bu­lar­na po­dróż przez lo­gi­kę. To po­kaz te­go, że ma­te­ma­ty­ka i fi­lo­zo­fia sto­ją blis­ko sie­bie i że jeś­li ktoś lek­ce­wa­ży któ­rąś z nich, to nie wie, co mó­wi – bo bez nich nie by­ło­by in­for­ma­ty­ki. Au­to­rzy za­po­wia­da­ją na ko­niec, że chęt­nie na­pi­sa­li­by też „Com­pu­co­mix” (mo­że „Compix”?).

Po­chło­ną­łem w jeden dzień. To śro­do­wis­ko­wy kla­syk i nie­zbęd­nik a­dep­tów ma­te­ma­ty­ki, po­waż­nej fi­lo­zo­fii (zwł. a­na­li­tycz­nej) i in­for­ma­ty­ki, jeś­li są za­in­te­re­so­wa­ni jej te­o­re­tycz­ny­mi pod­sta­wa­mi. Przez przy­stęp­ną for­mę po­le­cam też wszyst­kim, któ­rzy chcą mieć lub ma­ją stycz­ność z lo­gi­ką (np. w li­ce­um i na studiach).

Ta­ka for­ma – po­wieść ry­sun­ko­wa o na­u­ce – zo­sta­ła słusz­nie pod­chwy­co­na przez in­nych au­to­rów, bo jest też ry­sun­ko­wa bio­gra­fia Ri­char­da Feyn­mana.

Nie­zwy­kła, fa­bu­lar­na po­dróż przez lo­gi­kę. To po­kaz te­go, że ma­te­ma­ty­ka i fi­lo­zo­fia sto­ją blis­ko sie­bie i że jeś­li ktoś lek­ce­wa­ży któ­rąś z nich, to nie wie, co mó­wi – bo bez nich nie by­ło­by in­for­ma­ty­ki. Au­to­rzy za­po­wia­da­ją na ko­niec, że chęt­nie na­pi­sa­li­by też „Com­pu­co­mix” (mo­że „Compix”?).

Po­chło­ną­łem w jeden dzień. To...

Za­zna­czy­łem tę książ­kę ja­ko prze­czy­ta­ną, mi­mo że prze­czy­ta­łem tyl­ko jej po­ło­wę i to bez peł­ne­go zro­zu­mie­nia. Za­ję­ło mi to dwa la­ta, w cza­sach li­ce­um. To na­praw­dę e­pic­kie dzie­ło – i przez ob­ję­tość, i przez po­ziom trud­ności.

To chy­ba je­dy­na książ­ka po­pu­lar­no­na­u­ko­wa, któ­rej prze­czy­ta­nie ma szan­se po­pra­wić o­ce­ny z ma­te­ma­ty­ki i fi­zy­ki. (U mnie tak by­ło zwłasz­cza z a­na­li­zą ze­spo­loną).

Po­dob­ną o­pi­nię wy­sta­wi­łem te­mu dzie­łu w ser­wi­sie „Mąd­re książki”.

Za­zna­czy­łem tę książ­kę ja­ko prze­czy­ta­ną, mi­mo że prze­czy­ta­łem tyl­ko jej po­ło­wę i to bez peł­ne­go zro­zu­mie­nia. Za­ję­ło mi to dwa la­ta, w cza­sach li­ce­um. To na­praw­dę e­pic­kie dzie­ło – i przez ob­ję­tość, i przez po­ziom trud­ności.

To chy­ba je­dy­na książ­ka po­pu­lar­no­na­u­ko­wa, któ­rej prze­czy­ta­nie ma szan­se po­pra­wić o­ce­ny...

Bar­dzo trud­no jest pi­sać o spra­wach tak o­so­bis­tych jak ro­dzi­na al­bo wia­ra bez po­pa­da­nia w kicz. Trze­ba nie­zwy­kłe­go ta­len­tu, że­by u­mieć ko­goś u­wraż­li­wić i Hux­le­yo­wi to się u­da­ło. Żad­nej in­nej książ­ki nie o­ce­ni­łem tak wysoko.

Bar­dzo trud­no jest pi­sać o spra­wach tak o­so­bis­tych jak ro­dzi­na al­bo wia­ra bez po­pa­da­nia w kicz. Trze­ba nie­zwy­kłe­go ta­len­tu, że­by u­mieć ko­goś u­wraż­li­wić i Hux­le­yo­wi to się u­da­ło. Żad­nej in­nej książ­ki nie o­ce­ni­łem tak wysoko.