Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Powyższy materiał to bardzo dobry folder dla miłośników sztuki, poszukujących informacji, w tym przypadku, o nurcie surrealizmu. Jest to świetne kompendium wiedzy o gatunku, chociaż może jeszcze nie wyczerpujące, ale zarówno laik w temacie, jak i ktoś poniekąd obyty znajdzie tu sporo rzetelnych, aczkolwiek wydaje mi się, że częściowo stronniczych faktów. Osobiście uważam, za must have każdego melomana. O sztuce wiele pisano, wiele mówiono, dopowiadano, relacje pojawiały się z różnych perspektyw i w moim mniemaniu miłośnik sztuki, dopiero po skondensowaniu tego wszystkiego, odsiania pewnych ziaren, odcedzenia zalegających brei i odrzucenia niepasujących lub nachodzących na siebie niespójnych faktów, może powiedzieć, że w pełni poznał przerabiany nurt. Dlatego nigdy nie można posiłkować się jednym źródłem. Rene Passeron stworzył akta, dzięki którym możemy meandrować w poszukiwaniu dalszych informacji. Nie zgodzę się z tytułową encyklopedycznością, gdyż moim zdaniem jest to w przeważającej mierze indeks artystów - przedstawicieli i prekursorów surrealizmu. Owszem, książka zawiera w sobie cztery części - 1. Teorię, czyli rys historyczny i idee - tu poznajemy historię powstania surrealizmu, wszelkie przejawy, najważniejsze wydarzenia. 2. Prekursorzy - lista wszystkich artystów, którzy swoją twórczością inspirowali, nadawali kształt i kierunek surrealizmu. 3. Surrealiści - Właściwi przedstawiciele nurtu. 4. Materiały dodatkowe - słowniczek pojęć i technik, spis ugrupowań, wystaw, czasopism i jak w przypadku każdej publikacji fachowej - bibliografia. I teraz moje odczucie. Wszystkie te części jak dla mnie takiej encyklopedii nie tworzą, gdyż może się czepiam, ale jest tam za mało informacji. Począwszy iż ta encyklopedia nie jest aktualna (rok 1997) to mam wrażenie, że dużo informacji zostało pominiętych. W samym zestawieniu przedstawicieli surrealizmu mógłbym dorzucić kilka nazwisk. Trzeba tu zaznaczyć iż te zestawienie obejmuje tylko przedstawicieli jakich udało się zakwalifikować do nurtu od lat powstania ruchu do bodajże lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Pomijam iż do roku wydania encyklopedii surrealizm się rozprzestrzenił i jego przedstawicieli moglibyśmy wyliczyć pewnie drugie tyle, co zawiera książka.
Niemniej materiał jest zachęcający i nie nudzi. Tekstowi towarzyszy mnóstwo ilustracji przykładowych prac, dzięki czemu pozycja konfrontuje nas z omawianą sztuką nie na sucho, bo dorzuca mini przegląd. Sam surrealizm przedstawiany jest jako ewolucyjny synalek fowizmu, dadaizmu i kubizmu. W zarodku będący antysztuką, wyrósł na nurt przyjazny eksperymentowaniu i dziś będący, czego sobie nie zdajemy sprawy, wykorzystywany na szkolnych zajęciach w ramach ćwiczeń. Surrealizm mylony z odrealnieniem jest niczym innym tylko, jak sama nazwa wskazuje NADrealizmem i świetnie to tłumaczy autor w jednym z ustępów, bodajże cytując twórcę ruchu Andre Bretona. Idąc tym tropem gatunek sztuki bazuje na tym by być "nad realnością", pokazywać zatem to, co ponad rzeczywiste. Dlatego motywami przewodnimi surrealizmu są oniryzm, erotyka, psychoanaliza i mocno wpleciony symbolizm. W klimacie surrealizm nie gardzi mrokiem, ani nie stroni od religijności. Surrealizm bowiem ma być medium dzięki któremu to właśnie sny staną się uwiecznione. Przez to mylenie z odrealnieniem, nawet Freud zaliczany do przedstawicieli nurtu uważał surrealistów za totalnych wariatów. Nie da się zaprzeczyć iż byli to osobliwi twórcy. W większości ekscentrycy, ale pojawiali się też introwertycy. Pasjonaci samobójstw i paranoicznych przejawów zachowań. Nic dziwnego, że ich zainteresowanie schodziło na ścieżki prowadzące do domów obłąkanych. W takim skrócie Rene przedstawia nam w teorii surrealizm, choć pojawiają się również tematy polityczne. Autor sam jednak ma chyba swoich ulubieńców. Wykaz przedstawicieli gatunku gęstnieje przy charakterystyce pewnych oczywistych osobistości, gdzie odczuwam osobistą urazę do najgłośniejszego z nich - Dali. Nie wątpię, że nie był on najprzykładniejszym bohaterem moralności, aczkolwiek nic mu z zasług dla surrealizmu nie ujmiemy i niestety da się wyczuć osobisty przytyk do "największego", który zmainstreamował surrealizm. Jako, że w ogólnym założeniu surrealizmu kobiety są tym narzędziem pożądań i Freudyzmów, o twórczyniach autor sam pisze mniej, chociaż divy surrealizmu też mają pokaźne biografie. Niemniej te należące do ruchu same również przedstawiają kobiecość w ten bardziej pożądliwy, a czasem nawet materialny sposób.
Malarze, poeci, rzeźbiarze, eksperymentatorzy wyciągający ze sztuki co się da - tak w skrócie można przedstawić członków i członkinie surrealizmu. Rene Passeron pokazuje nam prawie wszystkich. Reszta w osobistych poszukiwaniach, lecz na początek ta encyklopedia zainspiruje odpowiednio do dalszych poszukiwań i podziwiań samej sztuki nadrealnej!

Powyższy materiał to bardzo dobry folder dla miłośników sztuki, poszukujących informacji, w tym przypadku, o nurcie surrealizmu. Jest to świetne kompendium wiedzy o gatunku, chociaż może jeszcze nie wyczerpujące, ale zarówno laik w temacie, jak i ktoś poniekąd obyty znajdzie tu sporo rzete...

Rozwiń

Zwiń

Nie muszę powtarzać, że seria Sandman to arcydzieło kompletne. Ikona łącząca mitologię, wierzenia, literacki folklor oraz fantastykę z psychodelią, tworząc na tyle odrębny świat, że można się w nim zatracić. Podróż przez epoki, czasy współczesne, a także światy nieistniejące, lub nieznane zwykłym śmiertelnikom. Gdzież taka podróż może się odbyć jeśli nie we śnie?
"Dom Lalki " to motywy kontynuacyjne znane z Netflixowego serialu. Z małymi drobiazgami. Adaptacje nie do końca są wierne od deski do deski. Tak jest i w tym przypadku gdzie pojawiają się krótkie wstawki - w mandze nazwalibyśmy to filerami, z tym że tutaj sceny są celowe i wyjaśniają kolejne wydarzenia. W ten sposób pojawia się pominięta w serialu hisoryjka o miłości Khaikula - quasi afrykańskiego odpowiednika Morfeusza. Historia przedstawiona w formie legendy przekazanej pretendentowi do wejścia w świat dojrzałości w plemieniu nieznanego nam świata. Głównym motywem jest znane z serialu pojawienie się Wiru - Rose, będącego krewniaczką jednej z ofiar choroby snu, jaką opanowała świat, kiedy Morfeusza więził Magnus. Znikąd jednak pojawia się kilka postaci. Jest nią właśnie Rose, oraz jej brat Jed. W świecie jawy Rose wzięła za Wyzwanie dla siebie odnalezienie zagubionego brata. Ani Rose, ani Jed nie zdają sobie wtedy sprawy, że władają nimi koszmary zbiegłe z królestwa snu. Równolegle do poszukiwań brata Wiru, pojawiają się kolekcjonerzy, którzy udaremniają poszukiwania Jeda, a na dodatek Wirem interesuje się również największy koszmar stworzony przez Morfeusza - Koryntczyk. Dochodzi do kilku bitew odbytych w snach bohaterów. Sandman odzyskuje władzę nad koszmarami. Kilku unicestwia, kilka nowych stwarza. Najważniejsza bitwa jednak zachodzi pomiędzy Sandmanem a Wirem. Sen zmuszony jest zniszczyć Wir, tym samym Rose. W ostatecznym momencie pojawia się Unity - kobieta, która miała być Wirem gdy Sen był zniewolony, babka Rose. Starsza wówczas kobieta, oddaje swoje istnienie na rzecz ocalenia Rose i odebrania jej mocy Wiru.
Baśniowa fabuła odgrywająca się w czasach współczesnych porywa swą niezwykłością i tak znaczącymi scenami. Seria Sandmana jest jedną z najoryginalniejszych jeśli chodzi o świat przedstawiony, postaci tak charakterystyczne, że już przedarte do popkulturowej niszy, bo jednak skupione bardziej na doroślejszym odbiorcy, niemniej sen jest przecież stworzony głównie dla dzieci. Te niestety nie chcą spać, a więc pokażmy go bez żadnych upiększaczy i niech zmaga się on z rzeczywistością nie do zniesienia. Są jeszcze inni Nieskończeni, dający nam wiele możliwości w całym uniwersum. Zanim poznamy jednak kolejnych braci i siostry Morfeusza, nie mogę się doczekać i nie wiem czego się spodziewać w kolejnych tomach. Te wydanie "Domu Lalki" podzielone na dwie części jest zachowane w dość mrocznej otoczce. Same ilustracje nie są najidealniejsze, jednak główne kadry najważniejszych scen zapadają w pamięć. Odziany w noc często nawiązuje do swoich "Uwerturowych" inkarnacji zmieniając wygląd. Szczególnie w rozdziałach nieumarłego żyda, gdzie Sandman spotyka się co 100 lat ze śmiałkiem, który nie bał się śmierci.
Sen znowu wygrywa, odnajduje swoje koszmary i wraca z nimi do swego świata, lecz wiele z nich zapewne zostało rozproszonych po świecie. Wir przestał istnieć, a wszystko było jakby rozegraną scenką marionetek ciągnionych za sznurki. Czy aby to koniec ingerencji Rose w świat snu? Dowiedzmy się z kolejnych tomów!

Nie muszę powtarzać, że seria Sandman to arcydzieło kompletne. Ikona łącząca mitologię, wierzenia, literacki folklor oraz fantastykę z psychodelią, tworząc na tyle odrębny świat, że można się w nim zatracić. Podróż przez epoki, czasy współczesne, a także światy nieistniejące, lub nieznane...

Rozwiń

Zwiń

Nie muszę powtarzać, że seria Sandman to arcydzieło kompletne. Ikona łącząca mitologię, wierzenia, literacki folklor oraz fantastykę z psychodelią, tworząc na tyle odrębny świat, że można się w nim zatracić. Podróż przez epoki, czasy współczesne, a także światy nieistniejące, lub nieznane zwykłym śmiertelnikom. Gdzież taka podróż może się odbyć jeśli nie we śnie?
"Dom Lalki " to motywy kontynuacyjne znane z Netflixowego serialu. Z małymi drobiazgami. Adaptacje nie do końca są wierne od deski do deski. Tak jest i w tym przypadku gdzie pojawiają się krótkie wstawki - w mandze nazwalibyśmy to filerami, z tym że tutaj sceny są celowe i wyjaśniają kolejne wydarzenia. W ten sposób pojawia się pominięta w serialu hisoryjka o miłości Khaikula - quasi afrykańskiego odpowiednika Morfeusza. Historia przedstawiona w formie legendy przekazanej pretendentowi do wejścia w świat dojrzałości w plemieniu nieznanego nam świata. Głównym motywem jest znane z serialu pojawienie się Wiru - Rose, będącego krewniaczką jednej z ofiar choroby snu, jaką opanowała świat, kiedy Morfeusza więził Magnus. Znikąd jednak pojawia się kilka postaci. Jest nią właśnie Rose, oraz jej brat Jed. W świecie jawy Rose wzięła za Wyzwanie dla siebie odnalezienie zagubionego brata. Ani Rose, ani Jed nie zdają sobie wtedy sprawy, że władają nimi koszmary zbiegłe z królestwa snu. Równolegle do poszukiwań brata Wiru, pojawiają się kolekcjonerzy, którzy udaremniają poszukiwania Jeda, a na dodatek Wirem interesuje się również największy koszmar stworzony przez Morfeusza - Koryntczyk. Dochodzi do kilku bitew odbytych w snach bohaterów. Sandman odzyskuje władzę nad koszmarami. Kilku unicestwia, kilka nowych stwarza. Najważniejsza bitwa jednak zachodzi pomiędzy Sandmanem a Wirem. Sen zmuszony jest zniszczyć Wir, tym samym Rose. W ostatecznym momencie pojawia się Unity - kobieta, która miała być Wirem gdy Sen był zniewolony, babka Rose. Starsza wówczas kobieta, oddaje swoje istnienie na rzecz ocalenia Rose i odebrania jej mocy Wiru.
Baśniowa fabuła odgrywająca się w czasach współczesnych porywa swą niezwykłością i tak znaczącymi scenami. Seria Sandmana jest jedną z najoryginalniejszych jeśli chodzi o świat przedstawiony, postaci tak charakterystyczne, że już przedarte do popkulturowej niszy, bo jednak skupione bardziej na doroślejszym odbiorcy, niemniej sen jest przecież stworzony głównie dla dzieci. Te niestety nie chcą spać, a więc pokażmy go bez żadnych upiększaczy i niech zmaga się on z rzeczywistością nie do zniesienia. Są jeszcze inni Nieskończeni, dający nam wiele możliwości w całym uniwersum. Zanim poznamy jednak kolejnych braci i siostry Morfeusza, nie mogę się doczekać i nie wiem czego się spodziewać w kolejnych tomach. Te wydanie "Domu Lalki" podzielone na dwie części jest zachowane w dość mrocznej otoczce. Same ilustracje nie są najidealniejsze, jednak główne kadry najważniejszych scen zapadają w pamięć. Odziany w noc często nawiązuje do swoich "Uwerturowych" inkarnacji zmieniając wygląd. Szczególnie w rozdziałach nieumarłego żyda, gdzie Sandman spotyka się co 100 lat ze śmiałkiem, który nie bał się śmierci.
Sen znowu wygrywa, odnajduje swoje koszmary i wraca z nimi do swego świata, lecz wiele z nich zapewne zostało rozproszonych po świecie. Wir przestał istnieć, a wszystko było jakby rozegraną scenką marionetek ciągnionych za sznurki. Czy aby to koniec ingerencji Rose w świat snu? Dowiedzmy się z kolejnych tomów!

Nie muszę powtarzać, że seria Sandman to arcydzieło kompletne. Ikona łącząca mitologię, wierzenia, literacki folklor oraz fantastykę z psychodelią, tworząc na tyle odrębny świat, że można się w nim zatracić. Podróż przez epoki, czasy współczesne, a także światy nieistniejące, lub nieznane...

Rozwiń

Zwiń

W młodości w moich kręgach powtarzało się przyśpiewkę "nie czytaj Freuda, bo Freud to niedojda"... Nie czytałem. Po trzydziestu latach na tym padole w końcu wziąłem się za to wiekopomne dzieło i sprawdziłem o co to halo. Zważywszy też na cichą obietnice przed samym sobą, że poznam najważniejsze dzieła literatury filozoficznej, miałem przed sobą mały challange. Dochodził do tego jeszcze drugi aspekt, chyba najważniejszy - moja fascynacja oneironautyką, snami ogólnie i poznanie inspiracji oraz przejawów surrealizmu. Oczywiście nie była mi obca podstawa psychologii, niemniej sama psychoanaliza i jej korelacje z tematem snów nie były dla mnie w pełni poznane, toteż zwróciłem się do rzekomego ojca.
Powiadano, że przemyślenia Freuda są mocno nieaktualne, zacofane i sam miał jakiś problem psychiczny. Nie dziwne. Sięgnąłem po "Wstęp do Psychoanalizy" z entuzjazmem i bez żadnych uprzedzeń. No może poza tymi z ostatniego zdania. Niemniej nie brałem ich do siebie. Okazało się, że samo dziełko jest po prostu zapisem wykładów, jakie udzielał Freud na temat psychoanalizy. Myślę: świetnie! Jadę sobie w autobusie do pracy i mogę się poczuć jak na wykładzie doktora Freuda wiek temu. Na wstępie radością przepełnił mnie fakt, iż wydanie z Hachette sprawnie się czyta. Doktor nawet sobie dowcipkował na wykładach, przez co zyskał moje zaufanie i pomyślałem, że oceniałem go zbyt surowo w swej wyobraźni. Jednak temat czynności pomyłkowych zaczął być przynudnawy, a przykłady przypominały jakieś zabobonne bzdury, które wymyślić mógł przedszkolak. A wydaje mi się, że przedszkolak lepsze wytłumaczenia mógłby wymyśleć. Gdy upadnie prezent jaki dostałeś od danej osoby, z którą masz obecnie na pieńku - to znak, że chcesz o tej osobie zapomnieć... Jakoś nie daje temu wiary i nie przypisuje temu uniwersalności, gdyż brzmi to żałośnie. Oj panie Zygmuncie pogrążasz się na wstępie!
Dalej już niedowierzania większy ogrom. Właściwy rozdział o snach i tu mamy już sztandarowego Freuda. Absurd goni absurd. Czytam to i się zastanawiam, czy żaden ze słuchaczy nie pęka ze śmiechu. W wielu momentach miałem pobłażliwe uśmieszki podczas czytania, bo po prostu nie mogłem uwierzyć na co wpada ten jegomość. Wszystko co śnimy ma jakieś podłoże seksualne. Tak w skrócie można odgarnąć bawełnę, którą owija Freud. Niemniej mogę się zgodzić z kilkoma tezami. I po przemyśleniu i spojrzeniu na swoje dzieciństwo z perspektywy obserwatora (o ile się pamięta swoje dzieciństwo, bo geniusz Freuda powtarza mit, że nie pamięta się nic od 5 roku życia, a i to bywa trudne - bzdura! Nie jest tak w każdym przypadku) można powiedzieć, że zachowania bywały Edypalne. Niemniej trzeba by na prawdę każde zachowanie sprowadzać do seksualności, a to moim zdaniem prymitywizuje światopogląd. Tym bardziej, że bierzemy pod uwagę zachowania czysto abstrakcyjne - spanie z matką, chodzenie z matką do ustępu, czy chociażby najbardziej z seksualnością kojarzone karmienie piersią. Do tego by doszedł jeszcze przykład 30 - latka, który mieszka z matką. Ok, są to przypadki od których trzeba się uwolnić, ale one mają bardziej racjonalne wytłumaczenie niż "kompleks Edypa". Owszem wielu z nastolatków nawet ma tendencję do oglądania wiadomych filmów z kategorii "mamuśki" i tu oczywiście pojawia się utajony Edyp, lecz wciąż nieświadomy i w konsekwencji mogący się spalić ze wstydu. Na temat tej książki mógłbym pisać polemikę. Można by stworzyć antologię polemik. Najgorsze, że autor, który tak potępia narcyzm i samouwielbienie (mam nadzieję, że dobrze zrozumiałem wzmianki o tych zjawiskach) sam łechta swoje ego w tekście, który wg niego wskazuję na jedyną prawdę i jest niepodwarzalny. Do tego idiotycznie przyznaje się do tego iż NIGDY nie zmienia zdania. Cóż, przy takim podejściu to nie naukę uprawiał, a bierność.
Zastanawiającym jest fakt iż doktor wspomina o interpretatorach snów, gdzie nieśmiało albo zbyt śmiele się za takiego uważa, gdy wspomniana seksualność jest jego wytłumaczeniem na każdy sen. Tendencyjne sny o lataniu przypisuje się aktom seksualnym. Największa bzdura jaką można wymyśleć. Neil Gaiman świetnie to spuentował w jednym z komiksów Sandmana - "skoro sen o lataniu oznacza uprawianie seksu, to co oznacza sen o uprawianiu seksu". Ale wracając. Freud chciał chyba zapowiedzieć nadejście osobnego filaru psychologii, który zajmie się badaniem snów i ich odpowiednim interpretowaniem. Na szczęście nastały takie czasy, choć wciąż temat raczkuje. Zatem temat snów u Freuda jest fascynujący, z ciekawymi pikantnymi przykładami, ale nie bierzmy ich za wiedzę użyteczną. Przy tym temacie czytałem tekst jako pół prawdę, taką wewnętrzną fikcję stworzoną przez autora. Wszystko przez to, że racjonalnie myślący człowiek, tym bardziej zajmujący się tematyką snów, od razu wychwytuje nieprawidłowości myślenia. Niemniej czyta się Freuda z zaciekawieniem, gdyż system jaki wymyślił wobec swoich tez jest tak spójny, że byłby trudny do obalenia dla laika. I tu muszę też zaznaczyć, że ktoś kto nie miał styczności z paychologią, bądź filozofią może śmiało sięgać po tę lekturę, ale musi pamiętać by czytać ją jako "ego fiction". W dużej mierze to fantazje autora, wydające mu się właściwym rozumowaniem. Tak jak wspomniałem. Dużo się zgadza i to można sobie samemu zdać sprawę przy mocniejszym dialogu z samym sobą. Również symbolika wiele nie odbiega od racji. Poruszony temat histerii wśród kobiet, tak prymitywny, ale znaczący, gdyż tłumaczy kilka napięć, które kobiety miewają, ale nie przyznają się do nich, albo nie uświadamiają ich sobie. Tym samym stwierdzenie autora do którego się przyznaje, że "wszyscy jesteśmy neurotykami" stawia nas na pozycji obłąkanych. Dosłowne wyżycie seksualne jest przez Freuda za to aprobowane i namawia do niego z umiarem oczywiście. Punktuje również sodomitów i fetyszystów ze zdrowym podejściem, ale znowuż przesadzając i przez fikuśne praktyki zniechęcający do zbytniego życia płciowego. Aha i mój ulubiony absurd - usta to strefy erogenne. Wiek XX przyniósł później rewolucje seksualne, które szybko zdezaktualizowały psychoanalityczne poglądy Freudystów, a doświadczenia psychodeliczne pozwoliły odkryć nowe spojrzenie na znaczenie snów w życiu.
Tutaj muszę zaznaczyć iż zrozumiałem zaliczenie Zygmunta Freuda do przedstawicieli surrealizmu. Podobnie jak Ci artyści, których uważał za totalnych świrów, żył w swoich wyobrażeniach i fascynujące jest jak to wpłynęło na skalę światową. Oraz czyż to nie Freud był zedypowany? Czyta się świetnie, ale merytoryka faktów nie zasługuje na większą ocenę.

W młodości w moich kręgach powtarzało się przyśpiewkę "nie czytaj Freuda, bo Freud to niedojda"... Nie czytałem. Po trzydziestu latach na tym padole w końcu wziąłem się za to wiekopomne dzieło i sprawdziłem o co to halo. Zważywszy też na cichą obietnice przed samym sobą, że pozna...

Rozwiń

Zwiń