Świnia to gatunek bardzo skrzywdzony przez ludzi. Nie chodzi tu jedynie o oczywiste barbarzyństwo, jakim jest chów przemysłowy, ale również o sposób, w jaki świnie są przez nas postrzegane. Kojarzą się z brudem, lenistwem, a nawet pijaństwem czy podłością – związki frazeologiczne występujące w naszym języku nie pozostawiają co do tego złudzeń. Nie powinniśmy jednak pozwalać, by niesprawiedliwe stereotypy zaciemniały prawdziwy obraz inteligentnych i uczuciowych zwierząt, które zasługują na to, by lepiej je poznać – co można zrobić na przykład dzięki książce „Zaskakujący geniusz świń” autorstwa Matta Whymana.

Brytyjski twórca opowiada o tym, jak wraz z żoną kupił dwie „świnki miniaturki”, które szybko osiągnęły imponujące, zupełnie nieminiaturowe rozmiary. Co może zrobić człowiek w takiej sytuacji? Opisać tę dość niezwykłą historię, przelać na papier zabawne wybryki swoich podopiecznych? Whyman postanowił zrobić nie tylko to, ale i o wiele więcej – zwrócił się do naukowca zajmującego się badaniem życia świń oraz do hodowczyni o długoletnim doświadczeniu. Pozyskane od nich informacje stanowią cenne uzupełnienie opowieści o szaleństwach Butcha i Roxi, pozwalają zrozumieć naturę świń i docenić ich wyjątkowość, dostrzec w nich coś innego niż materiał na pieczeń – bystre, ciekawe świata i niezwykle „wygadane” istoty, mające swoje zainteresowania i rytuały.

Z opieką nad świniami wiąże się wiele poważnych problemów, na które Whymanowie nie byli przygotowani, ale dołożyli starań, by jakoś się z nimi uporać. Autor nie przedstawia jednak siebie i swojej żony jako dwojga bohaterów zasługujących na wieczną chwałę, ale jako przyzwoitych ludzi, którzy po prostu robią to, co należy – zamiast szukać łatwych, ale wątpliwych moralnie rozwiązań, ponoszą konsekwencje podjętych przez siebie decyzji i tego samego uczą swoje dzieci.

„Zaskakujący geniusz świń” to urocza, ale dojrzała historia o odpowiedzialności za zwierzęta, które przyjęło się pod swój dach. Solidnie da do myślenia tym, którzy byliby gotowi porzucić swojego psa czy kota, gdyby „nie spełnił ich oczekiwań”, a wszystkim czytelnikom zapewni trochę rozrywki i sporo przystępnie podanych informacji na temat świńskich zwyczajów czy umiejętności. Może zachęci też kogoś do wykreślenia mięsa z jadłospisu?

Małgorzata Pawlak