Kolejna z "miniaturowych", ale zarazem potężnych swym przekazem, pozycji z repertuaru filozofa z Gdańska. Badał on wszystkie "podstawy" życia człowieka i rzeczywistości, w której się on obraca. Nie mogło zatem zabraknąć "podstaw" moralności.
Jak zwykle można o tym przedmiocie powiedzieć dużo, i wielu też dużo mówiło. Istota jednak polega na tym, aby prawić z sensem. A jak wiadomo, niczego tak nie brakuje na świecie jak nonsensu. Jak najbardziej odnosi się to do dziedziny moralności. Popatrzmy tu i ówdzie, rozejrzyjmy się dookoła, ileż absurdów znajdziemy w tej materii. A jeśli jeszcze dodamy do tego, że kanony moralności ulegały ciągłej zmianie w toku dziejów, raz coś było zakazane, innym razem dozwolone, raz ten czy ów bóg krzywił się na jakiś drobny defekcik jego maluczkiego ludzkiego stworzonka, którego, co zabawniejsze, sam był źródłem.
Takie umysły jak Schopenhauera nie mogły przejść obojętnie nad tym kabaretowym repertuarem.
"I cannot afford to keep a concience" ("Nie stać mnie na to, aby utrzymywać sumienie" - jak chce tłumacz dzieła) - czyżby filozof odsłonił praprzyczynę moralności? Jakkolwiek byśmy tłumaczyli sobie jego stwierdzenie, nie ulega wątpliwości, że mamy tu połączenie świata pieniądza i porządku moralnego. Chcielibyśmy na pewno łudzić się (i to najczęściej robimy), że jedno z drugim nie powinno mieć tyle wspólnego, ale spójrzmy na to chłodnym okiem racjonalisty i sceptyka - ile znamy przykładów przedkładania tego co słuszne nad to co nam się opłaca?
Schopenhauer jest myślicielem trzeźwym. Wie co i jak na tym świecie. Z drugiej strony pociąga go jednak słodka myśl o królestwie pięknych wartości. Stąd zdania typu: "Swoją drogą doskonałość moralna stoi wyżej od wszelkiej mądrości teoretycznej".
Bardzo ujmująca jest także (i bardzo egzotyczna w jego czasach) postawa pro zwierzęca. Z jego słów w ich obronie tchnie prawdziwy żar miłośnika tych pięknych istot - bardziej charakterystyczny dla współczesnych nam obrońców ich praw, niż dla XIX wiecznych przedstawicieli społeczeństwa rewolucji przemysłowej, gdzie nie tyle zwierzę, co człowiek był traktowany jak zwierzę.
Skąd taki problem z tą moralnością? Może ludzie nie potrafią jednak dogadać się co do podstawowych wartości, poza tym, że w kółko deklarują, jak ważne jest ich szanowanie i przestrzeganie? Może rację ma Schopenhauer, gdy mówi: "Każdy osobnik jest istotą zasadniczo różną od wszystkich innych. W sobie jedynie istnieję rzeczywiście, cała reszta nie jest mną i jest mi obca". Czy nie brzmi to aż nazbyt pesymistycznie?

Kolejna z "miniaturowych", ale zarazem potężnych swym przekazem, pozycji z repertuaru filozofa z Gdańska. Badał on wszystkie "podstawy" życia człowieka i rzeczywistości, w której się on obraca. Nie mogło zatem zabraknąć "podstaw" moralności.
Jak zwykle można o tym przedmiocie powiedzieć dużo, i wielu też dużo mówiło. Istota jednak polega na tym, aby prawić z sensem. A jak...