10 maca 1942 roku. Przez ostatnie kilka dni zbierano ciała Rosjan, którzy polegli w boju pod koniec stycznia i na początku lutego. Nie było to spowodowane pobożnością, ale wymogami higieny. Zwały trupów są niemałe. Tylko na samym "bucie" zebrano ich sześćdziesiąt. To ofiary ognia naszej baterii. Przeszedłem się między górami ciał, żeby zbadać swoje reakcje. Żadnych makabrycznych odczuć ani poczucia obrzydzenia, byłem kompletnie wyprany z jakichkolwiek emocji. Pokaleczone ciała zrzucane są na hałdy, gdzie zamarzają w najdziwniejszych pozycjach. Koniec. Dla nich wszystko się skończyło, zostaną spalone. Ale zanim to nastąpi, zostają obdarte z odzienia przez Rosjan - starców i dzieci. To straszne. Widząc to, patrzy się na pewien aspekt rosyjskiej mentalności, której nie da się normalnie pojąć. Palą tytoń i żartują, śmieją się. trudno uwierzyć, że ktoś może być tak nieczuły. Saniami pełnymi ciał powożą dziesięcio, może dwunastoletnie dzieciaki. Niektórym trupom brakuje pół głowy, inne są w kawałkach. Leżą poskręcane, jeden na drugim, zamarznięte, zielone i brązowe, rozpaczliwie nagie. Dopiero teraz zaczyna do ciebie docierać, bardzo powoli, co tym ludziom przyszło ścierpieć i do czego są zdolni.

10 maca 1942 roku. Przez ostatnie kilka dni zbierano ciała Rosjan, którzy polegli w boju pod koniec stycznia i na początku lutego. Nie było ...

Armia, która bezustannie bierze w skórę, nie nadaje się już do niczego.

Armia, która bezustannie bierze w skórę, nie nadaje się już do niczego.

Czasami mówi się, że wojna czyni ludzi okrutnymi i niezdyscyplinowanymi, że żołnierzom będzie trudno powrócić któregoś dnia do poukładanego życia. To nonsens. To prawda, że wojna zniszczyła nasze stare schematy myślowe i wymusiła ponowną ocenę systemu wartości. Zmroziła naszą wrażliwość niczym szron. Jednak można powiedzieć, że w równym stopniu uczyniła ludzi prostymi i dobrymi, bowiem ukazała nam prawdziwie istotne wartości, które liczą się, gdy wszystko inne sypie się w gruzy: człowieczeństwo, solidarność w cierpieniu, braterstwo między ludźmi.

Czasami mówi się, że wojna czyni ludzi okrutnymi i niezdyscyplinowanymi, że żołnierzom będzie trudno powrócić któregoś dnia do poukładanego ...