Zwierzęta poddane antropomorfizacji to zabieg kojarzący nam się przede wszystkim z literaturą dziecięcą. Słodkie misie, pieski i kotki, które świecą przykładem życzliwego i grzecznego zachowania. Co jednak, kiedy ze zwierząt uczynimy głównych bohaterów literatury pięknej? Tego podjął się dwudziestopięcioletni Włoch Bernardo Zannoni w swojej debiutanckiej powieści „Moje głupie pomysły”. I wcale nie był to głupi pomysł.

Głównym bohaterem powieści jest bowiem kuna o imieniu Archy. Brzmi infantylnie? Być może, ale to tylko pozory. Towarzyszymy Archy’emu w całej jego życiowej wędrówce, w której ani przez chwilę nie miał z górki. Trudne dzieciństwo kończy się, gdy nasz bohater zostaje sprzedany przez własną matkę lisowi Solomonowi. Ten uczy go czytać i pisać oraz opowiada o Bogu. Od tego momentu aż do samego kresu życia Archy miota się pomiędzy zdobytą wiedzą i jej konsekwencjami a czysto zwierzęcymi instynktami.

Z jednej strony powieść jest krótka, czyta się ją błyskawicznie. Z drugiej to jednak bardzo gorzka historia. Wydarzenia uderzają w czytelnika jedno po drugim i niektóre naprawdę mocno uwierają. Ukazany przez Zannoniego świat zwierząt nie ma nic wspólnego z niewinnością Stumilowego Lasu, jest niezwykle brutalny, ale czytając, zdajemy sobie sprawę, że wiele z tej brutalności możemy przełożyć na świat ludzki. I tak jak Archy zastanawia się przez cały czas, czy to, że poznał sekrety niedostępne dla większości zwierząt, zbliża go do ludzi, tak my zaczynamy się zastanawiać, czy faktycznie tak wiele dzieli nas od zwierząt.

Powieść skłania też do refleksji nad tym, czy wiedza i świadomość ułatwiają, czy utrudniają życie. W myśl zasady „im mniej wiesz, tym spokojniej śpisz”, zdobyta wiedza jest dla Archy’ego jednocześnie błogosławieństwem i przekleństwem. Świadomość nieuniknionej dla każdego śmierci i potencjalnego istnienia Boga sprawia, że nie może już żyć beztrosko jak inne zwierzęta. Nie jest człowiekiem, ale nie jest też już tylko zwierzęciem, bo posiadł wiedzę niedostępną dla innych z jego królestwa. Cała jego historia doskonale odwzorowuje to, jak również w świecie ludzi szersza świadomość i wiedza idzie w parze z mądrzejszym, ale przez to poważniejszym i bardziej realistycznym patrzeniem w przyszłość.

Z pozoru fabuła powieści mogłaby wydawać się oklepana: mistrz i uczeń, święta księga, która umożliwia poznanie tajemnic niedostępnych dla zwykłych śmiertelników. Jednak właśnie uczynienie głównym bohaterem zwierzęcia i danie mu świadomości jego kondycji, w sensie duchowo-intelektualnym podrzędnej wobec człowieka, sprawia, że znana opowieść przybiera nową, oryginalną formę.

Jeżeli więc ktoś usłyszał o tej książce i obawiał się, że będzie to infantylna historyjka o zwierzakach w lesie, to nie ma się czego bać. Bać się mogą prędzej czytelnicy, których razi nadmiar okrucieństwa, bo tego elementu jest tu pod dostatkiem. „Moje głupie pomysły” to dojrzała, często smutna i brutalna powieść, której ulokowanie historii w świecie zwierząt nie ujmuje powagi, a wręcz przeciwnie.

Agnieszka Budna