(2022)

Kres brytyjskiej władzy i Hongkong w Nowych Chinach*. Opowieść o zmianach politycznych, poczuciu porzucenia, utraconych nadziejach i protestach 2019-2020.

W roku '22 mija półmetek** hongkońskiej autonomii jako specjalnej strefy administracyjnej w ramach ChRL: pozostał ruch lewostronny, trochę szyldów, piętrowe autobusy i lokalny dolar (HKD); nie ma już natomiast realnej wolności słowa, niezawisłych sądów, zalążka przyrzeczonej samorządności i nadziei na demokrację; mandaryński ruguje kantoński, a „czerwony kapitał” wypiera lokalny.
Młodzi się buntują. Nie odpowiada im perspektywa pełnej inkorporacji, autorytaryzm Xi Jinpinga***, pekińska propaganda, cenzura (i wymuszona autocenzura), łamanie praw człowieka, cyfrowa inwigilacja oraz wzmożona imigracja z kontynentu. Jest już jednak za późno.

Obiektywny, sensowny reportaż, omawiający stan faktyczny, bez idealizowana przeszłości – uczciwie kreślący blaski i cienie gwarnego Hongkongu.

Autor (1970) opowiada o wszystkim z dystansu, z pozycji obserwatora. Nie jest to świadectwo rezydenta, ale zwraca uwagę na najważniejsze kwestie i robi to rzetelnie.

Kilka zdań kwalifikuje się do redakcji, kilka słów do podmianki, ale poza tym tekst bardzo dobry.

________
* Tj. ChRL po reformach Deng Xiaopinga (1907-1997), które rozpoczęły się na początku lat 80. i doprowadziły do krytyki Mao, powołania specjalnych stref ekonomicznych, inspirowanych sukcesem Hongkongu, Makau i Singapuru oraz modernizacji kraju. Chiny stały się „fabryką świata” i na trzy dekady przejęły produkcję wszystkiego: od odzieży przez zabawki po elektronikę. (Dziś [2022] MADE IN CHINA spotyka się już rzadziej, produkcję przeniesiono do Azji Południowo-Wschodniej i na subkontynent indyjski). Jeśli kogoś to interesuje, warto sięgnąć po „Przez drogi i bezdroża. Podróż po nowych Chinach” (2010) Petera Hesslera.
** 25 lat. 1 lipca 1997 roku minął brytyjski okres dzierżawy Hongkongu. Komuniści zobowiązali się utrzymać szeroką autonomię do 2047 roku (tj. przez 50 lat).
*** O autorytaryzmie i nowych technologiach w służbie reżimu: Chiny 5.0. Jak powstaje cyfrowa dyktatura – Kai Strittmatter (2018). Zdecydowanie dobra pozycja.

•

W rozdziale ósmym, zawarto informacje o rynku mieszkaniowym, losie najgorzej sytuowanych, wspomniano o warunkach pracy i minimalistycznym socjalu. Te informacje powinny pojawić się wcześniej, wplecione w rys historyczny i sprawy bieżące.

Rozdział dziewiąty, złożono z dwóch artykułów dotyczących Tajwanu i Chińskiego Turkiestanu (2021). Wykracza to tematycznie poza obszar książki, dostarcza jednak cennych analogii i daje pewne wskazówki co do tego, jak mogłaby wyglądać teraźniejszość Hongkongu gdyby pozostał poza Chinami.

W książce nie ma bohaterów, którzy reprezentowaliby różne różne grupy i warstwy społeczne, czyli tego, do czego przyzwyczaiła nas większość reportaży.

•

„[Młodzi] Czuli presję tykającego zegara [odliczającego lata od ‘97] i niełatwo przechodziło im przez gardło wyznawanie miłości Chinom [Ludowym], z czego Pekin uczynił daninę za możliwość formalnego uczestnictwa w polityce” (str. 114).

„[…] władze sprawować będą mogli odtąd tylko Hongkończycy, którzy »kochają Chiny i Hongkong« [deklarujący lojalność wobec reżimu]” (str. 223).

„Za pomocą dwóch ustaw system polityczny Hongkongu został domknięty. Władze w Pekinie mogą już spać spokojnie – kto »nie kocha« Chin, więcej się tam [do przyszłego parlamentu] nie przeciśnie” (str. 224).

•

25 lat temu Wielka Brytania przekazała Hongkong Chinom | Patryk Szczotka [2022]
https://www.youtube.com/watch?v=TH1EIWkVUV0

SŁUCHOWISKO OSW #5: Hongkong [2021, polecam, bardzo dobry materiał!]
https://www.youtube.com/watch?v=Su77xbJAFNQ

"Glory to Hong Kong" - Anthem of The Hong Kong Protests [ENGLISH LYRICS] [2019]
https://www.youtube.com/watch?v=6yjLlYNFKCg

《願榮光歸香港》管弦樂團及合唱團版 MV [„Glory...” – wykonanie symfoniczne + chór, 2019]
https://www.youtube.com/watch?v=oUIDL4SB60g

《願榮光歸香港》 中樂合奏及合唱團版 MV [„Glory...” – instrumentarium tradycyjne + chór, 2019]
https://www.youtube.com/watch?v=VHOZuIO5G2s

Protesty w Hongkongu (2019–2020)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Protesty_w_Hongkongu_(2019%E2%80%932020)

Terytorium Hongkongu zajmuje obszar zbliżony do aglomeracji warszawskiej:
https://www.thetruesize.com/#?borders=1~!MTQyNTg4ODI.MTQxODAwMDg*MjAyNjgzNDc(MjAwMDcwMTA~!CONTIGUOUS_US*MTAwMjQwNzU.MjUwMjM1MTc(MTc1)MQ~!IN*NTI2NDA1MQ.Nzg2MzQyMQ)MA~!CN*OTkyMTY5Nw.NzMxNDcwNQ(MjI1)Mg~!HK*ODI3NjA2OA.MTQwNTI4NTY)Mw

Hong Kong protesters sing 'God Save The Queen' in plea to Britain [2019]
https://www.youtube.com/watch?v=98I4luNNai4

Hong Kong’s huge protests, explained [2019]
https://www.youtube.com/watch?v=6_RdnVtfZPY

The protests in Hong Kong, explained in 2 minutes [2014]
https://www.youtube.com/watch?v=2xTzIp20tUw

Chiny wymazują granicę z Hongkongiem [2018]
https://www.youtube.com/watch?v=MQyxG4vTyZ8

How 156 years of British rule shaped Hong Kong [2018]
https://www.youtube.com/watch?v=StW7oGSR_Mg&t=4s

Inside Hong Kong’s cage homes [2018]
https://www.youtube.com/watch?v=hLrFyjGZ9NU

The decline of Hong Kong's iconic neon glow [2018]
https://www.youtube.com/watch?v=DdpEYzvi8pI

How feng shui shaped Hong Kong's skyline [2018]
https://www.youtube.com/watch?v=mlDBgOkxgS8

Vox Borders: Hong Kong starts next week [2018]
https://www.youtube.com/watch?v=SxpQKzUNQdA

Hong Kong 🇭🇰 - by drone [4K] [2021]
https://www.youtube.com/watch?v=dRHVb4ybua0

•

UWAGI (wyd. z 2022): str. 25 – „[…] obranie Hongkongu na działalność […]” (...na miejsce działalności?); str. 43 – gorszości wobec (podrzędności względem); str. 74 – obrócić (odczytać) + plac Niebiańskiego Pokoju (w Polsce Tiananmen tłumaczyło się zawsze jako plac Niebiańskiego Spokoju); str. 124 – zapis kantońskiego i mandaryńskiego jest taki sam (choć do tego drugiego stosuje się uproszczone, nie tradycyjne znaki); str. 131 – No Third Person. Rewriting the Hongkong Story (Hong Kong); str. 161 – „[…] pływać tymi wodami pod chińskim sterem, […]” (banderą?); str. 173/174 – mówienie o autonomii Tajwanu względem ChRL jest nieporozumieniem, to jest samodzielne, odrębne państwo (autor wrzuca do jednego worka HK, prowincje etnicznie niechińskie i Tajwan, a każdy z tych podmiotów, ma z Pekinem inną relację ); Sinciang (dosłownie: nowe kresy) nie tyle bywa nazywamy Turkiestanem Wschodnim, co po prostu nim jest, taka jest jego historyczna nazwa (inaczej Turkiestan Chiński, w jego ramach wyróżniamy jeszcze Dżungarię); str. 188 – „[…] przymykano również oko na wielodzietność Ujgurek” – OK, ale wszystkie mniejszości w ChRL były wyłączone z polityki jednego dziecka (tj. miały większe limity); str. 205 – „wymieniono dwie najważniejsze osoby” – i zamiast o tych osobach, czytamy dalej o ich następcach; str. 205 – zwany (zwanego); str. 218 – powt. info o możliwości azylu w UK dla urodzonych przed ‘97; str. 224 – powt. info o charakterze biura łącznikowego (jako „ambasady ChRL”).

+

Str. 150 – „[…] »miasto za murami« (potocznie Hak Nam, miasto ciemności) w środku półwyspu Koulun, dystopijny twór rządzący się własnymi regułami, gdzie na dwóch i pół hektara powierzchni, w wielopiętrowych konstrukcjach, mieszkało pięćdziesiąt tysięcy ludzi” – mało powiedziane. „Do porzuconego [przez Chińczyków] fortu [pod koniec XIX w.] napływać zaczęli nielegalni imigranci. Po nieudanych próbach pozbycia się nowych przyjezdnych, Brytyjczycy zaprzestali działań w tym terenie. W ten sposób Kowloon został pozostawiony praktycznie bez kontroli żadnego państwa. Nie wprowadzono tam sądownictwa, a policji z Hongkongu zabroniono wchodzić do środka, przez co mała enklawa stała się rajem dla różnego rodzaju przestępców, narkomanów, hazardzistów, czy prostytutek. Życie wewnątrz rządziło się własnymi prawami; zaczęły tworzyć się nieformalne struktury i wewnętrzne zasady. Osiedle rozbudowywało się w sposób niekontrolowany, ulice były wąskie, brudne i ciasne [nie doprowadzono wody ani prądu]. […] W roku 1984, władze Hongkongu podjęły ostateczną decyzję o zburzeniu miasta. Stało się to 10 lat później” (https://pl.wikipedia.org/wiki/Kowloon_Walled_City) – osiedle przestało istnieć w ‘93. Kowloon Walled City to coś w rodzaju wielopiętrowej, przerośniętej faweli. Przypominało stare, jemeńskie wieżowce z Szibam (Old Walled City of Shibam). Chyba najbardziej brawurowa samowolka budowlana na świecie.

https://www.youtube.com/results?search_query=Kowloon+Walled+City

+

Obecnie, najczęściej korzysta się z transkrypcji hanyu pinyin, ale by ją prawidłowo odczytać, trzeba wiedzieć jak (np. X to dźwięk Ś, nie Ksi). W książce jest różnie. Mamy nazwy zwyczajowe w wersji zwesternizowanej (np. Pekin), w transkrypcji hanyu pinyin (np. Xi Jinping), transkrypcję Wade’a-Gilesa (Mao Tse-tung*), oraz transkrypcję polską lub polski wariant (np. Szanghaj). Straszny bałagan, z którego ciężko wybrnąć. Najlepiej i najprościej, byłoby przejść na transkrypcję oficjalną, z podpowiedzią co do wymowy (np. w przypisie), a tam gdzie mija się to z celem – zostać przy wariancie tradycyjnym.

________
* Przewodniczący Mao Tse-tung (starsza transkrypcja autorstwa Wade’a i Gilesa), Mao Zedong (hanyu pinyin), Mao Ce-tung (wariant polski).

(2022)

Kres brytyjskiej władzy i Hongkong w Nowych Chinach*. Opowieść o zmianach politycznych, poczuciu porzucenia, utraconych nadziejach i protestach 2019-2020.

W roku '22 mija półmetek** hongkońskiej autonomii jako specjalnej strefy administracyjnej w ramach ChRL: pozostał ruch lewostronny, trochę szyldów, piętrowe autobusy i lokalny dolar (HKD); nie ma już natomiast...