Cywil w Berlinie
- Kategoria:
- reportaż
- Wydawnictwo:
- Wolne Lektury
- Data wydania:
- 2023-01-01
- Data 1. wyd. pol.:
- 2006-01-01
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788328863927
- Tagi:
- III Rzesza Niemiecka
Autor Cywila w Berlinie znał świetnie język i kulturę niemiecką, w stolicy Niemiec bywał często, miał tu wielu przyjaciół i znajomych. W końcu kwietnia lub na początku maja 1933 roku Sobański przyjechał do Berlina, wysłany tu przez redakcję „Wiadomości Literackich”, a nadsyłane przez niego reportaże z Niemiec hitlerowskich ukazywały się na łamach tygodnika od czerwca do sierpnia. W roku 1934 złożyły się na książkę, którą wydał „Rój”. Także później, w latach 1934–1936 Sobański kilkakrotnie jeździł do Niemiec, m.in. do Norymbergi, publikując w „WL” kolejne reportaże, które jednak nie doczekały się przed wojną książkowego wydania. Zostały one dołączone do powojennej edycji Cywila w Berlinie, które ukazało się w roku 2006 nakładem Wyd. Sic! we wnikliwym opracowaniu Tomasza Szaroty. Rok później książka miała wydanie niemieckie, jako Nachrichten aus Berlin 1933-36.
Reportaże Sobańskiego z Trzeciej Rzeszy przyjmowane były w latach 30. z wielkim zainteresowaniem. Spotkały się również z krytyką i to ze skrajnie odmiennych pozycji: publicysta „Gazety Polskiej” Jan Emil Skiwski wyszydzał pacyfizm autora, przeciwstawiając mu faszystowską „krzepę”, a z kolei na łamach lewicowego „Robotnika” ubolewano, że nastawienie Sobańskiego do faszyzmu jest rzekomo zbyt miękkie. Wielkim admiratorem książki był natomiast Antoni Słonimski, którego łączyła z Sobańskim nie tylko osobista przyjaźń, ale też liberalne i antyfaszystowskie poglądy.
Książka Sobańskiego to zapewne najważniejsze świadectwo o nastrojach i atmosferze panujących w Niemczech w pierwszych latach władzy nazistów, jakie wyszło spod pióra polskiego autora. Poza rozmaitością reporterskich szczegółów dotyczących życia społeczno-politycznego czy kultury — a raczej objawów jej upadku — w Trzeciej Rzeszy, najcenniejszy dla czytelnika był opis wydarzeń, w których Sobański uczestniczył jako świadek. Widział palenie książek na berlińskim placu Opery. Wziął udział w konferencji prasowej redaktora „Der Stürmer” Juliusa Streichera w Norymberdze, oglądał też milionowe parteitagi i uliczne przejazdy Hitlera, obserwował zebrania i słuchał przemówień nazistowskich dygnitarzy. Nie mniej interesował go wygląd miast, kawiarń, scenki uliczne, stroje, mundury a nade wszystko: rozmowy z Niemcami, którzy jednak, jak zauważył, zaczęli się obawiać otwartych rozmów z cudzoziemcami. Świadectwo Sobańskiego - zaprzysięgłego liberała i antyfaszysty - było tym bardziej autentyczne, że ze względu na swoją życzliwość wobec Niemców chciał się przekonać, że „nie jest tak źle” i że niewiele się zmieniło od czasów Republiki Weimarskiej. Notował więc każdy objaw oporu czy choćby dystansu Niemców wobec reżimu i szukał wszelkich znaków, które mogłyby mu dawać nadzieję - niewiele ich jednak znajdował.
Cywil w Berlinie to niezwykła książka o kraju pod nazistowską dyktaturą, bo napisana subtelnie, delikatnie, nawet - dowcipnie, bo taki był styl Sobańskiego. Niemniej jest to lektura przerażająca. Zdaniem Jarosława Iwaszkiewicza „był to wielki głos ostrzeżenia, ale, jak wiadomo, w tamtych latach żadnych ostrzeżeń nie brano poważnie”.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oceny
Książka na półkach
- 111
- 92
- 13
- 8
- 3
- 3
- 3
- 2
- 2
- 2
Opinia
Intrygowało mie od dawna, czy w 1933 roku w Europie zdawano sobie sprawę z tego jak ważne zdarzenia dzieją się w Niemczech. I tu proszę - Antoni Sobański niemal wszystko wyjaśnia.
Jest maj 1933 roku, od pożaru Reichstagu minęło zaledwie 2 miesiące a Sobański decyduje się pojechać do Berlina i spisać swoje wrażenia. Niewątpliwie wszyscy zarówno w Niemczech jak i poza granicami wiedzą, że dzieje się tu rewolucja. Zresztą słowo "rewolucja" jest używane wielokrotnie, zarówno przez Sobańskiego jak i przez spotykanych Niemców. Jej prędkość jest imponująca jeśli ją porównać z innymi, np. z Rewolucją Lutową czy Rewolucją Październikową - w zasadzie cała opozycja lewicowa i liberalna została spacyfikowana lub wymordowana w ciągu kilkunastu dni. Pozostają jeszcze resztki konkurentów prawicowych takich jak Stahlhelm, konserwatyści czy ugrupowania religijne ale już widać, że oni również zostaną spacyfikowani w niedługim okresie. Stary Hindenburg, chociaż nadal oddaje mu się honory to w zasadzie jest jakby w areszcie domowym i to nawet nie jest specjalnie ukrywane.
Zastanowiłem się, jak to było możliwe, że było to tak wysokie tempo i w sumie teraz widzę to jako oczywiste, bo hitlerowcy nie przeprowadzili, ani nawet raczej nie planowali, przeprowadzić głębokich zmian gospodarczych tylko ideologiczne a one nie wymagają wiele czasu ani przemyśleń tylko zdecydowania i terroru a tego im nie brakowało. Propaganda jest tania o ile "suweren" ją kupuje a wydaje się, że Hitler z Goebelsem znaleźli takie tematy, które pasowały większości Niemców (wystarczyła połowa tych, którzy się tym interesowali) i ich się trzymali. Oczywiście głównym tematem było wyszukiwanie wrogów. I ta metoda działa do dziś na całym Świecie...
Intrygujący jest obraz walki z "kastą sędziowską", która jest przywiązana do jakichś antynarodowych i antyludowych pojęć prawa rzymskiego czy praw człowieka i która prowadziła "niemoralne sądy republiki weimarskiej". Ale już znaleźli się nowi sędziowie wdrażający sprawiedliwość ludową jak Kerrl, według którego "przyszły sędzia nie będzie kierował się paragrafami czy literą prawa".
Ciekawa jest także walka o edukację młodzieży i dorosłych, prowadzona przez ministra Rusta i Związek Walki o Niemiecką Kulturę. Są także i twórcy, którzy już tworzą dzieła "po linii" rewolucji niemieckiej, jak Hanns Johst, którego sztuka "święci tryumfy" (przy dość rzadkich widowniach).
Mocną częścią jest opis palenia książek 10 maja 1933 roku, który wiąże się jakoś nie wprost z opisem "opozycjonistów" z wizyty rok później. Sobański, jako świadek wydarzeń potwierdza, że to książkopoalenie nie cieszyło się powodzeniem ani nawet poparciem. Okazuje się, że o wszystkim zadecydowali "cisi", czyli tacy, co to nie popierali ale albo nie uważali tego za tak ważne, żeby protestować głośno albo nie byli dość odważni i woleli zostać w domach.
Na "Wolnych Lekturach" można znaleźć tę książkę uzupełnioną o teksty Sobańskiego z lat 1934 i 1936. Ciekwie jest widzieć jak zmieniał się, lub nie zmieniał się jego stosunek do hitlerowskich Niemiec. I to niejako odpowiedziało na moje pytanie o to, czy w Europie zdawano sobie jak ważne konsekwencje dla wszystkich przyniesie rewolucja w Niemczech
Intrygowało mie od dawna, czy w 1933 roku w Europie zdawano sobie sprawę z tego jak ważne zdarzenia dzieją się w Niemczech. I tu proszę - Antoni Sobański niemal wszystko wyjaśnia.
więcej Pokaż mimo toJest maj 1933 roku, od pożaru Reichstagu minęło zaledwie 2 miesiące a Sobański decyduje się pojechać do Berlina i spisać swoje wrażenia. Niewątpliwie wszyscy zarówno w Niemczech jak i poza...