25/2022
Cztery tragiczne życiorysy w czterech biograficznych opowieściach, momentami fabularyzowanych, mających formę gawędy.
Czwórka Artystów, których życie i twórczość, niestety, zbiegła się w czasie z panowaniem Genseka, od którego zależało ich trwanie i przetrwanie.

Michaił Bułhakow, Sergiusz Eisenstein, Marina Cwietajewa, Osip Mandelsztam. Pisarz, reżyser i dwójka poetów. Każdy z nich był jednocześnie ofiarą, w sensie dosłownym: nawet jeśli to samobójstwo było ostatnim wyborem.

Książka Kitrasiewicza nie jest wnikliwą biografią postaci, nie jest też monografią na temat. Stanowi jednak bogate merytorycznie, choć oczywiście ogólne, opracowanie losów tych jednostek na tle Rosji i Związku Radzieckiego w pierwszej połowie XX wieku.

Przygnębiająca to lektura, ale nie może być inna. Nie da się opisać losów zarówno wymienionej czwórki Artystów, jak i tysięcy im podobnych, w sposób emocjonalnie neutralny.
Życie pod nieustanną presją, narastające poczucie osaczenia, postępujące przewidywanie zagrożenia – wobec siebie i bliskich, stopniowane formy prześladowania, utrata zdrowia – fizycznego i psychicznego, ludzkie wyniszczenie , doprowadzenie do upodlenia, wreszcie koniec.
Każdy z tej czwórki „skończył” inaczej, ale wszystkich do tego końca doprowadziło życie w cieniu Generalissimusa.
Choroba nerek Bułhakowa, kłopoty z sercem Eisensteina, poniżające i okrutne zamęczenie w łagrze Mandelsztama, pętla ze sznura Cwietajewej – której losy jawią mi się jako najbardziej, o ile można je stopniować, tragiczne: przejmujące studium osaczenia.

Osobnym „czynnikiem przygnębiającym” jest zbieżność owej lektury z bieżącymi wydarzeniami na Ukrainie oraz – nieuniknione – porównanie ówczesnej Rosji z tą dzisiejszą. I smutny wniosek, że w naturze tego kraju nie zmieniło się właściwie nic od wieków.
Nadal jednostka nie znaczy tutaj nic. A przekonanie o własnej wyjątkowości oraz swoista narodowa mania prześladowcza wpisane są w rosyjski, kulturowy i etniczny, genotyp.

25/2022
Cztery tragiczne życiorysy w czterech biograficznych opowieściach, momentami fabularyzowanych, mających formę gawędy.
Czwórka Artystów, których życie i twórczość, niestety, zbiegła się w czasie z panowaniem Genseka, od którego zależało ich trwanie i przetrwanie.

Michaił Bułhakow, Sergiusz Eisenstein, Marina Cwietajewa, Osip Mandelsztam. Pisarz, reżyser i dwójka...