Kto dziś pamięta o twórczości Anny Kowalskiej? Niestety, zdaję sobie sprawę, że jest to pytanie retoryczne. Choć jej nazwisko pojawia się niekiedy w rozważaniach nad literaturą polską ubiegłego stulecia, to najczęściej występuje w kontekście przyjaźni z Marią Dąbrowską, jedną z najwybitniejszych – jak twierdzi Czesław Miłosz – polskich pisarek wszech czasów. Być może twórczość zmarłej w roku 1969 literatki zgłębia się jeszcze w salach seminaryjnych niektórych uniwersytetów, słuszna wydaje się jednak konstatacja, że wśród przeciętnych odbiorców nazwisko Kowalskiej nie wywołuje żadnych skojarzeń. Co najwyżej błędnie przywodzi na myśl osobę o tym samym imieniu i nazwisku, znaną ze znacznie bardziej poczytnej powieści Pestka.

Wydane w roku 1949 Opowiadania greckie dowodzą, że mgła zapomnienia, która osnuwa postać Kowalskiej, powinna zostać jak najszybciej rozproszona. Rodzima literatura nie cierpi na nadmiar kobiet o tak wysokich aspiracjach literackich (w powojennej literaturze prócz Dąbrowskiej można wspomnieć chyba tylko Zofię Nałkowską),stąd każdą prozę takiego formatu należy otoczyć szczególnymi względami. Biorąc pod uwagę osobowość pisarki, pozytywna ocena tomiku stanowiącego jej samodzielny debiut nie może zaskakiwać: Kowalska opisuje świat, który kocha. Jej studia uniwersyteckie – choć ukończyła romanistykę, uczęszczała pierwotnie na filologię klasyczną – brały się z gorącego uczucia do starożytnego świata Grecji i Rzymu. Zbiór zabiera nas zatem do miejsca, które autorka uważa nie tylko za kolebkę europejskiej kultury, ale być może przede wszystkim za źródło swoich zainteresowań – pierwszą prawdziwą intelektualną namiętność. Należy również pamiętać, iż w roku 1948, a więc na rok przed wydaniem Opowiadań greckich, umiera mąż Kowalskiej, Jerzy: jej duchowy przewodnik i opiekun, a także kompan podróży po kraju Achajów. Nie dziwi zatem, iż w tych krótkich formach, z jakich składa się książeczka, mnóstwo jest sentymentu i nieeksponowanego, ale jednak wyraźnie wyczuwalnego smutku.

Historie, które opowiada Kowalska, to przede wszystkim krótkie impresje, niepowiązane ze sobą fabularnie. Ich cechą wspólną jest wyłącznie tytułowe miejsce akcji. Grecja to arena bardzo wielu doświadczeń. Niektóre z nich opierają się na obserwacji miejscowej ludności, głównie wieśniaków, prowadzących prosty, poczciwy żywot na górzystych wysepkach. Są wśród nich ogorzali, żylaści rybacy, muzycy, krzykliwi sprzedawcy oraz właściciele pensjonatów. Tworzą oni galerię postaci niezwykłych: zarówno tych, które od razu wywołują nasza sympatię, ale także person bardziej negatywnych, choć nadal niepozbawionych charakterystycznego, południowego rysu. Inną grupą, której Kowalska poświęca sporo uwagi, są turyści. Ci na ogół spotykają się z jej dezaprobatą: za dużo mówią, zbyt wiele oczekują, a nade wszystko nie próbują zrozumieć tysiącletniej historii, która zewsząd ich otacza. Jest wreszcie ostatnia, być może najważniejsza bohaterka tych opowiastek, mianowicie narratorka, w której nietrudno dostrzec samą Kowalską. Kobietą targają różne nastroje: w zależności od nich zmienia się pogoda, kolor wody i nieba, a także odbiór napotkanych postaci. Choć osobowość pisarki ani na chwilę nie przesłania nam Półwyspu Peloponeskiego, wspaniale uzupełnia go o wrażliwego, leczącego zranioną duszę reportera.

Cała recenzja znajduje się na stronie: https://subiektywnik.pl/anna-kowalska-opowiadania-greckie-grecka-dusza/

Kto dziś pamięta o twórczości Anny Kowalskiej? Niestety, zdaję sobie sprawę, że jest to pytanie retoryczne. Choć jej nazwisko pojawia się niekiedy w rozważaniach nad literaturą polską ubiegłego stulecia, to najczęściej występuje w kontekście przyjaźni z Marią Dąbrowską, jedną z najwybitniejszych – jak twierdzi Czesław Miłosz – polskich pisarek wszech czasów. Być może...

Opowiadania bardzo oszczędnie w formie, a jakże treściwe. Forma jak przy reportażu i jeśli czytał je Ryszard Kapuściński, to na nich mógłby się wzorować. Nie dziwi, że autorka za „Opowiadania greckie" została uhonorowana Nagrodą imienia Hemingwaya, przyznaną przez Polski Pen Club i Związek Literatów Polskich.
W scenerii międzywojennej Grecji dwoje wędrowców w nieśpiesznym tempie przemierza swoją trasę. Miłość, nienawiść, śmierć, życie, bieda, bogactwo - uniwersalne prawdy i egzotyczne zwyczaje - 2 do 4 kartek na opowiadanie, ale aż gęsto tam od emocji. Jest nad czym podumać. Ja polecam.

Opowiadania bardzo oszczędnie w formie, a jakże treściwe. Forma jak przy reportażu i jeśli czytał je Ryszard Kapuściński, to na nich mógłby się wzorować. Nie dziwi, że autorka za „Opowiadania greckie" została uhonorowana Nagrodą imienia Hemingwaya, przyznaną przez Polski Pen Club i Związek Literatów Polskich.
W scenerii międzywojennej Grecji dwoje wędrowców w nieśpiesznym...