Ta książka była dla mnie wyzwaniem. Mam się za osobę trzymającą się faktów i nauki, a mimo to trudno mi było zaakceptować wiele tez autora ukazujących, jak bardzo 'zwierzęcy' nadal jesteśmy. Było to dla mnie ciekawe wyzwanie intelektualne. Z drugiej strony mimo starań autora o obiektywność uważam, że nie zawsze mu to wychodziło.

Zdecydowanie bardziej podobała mi się pierwsza część książki dotycząca innych zwierząt, choć była dla trudniejsza w odbiorze ze względu na mój brak wiedzy biologicznej. Liczne przykłady pokazały, że płeć wcale nie jest tak binarna i ostateczna, jak by tego chcieli konserwatyści. Chętnie przeczytałabym uaktualnienie przedstawionych teorii, bo jestem ciekawa, w jaki sposób zmieniło się podejście do nich przez te 30 lat.

Druga część dotycząca człowieka była dla mnie dużo trudniejsza. Starałam się podejść do niej z otwartym umysłem, ale po prostu było dla mnie męczące czytanie przez dwieście stron o tym, jak to "mężczyźni wybierają młode partnerki, a kobiety patrzą na status i autorytet". Autor zastrzega, że nie neguje wpływu kulturowego na postrzeganie i funkcjonowanie płci, o oczywiście więcej pisał o aspekcie biologicznym, bo tego dotyczy ta książka - ale mimo to nie brak w tej pozycji dziaderstwa, a niektóre jego bardziej subiektywne teorie po prostu źle się zestarzały. Najbardziej rażące fragmenty: krytyka feminizmu oparta o błędne założenie autora, że feminizm postuluje, że "wszyscy ludzie są tacy sami", co jest po prostu bzdurą - feminizm postuluje równą wartość i równe szanse, nie identyczność. Kolejny przykład to dywagacje na temat różnic w mózgach kobiet i mężczyzn, dla mnie niesatysfakcjonujące, bo kompletnie pominięto istnienie osób transpłciowych. I inne smaczki typu "kobiety nie obejmują wysokich stanowisk, bo ich to nie interesuje" czy "zniewieściali chłopcy często wyrastają na gejów". Zresztą mam wrażenie, że autor trochę wybiórczo dobierał przykłady - dużo na przykład pisze o męskim homoseksualizmie, dla którego znajduje usprawiedliwienie biologiczne, ale nic o lesbijkach. Pomijając kwestie światopoglądowe, niektóre kwestie żywe w latach 90. nie są już tak kontrowersyjne - np. szeroko opisany konflikt między naturą a kulturą. Dziś już jest powszechnie akceptowalne jest to, że człowiek jest produktem zarówno genów, jak i środowiska, więc cała sekcja tego dotycząca była dla mnie oczywista.

Nie zarzucam autorowi seksizmu czy hipokryzji, bo trzeba mu oddać, że podkreśla swój sprzeciw wobec nich. Ba, podaje nawet dowody na to, że seksizm jest w ewolucji ludzkości tylko aberracją.

Mimo różnych wątpliwości uważam tę książkę za wartościową lekturę.

Ta książka była dla mnie wyzwaniem. Mam się za osobę trzymającą się faktów i nauki, a mimo to trudno mi było zaakceptować wiele tez autora ukazujących, jak bardzo 'zwierzęcy' nadal jesteśmy. Było to dla mnie ciekawe wyzwanie intelektualne. Z drugiej strony mimo starań autora o obiektywność uważam, że nie zawsze mu to wychodziło.

Zdecydowanie bardziej podobała mi się...

Bardzo naukowa, lecz przy okazji przystępna. Momentami czytało się nudno, ale to głównie ze względu na naukowe przypisy i akapity, które stanowiły dowód tezy (co samo z siebie nie jest wadą, lecz w przypadku książki popularno-naukowej może być ograniczone).

Notatki:

- Inteligencja jest nam potrzebna nie po to żeby przetrwać, a po to aby przechytrzyć innych ludzi (matrymonialna wartość)
- Rozmnażanie płciowe jest bardzo korzystne ze względu na odporność na choroby. Różnorodność genów - kluczy, które każdy wirus i pasożyt stara się złamać, aby dotrzeć do naszego układu odpornościowego.
- Im wyższy status - tym większe szanse na posiadanie syna (przykład światowych liderów np. prezydentów USA).
- W ludziach zapisany jest "model progu poliginii", tzn. jest to model określający kiedy dla społeczeństwa jest korzystniej być poligamiczne, a kiedy przejść w monogamię.
- Prawa zakazujące poligamii bronią bardziej interesu mężczyzn niż kobiet. 80% kobiet chce jedynie czołowych 20% mężczyzn, więc w przypadku poligamii kobiety muszą obniżyć swoje oczekiwania, aby znaleźć partnera.
- Władzę dają mężczyźnie bogactwo, przebiegłość, umiejętności dyplomatyczne i doświadczenie. Bardzo ważne są koalicje wpływowych ludzi ze sobą.
- Opanowanie, pewność siebie, optymizm, skuteczność, wytrwałość, odwaga, stanowczość, inteligencja, ambicja - oto cechy umożliwiające mężczyźnie wspięcie się na szczyt kariery zawodowej.

Bardzo naukowa, lecz przy okazji przystępna. Momentami czytało się nudno, ale to głównie ze względu na naukowe przypisy i akapity, które stanowiły dowód tezy (co samo z siebie nie jest wadą, lecz w przypadku książki popularno-naukowej może być ograniczone).

Notatki:

- Inteligencja jest nam potrzebna nie po to żeby przetrwać, a po to aby przechytrzyć innych ludzi...

Zapraszam do posłuchania na YouTube (ok 1 min):
https://www.youtube.com/watch?v=sDe-un9jNdU

Lub do przeczytania:
https://pandunia.pl/?p=122

Zapraszam do posłuchania na YouTube (ok 1 min):
https://www.youtube.com/watch?v=sDe-un9jNdU

Lub do przeczytania:
https://pandunia.pl/?p=122

Niezmiernie się cieszę, że nie porzuciłem tej lektury, choć byłem tego bliski. W pewnym sensie książka Matta Ridleya dzieli się na dwie części.
Pierwsze pięć rozdziałów może trochę znużyć i zniechęcić. To dosyć trudne i nie zawsze przekonująco wyjaśnione przyczyny powstania podziału na dwie płcie w ziemskim życiu. Opowiadają o różnych korzyściach i konfliktach na poziomie biologii molekularnej wynikjacych z dwupłciowości, posiłkując się częstymi przykładami z życia zwierząt i roślin.

Natomiast prawdziwa uczta zaczyna się od rozdziału 6-go, gdy Ridley skupia się typowo na gatunku homo sapiens. Skrupulatnie stosuje podejście ewolucyjne do wyjaśnienia różnych form związków, jakie były i są praktykowane w historii ludzkosci (monogamia, poligamia, haremy). Omawia stategie godowe i preferencje doboru partnera u meżczyzn i kobiet. Pokazuje jak wiele w nas nadal twki z plejstoceńskich łowców-zbieraczy, którymi przecież byliśmy przez 99% czasu istenienia naszego gatunku. A wszystko z lekko sarkastycznym angielskim poczuciem humoru (akapit o badaniach nad małżeństwami w Europie Zachodniej, które okazują się zadziwiająco uniwersalne gatunkowo, to majstersztyk). Wreszcie na koniec, Ridley przedstawia teorię, który nasz organ pełnił i nadal pełni rolę "pawiego ogona", który rozrósł się, bo służy zwiększeniu atrakcyjności dla płci przeciwnej. Teoria śmiała i nieco obrazoburcza, więc warto dotrwać do ostatnich rozdziałów!

Książka zadziwiająca i jednocześnie trochę niepokojąca pod względem tego, jak wiele tez z niej można potwierdzić obserwując swoje własne preferencje i zachowania. Polecam - spróbujcie sami obejrzeć się w tym zwierciadle!

Niezmiernie się cieszę, że nie porzuciłem tej lektury, choć byłem tego bliski. W pewnym sensie książka Matta Ridleya dzieli się na dwie części.
Pierwsze pięć rozdziałów może trochę znużyć i zniechęcić. To dosyć trudne i nie zawsze przekonująco wyjaśnione przyczyny powstania podziału na dwie płcie w ziemskim życiu. Opowiadają o różnych korzyściach i konfliktach na poziomie...

Choć Matt Ridley napisał swój słynny tekst o płciowości ludzi w ujęciu ewolucyjnym ponad ćwierć wieku temu, to "Czerwona Królowa. Płeć a ewolucja natury ludzkiej" wciąż stanowi ważne źródło referencyjne dla dyskusji o naszej naturze (w narracji popularnonaukowej). Autor stara się wykazać w niej nieuchronność wnioskowania: "Nie można zrozumieć natury ludzkiej bez zrozumienia jej ewolucji ani też nie można zrozumieć, jak ewoluowała natura ludzka bez zrozumienia ewolucji ludzkiej seksualności. Albowiem motywem przewodnim nasze ewolucji zawsze była płeć." (str. 14). Książka wyraźnie zmierza przekonująco do spostrzeżenia, że dzięki naszej monogamii (i wyjątkom od niej),potrzebom seksualnym, grze międzypłciowej i strategii dotyczącej rozmnażania, zbudowaliśmy scenę dla kulturowego teatru społecznych zachowań. Zgrabnie wkomponował Ridley w ten ludzki świat etologię zwierząt (tych wyższych, ale i niższych),która jak się okazuje sporo o nas mówi. Wszystko jest tu grą-walką bez jednoznacznego zwycięstwa konkurentów na różnych poziomach - to właśnie koncepcja Czerwonej Królowej z odwiecznym wyścigiem zbrojeń i wszechobecnymi genami skupionymi na własnym przetrwaniu. Stąd dość niemiła dla nas teza, że ewolucja raczej wiąże się z reprodukcją najlepiej dostosowanych, niż z ich przeżyciem (str. 186).

Książka jest chyba świadomie dosadna. Ciekawy opis pawiego ogona, to już w literaturze przedmiotu archetyp mechanizmów doboru płciowego. Cała sfera ludzkiej/zwierzęcej płciowości wymaga, według autora, szczególnego rodzaju racjonalności przy próbach jej opisania. Inaczej trudno byłoby dojść do groteskowego wniosku, że samice pawia lubią duże ogony samca, bo ... inne samice też lubią długie ogony (str. 151). Do tego dochodzi cała masa wyjaśnień behawioru, który doprowadził nas ludzi na skraj szaleństwa analizowanych niuansów w postawie innych. Moda jest tu dobrym przykładem. Choć autor nieco zapętlił się w argumentacji, gdy jej szybką zmienność próbował uzasadniać zbyto dosłownie biologią (str. 312),bo przecież modyfikacje kanonów piękna to co najwyżej setki lat, a reakcja genów w takim reżimie czasu nie operuje!

Poza głównym nurtem argumentacji, dużo ciekawego dowiedziałem się o specyficznych zachowaniach świata przyrody, które dowodzą złożoności problemu szczególnie, gdy całość stara się opisać jednym językiem. Czemu pewne gatunki bambusa kwitną co 121 lat, czemu owulacja u kobiet jest tak nieuchwytna a ptaki wykazują tak dużą zmienność postaw relacji samiec-samica? Każdy znajdzie tu coś nowego dla siebie. Finalnie zoolog przekonuje nas, że wielkość mózgu, neotenia Homo sapiens, rytuały zachowań społecznych czy różnice w spełnianych przez płcie rolach to konsekwencja silnej presji doboru płciowego, któremu podlegamy.

Ridley bardzo sprawnie i jednoznacznie podejmuje 'ideową wojnę' z tymi psychologami, socjologami, antropologami i filozofami, którzy człowieka umieszczali w zbyt wąskimi dyskursie własnej specjalizacji, często znajdując przyczyny ludzkiej natury tam, gdzie nie należy (czyli poza biologicznością). Wykazując śmieszność niektórych ich wniosków, przedstawił biologiczną alternatywę, która z reguły się broni. Na tej warstwie spodobał mi się szczególnie wątek i interesujący model potraktowania ludzkiej komunikacji werbalnej jako manipulacji (str. 355-364).

Książka dostarczyła mi z reguły ciekawych przemyśleń, twórczo połączyła konkretne ustalenia nauki tak ciekawie, by przekonać mnie do argumentacji jej autora. Kilka rzeczy jednak chciałbym krytycznie skomentować polemizując z Ridley'em. Nie zgadzam się na wyodrębnienie z pytań o świat kategorii 'dlaczego?', obok funkcjonujących 'jak?' (str. 25-27). Drugie skupiają się na mechanizmach, zaś pierwsze sugerują intencjonalność i mało naukowy kierunek analizy. Zapewne w naukach społecznych i humanistycznych pytanie 'dlaczego?' jest ważne, ale w obszarze biologii stanowi już pułapkę celowości, której ewolucjonizm chyba unika. Więcej zastrzeżeń mam jednak do zbyt ideologicznego potraktowania feminizmu, z którego Ridley się naśmiewa wykazując się chwilami szowinizmem (str. 275). Nie wiem z jaką definicją feminizmu walczy, ale na pewno nie z encyklopedyczną podstawą tego ruchu. Jedno to statystyczna i oczywista różnica płci (fizjologiczna, mentalna, ...),a co innego konkretne oczekiwania ambitnych kobiet do równego dostępu do awansu zawodowego i społecznego (do którego nie muszą aspirować wszystkie, co biologia tłumaczy). Nie za bardzo spodobała mi się również jego uwaga porównująca, chyba w zapędzie naturalistycznym, antropologiczne różnice płci z morderstwami (str. 298). Być może to pierwsze nie do końca powinno zrównywać kulturowo wszystkich, ale to drugie nasza socjalizacja musi penalizować. Od tego ona przede wszystkim jest.

"Czerwona królowa" po niemal trzech dekadach wciąż jest ciekawa, choć sporo detali wygląda obecnie inaczej. Interdyscyplinarność podejścia do natury człowieka, których liczne tropy tematyczne zaledwie w niej wspomniano, rozwinęto w ostatnich latach zasadniczo. Również nauki społeczne i humanistyczne dokonały postępu w analizie świata ludzi przy użyciu swoistego języka, do którego wkomponowują nowe elementy. Ewolucja biologiczna nie może już w XXI wieku być pomijana w tłumaczeniu dowolnej kulturowej aktywności człowieka (włącznie ze sztuką, o której w ujęciu darwinowskim sporo pisze na przykład Denis Dutton). Co jest również zasługą Ridley'a.

Polecam. Wciąż warto, choć chyba trzeba szukać uzupełnień i nowych wyników badań.

BARDZO DOBRE - 8/10

Choć Matt Ridley napisał swój słynny tekst o płciowości ludzi w ujęciu ewolucyjnym ponad ćwierć wieku temu, to "Czerwona Królowa. Płeć a ewolucja natury ludzkiej" wciąż stanowi ważne źródło referencyjne dla dyskusji o naszej naturze (w narracji popularnonaukowej). Autor stara się wykazać w niej nieuchronność wnioskowania: "Nie można zrozumieć natury ludzkiej bez zrozumienia...

Świetna książka, pozwalająca zrozumieć nasze wrodzone motywy i popędy.
Trudna książka bo naukowa i można się samym sobą rozczarować.
Otwiera umysł, pomaga zrozumieć co czyni nas ludźmi.

Świetna książka, pozwalająca zrozumieć nasze wrodzone motywy i popędy.
Trudna książka bo naukowa i można się samym sobą rozczarować.
Otwiera umysł, pomaga zrozumieć co czyni nas ludźmi.

książka po którą sięgnęłam po przeczytaniu "zanim się pojawiłeś"...
autor dość dokładnie analizuje zależności rozwoju ludzkości trochę porównując z badaniami wykonanymi na ptakach i ssakach, większość książki to analiza naukowa. jednak nie nazwałabym tego podręcznikiem naukowym. myślę że nadawałaby się do samo-rozwojowych pozycji, ponadto napisana jest w lekko zabawnym stylu.

książka po którą sięgnęłam po przeczytaniu "zanim się pojawiłeś"...
autor dość dokładnie analizuje zależności rozwoju ludzkości trochę porównując z badaniami wykonanymi na ptakach i ssakach, większość książki to analiza naukowa. jednak nie nazwałabym tego podręcznikiem naukowym. myślę że nadawałaby się do samo-rozwojowych pozycji, ponadto napisana jest w lekko zabawnym...

Bardzo interesująca książka z wieloma zaskakującymi faktami. Jako, że jestem studentką psychologii czytałam 'Czerwoną królową' z nieskrywanym entuzjazmem i zainteresowaniem, ale jako humanistka - przyznaję - pomijałam rozbudowane biologiczne konteksty, ponieważ po prostu w pewnym momencie zaczęłam się w nich gubić. Niemniej jednak zaliczam czas, który poświęciłam na przeczytanie tej książki do niezmarnowanego.

Bardzo interesująca książka z wieloma zaskakującymi faktami. Jako, że jestem studentką psychologii czytałam 'Czerwoną królową' z nieskrywanym entuzjazmem i zainteresowaniem, ale jako humanistka - przyznaję - pomijałam rozbudowane biologiczne konteksty, ponieważ po prostu w pewnym momencie zaczęłam się w nich gubić. Niemniej jednak zaliczam czas, który poświęciłam na...

"Czerwona królowa" Matta Ridleya przedstawia teorię ewolucji natury ludzkiej, posiłkując się przy tym licznymi przykładami ze świata zwierząt.
Najodważniejszym stwierdzeniem jest porównanie ludzkiego umysłu do pawiego ogona. Ridley wykazuje, że "wybredność człowieka w wyborze partnerów spowodowała szalony rozwój umysłu ludzkiego tylko z tego powodu, że dowcip, wirtuozeria, pomysłowość i indywidualność podniecały innych ludzi". Tak jak pawi ogon wabi pawice, tak inteligencja i kreatywność mężczyzn wabi kobiety.

"Czerwona królowa" Matta Ridleya przedstawia teorię ewolucji natury ludzkiej, posiłkując się przy tym licznymi przykładami ze świata zwierząt.
Najodważniejszym stwierdzeniem jest porównanie ludzkiego umysłu do pawiego ogona. Ridley wykazuje, że "wybredność człowieka w wyborze partnerów spowodowała szalony rozwój umysłu ludzkiego tylko z tego powodu, że dowcip, wirtuozeria,...

Bogata treściowo książka o nieskończonym, ewolucyjnym wyścigu między płciami, osobnikami, gatunkami, który tak jak bieg literackiej Czerwonej Królowej nie pozwala nikogo wyprzedzić. Im szybciej biegniemy, tym szybciej biegnie wszystko wokół nas.

Czasem niepotrzebnie, moim zdaniem, mnożono przykłady na potwierdzenie tej samej tezy. Czasem powtarzano znane już teorie na przykład o strategiach seksualnych kobiet i mężczyzn. Jest to jednak książka napisana inteligentnie, lekkim stylem i z humorem. Dzięki temu mogę napisać, że przeczytałam ją z wielką przyjemnością, choć nie od deski do deski.

Bogata treściowo książka o nieskończonym, ewolucyjnym wyścigu między płciami, osobnikami, gatunkami, który tak jak bieg literackiej Czerwonej Królowej nie pozwala nikogo wyprzedzić. Im szybciej biegniemy, tym szybciej biegnie wszystko wokół nas.

Czasem niepotrzebnie, moim zdaniem, mnożono przykłady na potwierdzenie tej samej tezy. Czasem powtarzano znane już teorie na...