Okręg Sinistra

Zacznę inaczej, nie w taki sposób, jak się zacząć recenzję powinno.
Aguirre, dziękuję Ci za rekomendację książki. Gdyby nie Twoje zainteresowania czytelnicze, nigdy w życiu nie sięgnęłabym po "Okręg Sinistra".
Nigdy nie znalazłabym się w Karpatach, gdzieś między Polską, Ukrainą i Bałkanami, a może zupełnie gdzieś indziej, bo to gdzie leży Sinistra zależy od czytelnika. Nie zobaczyłabym nierealnego, wręcz baśniowego świata, który nie wiadomo, czy w ogóle istnieje?
Fabuła powieści snuje się uroczo: srebrzyste strumyki, gęstwina lasu, sosny wyłaniające się z mgieł, lśniące szczyty i gdzieś nieopodal Sinistra.
Z prozaicznych zdarzeń, banalnych zachowań wolno buduje się groza. Jednak bez drutów kolczastych i wież wartowniczych, karabinów wymierzonych w czoło i psów gotowych skoczyć do gardła.
Bo...jest sobie droga, może ktoś woli określenie szosa i przejeżdża nią Mustafa Mukkerman, prowadząc swoją ciężarówkę. Zatem z okręgu Sinistry można wyjechać. Nic mylnego ludzie z tabliczkami inwentaryzacyjnymi na szyi tracą dokumenty, tracą tożsamość i muszą zaakceptować to, co im się narzuca. Rządzą tu prawa Wielkiego Brata.

Główny bohater - Andrej Bodor - przyjechał tu w poszukiwaniu przybranego syna Béli Bundasiana. Chce pomóc mu stąd uciec. Zajmuje się skupem owoców leśnych, którymi żywią się niedźwiedzie, potem awansuje, pracując w kostnicy.
Miłość, ech trudno o niej napisać. Jest nie do opisania, bo z nakazu, "mechaniczna".
Andrej nie walczy, nie buntuje się, po prostu tkwi i akceptuje.
Rzeczywistość Sinistry to życie pod dyktando. Do niedawna rządził tu pułkownik Borcan. Obecnie władzę sprawuje Coca Mavrodin, upiorna kobieta.
Wszystko czasem wydaje się snem, jak na przykład śmierć "Zdrzemnęła się w lesie na siedząco i zaskoczył ją marznący deszcz. Tak długo siedziała nieruchomo jak śpiąca ćma, aż pokryły ją lodowate krople, pod którymi zamarzła na kość. Jakiś czas później wiatr przewrócił bryłę lodu. Ta rozpadła się na drobne kawałki, po czym zwyczajnie stopniała. Na miejscu została tylko kupka mokrych, upstrzonych oficerskimi gwiazdkami i przesiąkniętych owadzim zapachem szmat."

Bodor opowiada bez emocji o tym, jak można przetrwać w takim świecie. Opowiada o doświadczeniu dla nas obcym. Przecież zwykłym ludziom wydaje się, że ich biografia jest dana na zawsze. Czasem staje się wręcz przekleństwem.

Wielu czytelników manifestuje znużenie lekturą obozową. Tyle że u Bodora obozu nie ma.

Autor niejednokrotnie zarzekał się, że jego powieść nie ma nic wspólnego z dyktaturą Ceaușescu. Warto mu zawierzyć. Napisał książkę niejednoznaczną, która podkrada się do głównego tematu - tematu wolności i zniewolenia. Wolność, powiada, ale i zniewolenie mieszka w duszy człowieka.

Genialna!!!

Zacznę inaczej, nie w taki sposób, jak się zacząć recenzję powinno.
Aguirre, dziękuję Ci za rekomendację książki. Gdyby nie Twoje zainteresowania czytelnicze, nigdy w życiu nie sięgnęłabym po "Okręg Sinistra".
Nigdy nie znalazłabym się w Karpatach, gdzieś między Polską, Ukrainą i Bałkanami, a może zupełnie gdzieś indziej, bo to gdzie leży Sinistra zależy od czytelnika....

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Powieść pogranicza – pogranicza pomiędzy państwami, narodami, kulturami, wolnością i niewolą, prawdą i kłamstwem, światem realnym i wyobrażonym, magią i rzeczywistością. Tam nikt nie jest jednowymiarowy, tak jak i jego los. Nikt nie kieruje się w pełni ani racjonalnością ani jej przeciwieństwem. A większość wydarzeń jest opisana w taki sposób, że trudno postawić pewną granicę między prawdą a fikcją.
I wszystko jest umieszczone w realnym otoczeniu i tle – częściowo nawet ludzkim (bo na przykład rzeczywiście istniała w Rumunii jednostka wojskowa strzelców górskich, której żołnierzy nazywano „szarymi gąsiorami”). Autor jest Węgrem, Andrej Bodor - „Węgrem pół krwi”, jego pasierb pół-Ormianinem a wielu bohaterów nosi imiona bądź nazwiska wskazujące na różne pochodzenie etniczne. Pojawia się nawet pewne polonicum. Język autora jest prosty, wolny od poszukiwań formalnych i strumieni świadomości, bardzo dokładny i plastyczny. Słowa formują w naszej wyobraźni czas, ludzi, rzeczy, kształty, kolory, zapach i dźwięk. Właśnie takim językiem Bodor opisuje dokładnie zdarzenia magiczne, groteskowe lub po prostu nierealne, a jeśli rzeczywiste, to czasami w sposób fantastyczny lub trudny do zaakceptowania. Dotyczy to chociażby przedstawienia śmierci niektórych postaci. Atmosfera jest przesycona aurą tajemniczości i niepokoju. Żyjący tam ludzie działają zgodnie z własną logiką – niekoniecznie zrozumiałą dla osób z zewnątrz, ale dla nich - jasną. A jest to wszystko pokazane tak, że czytając te dziwne, czy nawet dziwaczne opisy, można odkryć wydarzenia prawdziwe i realne, schowane niejako na marginesie, pomiędzy wierszami precyzyjnie kadrującymi zdarzenia mityczne, absurdalne czy wręcz groteskowe, na których skupia się autor i bohaterowie utworu. Tymczasem ten ukryty drugi plan wcale nie jest nieciekawy, wręcz przeciwnie.
Powieść jest krótka, lecz bardzo treściwa. Dużo się dzieje, ale nie tylko nie w sposób linearny ale i bez innego klucza. Najlepiej jest poddać się jej rytmowi, nastrojowi, zakręconej i pogmatwanej fabule, którą trzeba nie tylko zrozumieć, ale i wyczuć. Albo przerwać czytanie, bo jest to książka z gatunku tych, które albo wciągają albo odrzucają. A jej fragmenty zna każdy, kto przeczytał "Jadąc do Babadag".

Powieść pogranicza – pogranicza pomiędzy państwami, narodami, kulturami, wolnością i niewolą, prawdą i kłamstwem, światem realnym i wyobrażonym, magią i rzeczywistością. Tam nikt nie jest jednowymiarowy, tak jak i jego los. Nikt nie kieruje się w pełni ani racjonalnością ani jej przeciwieństwem. A większość wydarzeń jest opisana w taki sposób, że trudno postawić pewną...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Magiczna, ciekawa, zaskakująca.. .

Magiczna, ciekawa, zaskakująca.. .

Pokaż mimo to

Pisarstwo Ádáma Bodora jest charakterystyczne. Swoje powieści pisarz konstruuje posługując się groteską, dzięki której sytuacje tragiczne przeplatają się z humorystycznymi, sprawy istotne są trywializowane. Takie połączenie powoduje, że wiele wydarzeń w powieści jest dziwacznych, absurdalnych i niezrozumiałych. Jednak to one tworzą totalitarny, zamknięty, ponury i tajemniczy świat. Czytając poszczególne rozdziały poznajemy zdegradowane i zniewolone społeczeństwo, które rządzone jest przez wojskowych, narzucających mu prawo składające się z nakazów i zakazów. „Okręg Sinistra” zamieszkują ludzie wynaturzeni, odczłowieczeni, którzy nie kierują się ogólnie przyjętymi wartościami.
Społeczeństwo w powieści jest przerażające, wzbudza niechęć, wstręt i niepokój. Wszystkie te emocje czytelnik odbiera wyciszone dzięki dystansowi osiągniętemu właśnie za pomocą groteski. Dodatkowo mamy wrażenie, jakby cała akcja „Okręgu Sinistra” była opisana z perspektywy krzywego zwierciadła, a wszystko, co zostało opowiedziane było nierzeczywiste. Jednak to nie do końca jest prawdą, ponieważ w pewnym stopniu powieść można uznać za autobiograficzna. Wskazują na to takie elementy jak: życiorys pisarza, nazwisko głównego bohatera, które brzmi Andriej Bodor oraz aluzje odnoszące się do faktów.
Styl pisania Ádáma Bodora zapewne jednych zaciekawi i zachwyci, natomiast dla drugich czytelników może się okazać niezrozumiały i nudny.

Pisarstwo Ádáma Bodora jest charakterystyczne. Swoje powieści pisarz konstruuje posługując się groteską, dzięki której sytuacje tragiczne przeplatają się z humorystycznymi, sprawy istotne są trywializowane. Takie połączenie powoduje, że wiele wydarzeń w powieści jest dziwacznych, absurdalnych i niezrozumiałych. Jednak to one tworzą totalitarny, zamknięty, ponury i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

"...Drogę zamyka tu niebiesko - żółty szlaban, obok stała niewielka strażnica i podniszczony namiot, pełen dygocących z zimna żołnierzy.
W całym okręgu Sinistra działało tylko to jedno przejście graniczne, ale nawet i tu szlaban otwierano zaledwie na parę godzin, raz w tygodniu, zawsze w czwartek przed południem..." (str.10)

"...Po raz ostatni Elvirę Spiridon widział w Dobrinie Geza Kokeny.
Nie sprawiło mu to jednak większej przyjemności. Kobieta, jakby ciągle obawiając się spojrzeń sąsiadów, wylazła z warsztatu karła na czworakach i niemal szorując swym cudownym brzuchem po ziemi, popełzła w stronę czekającego na nią koło rzeźby gazika.
Kiedy niedługo potem Gabriel Dunka wrócił do domu, znów powitało go chłodne milczenie szklanych tafli. Gdy otworzył drzwi, zapach mokrej skóry, włosów i tajemniczych zakamarków kobiecego ciała uleciał, a sinistrzański wiatr pochwycił go i uniósł stamtąd na wieki..." (str. 173)

"...Kiedy wiele lat później jeszcze raz zajrzałem do Dobrina, spotkałem się z Gezą Kokenyem. Twierdził on niezmiennie, że to nie potok porwał go ze sobą, lecz wiatr, który przez tydzień czy dwa pomału rozwiewał prochy wzdłuż Sinistry - zanim jednak tak się stało, szczątki Beli Bundasiana sterczały pośród rozkwitłej goryczki, sycząc i dymiąc jak wilgotna kłoda, i nawet deresz zaczął w drodze do wodopoju omijać tę łąkę..."(str. 179)

"...Tak więc, kiedy jakiś czas później przyszli strzelcy górscy, by obwieścić, że ze względu na to, iż opuściłem wyznaczoną mi wcześniej kwaterę i jako obcy nadużyłem gościnności tutejszym mieszkańcom, cofnięto mi pozwolenie na pobyt i zostałem na zawsze wykluczony z okręgu Sinistra, nie spałem - jak nocny stróż czekałem poranka, kiedy wreszcie będę mógł stąd odejść.(...) Najkrótsza droga do Grecji prowadziła przez przełęcz Baba Rotunda. Nad ranem dotarłem na szczyt i spokojnym blasku zachodzącego księżyca po raz ostatni ujrzałem srebrną wstęgę śladów moich nart, która ciągle jeszcze wiła się przez polany, niknąc gdzieś nad podziemnymi potokami lasu Kolinda. Na koniec ogarneło mnie przyjemne, ciepłe uczucie - a więc jednak nie zniknę stąd bez śladu..." (str. 184)


Miesiąc temu przyjechał do Książnicy Beskidzkiej "Literacki
Orient Ekspress " z niezwykłą tłumaczką Anna Butrym, która zajmuje się tłumaczeniem z języka węgierskiego.
Uwielbiam klimaty surrealizmu, mroczności, mglistej gęstwiny drzew i krzewów otwierają okręg Sinistry z zestawem dziwnych mieszkańców, którzy swoje imiona mają na tabliczkach, choróbsko "tunguskim katarem", newsy w brzuchach ryb, normalność pojmowana w zakazach, izolacji i klaustrofobiczności do świata zewnętrznego.
Irracjonalizm zabijał mnie ambiwalentnym stanem, trudno mi tę książkę oceniać dzisiaj....może kiedyś do niej wrócę.

"...Drogę zamyka tu niebiesko - żółty szlaban, obok stała niewielka strażnica i podniszczony namiot, pełen dygocących z zimna żołnierzy.
W całym okręgu Sinistra działało tylko to jedno przejście graniczne, ale nawet i tu szlaban otwierano zaledwie na parę godzin, raz w tygodniu, zawsze w czwartek przed południem..." (str.10)

"...Po raz ostatni Elvirę Spiridon widział...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Kolejna "perełka". Naprawdę co jest z tym przerostem formy nad treścią w literaturze węgierskiej? Chyba, że po te tylko sięgam... I do tego jeszcze niezawodny element obleśności, absurdu, czy całkowitego przekręcenia wartości. Przy tak wielu użyciach elementów, to naprawdę przestaje być oryginalne i prowokujące do myślenia, a staje się po prostu męczące.

Mój regał z książkami
patsy-books.blogspot.com

Kolejna "perełka". Naprawdę co jest z tym przerostem formy nad treścią w literaturze węgierskiej? Chyba, że po te tylko sięgam... I do tego jeszcze niezawodny element obleśności, absurdu, czy całkowitego przekręcenia wartości. Przy tak wielu użyciach elementów, to naprawdę przestaje być oryginalne i prowokujące do myślenia, a staje się po prostu męczące.

Mój regał z...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Rewelacyjna powieść o surrealistycznej krainie i jej ludziach. Kafka i Michaux w jednej osobie. Polecam

Rewelacyjna powieść o surrealistycznej krainie i jej ludziach. Kafka i Michaux w jednej osobie. Polecam

Pokaż mimo to

dla mnie mroczne i tajemnicze

dla mnie mroczne i tajemnicze

Pokaż mimo to