“Niemiec z <<polską duszą>>” - tak mówił o sobie ten, o którym przyznać trzeba, mało kto słyszał i mało kto dziś pamięta, a który jest postacią historycznie ważną i niezwykłą. Mowa o Eugeniuszu Buchholzu - człowieku, który poświęcił życie walce o prawa i zachowanie tożsamości Polaków zamieszkujących południowe tereny Warmii na przełomie XIX i XX wieku, występując przeciw praktykom proniemieckim, dążącym do ich wynarodowienia. Brał czynny udział w krzewieniu polskości, podtrzymywaniu pamięci, pogłębianiu świadomości narodowej polskich Warmiaków i łagodzeniu często napiętych stosunków z ludnością niemiecką.

Buchholz urodził się w Ornecie, w niej spędził też ostatnie, naznaczone kalectwem lata życia. Był uważnym obserwatorem, niepoprawnym idealistą, a do tego obdarzonym intuicją i silnym poczuciem powinności “człowiekiem czynu”. Wyróżniało go ogromne przywiązanie do ojczystej Warmii i religii katolickiej. Prowadził księgarnię i introligatornię w Barczewie, a następnie księgarnię i drukarnię w Olsztynie; wydawał polskie książki. Powołał do życia i publikował w kilku pismach (polskich i niemieckich). Otwarcie angażował się w politykę (nie tylko lokalną). Mimo to jego intencje nie zawsze spotykały się ze zrozumieniem. Podejrzewano, że kieruje nim wyłącznie troska o własny interes, że działa na szkodę “Gazety Olsztyńskiej”. Ludzie, którzy w głębi serca podzielali poglądy i cele Buchholza, woleli go zdyskredytować w opinii publicznej, zniszczyć, niż pozwolić działać. Po części tak też się stało. Dziś pamięta się o Feliksie Nowowiejskim, Marii Zientarze-Malewskiej, rodzinie Pieniężnych, ale nie o Eugeniuszu Buchholzu. Najwyższa pora to zmienić.

Książka jest przedstawieniem życia oraz - przede wszystkim - działalności i poglądów Buchholza, którym mimo przejściowych turbulencji pozostał wierny aż do śmierci. Nie mogę z czystym sumieniem stwierdzić, że jest to porywająca lektura ani tym bardziej łatwa. Czyta się ją dość mozolnie, raczej jak pracę naukową niż zwykłą biografię, a to głównie ze względu na skondensowaną formę ujęcia różnorakich faktów czy nierzadko skomplikowanych relacji. Aczkolwiek cierpliwi odbiorcy zdołają wyłowić z niej też nieco szerszy obraz realiów panujących w zaborze. Koniec końców uważam, że warto poświęcić wieczór lub dwa, by co nieco poznać tę nieszablonową postać i uchronić od zapomnienia.

mealibri.blogspot.com

“Niemiec z <<polską duszą>>” - tak mówił o sobie ten, o którym przyznać trzeba, mało kto słyszał i mało kto dziś pamięta, a który jest postacią historycznie ważną i niezwykłą. Mowa o Eugeniuszu Buchholzu - człowieku, który poświęcił życie walce o prawa i zachowanie tożsamości Polaków zamieszkujących południowe tereny Warmii na przełomie XIX i XX wieku, występując przeciw...