Dla Szwecji wojna polska była pierwszym zetknięciem się z odmienną sztuką wojskową, inną metodą prowadzenia wojny. Przyniosło ono nieprzerwany ciąg niepowodzeń taktycz¬nych: Karksi, Limbażi, Cesis, Ergle, Koknese, Tallinn. Po pierwszych niepowodzeniach zaczęto szukać środków zaradczych. Pod Ergle zastosowano już przeciw kawalerii polskiej przeszkody sztuczne, sformułowano postulat szarży i starcia na białą broń. Doświadczenia te na większą skalę powtórzono i rozwinięto pod Koknese. Pod Tallinnem, w rok później, już kawaleria polska nie mogła czołowo przełamać przeciwnika. Wypadło po raz pierwszy bodaj wobec żołnierza zachodnio-europejskiego zastosować głęboki tatarski manewr taktyczny. Przemiany taktyki szwedzkiej potęguje zastosowanie po raz pierwszy zdobyczy holenderskich. Teraz częściowo pod wpływem taktyki polskiej na oczach sześcioletniego Gustawa Adolfa zaczyna się proces formowania własnej szwedzkiej nowożytnej taktyki, którą on wypracuje w wieku dojrzałym. (z Zakończenia)