[OPIS WYDAWCY] Książka, która zainspirowała twórców serialu Netflix „Otwórz oczy”! Niesamowicie wciągająca, tajemnicza i na długo zapadająca w pamięć.

Czy największe koszmary rodzą się rzeczywiście w naszych umysłach? A może najgorsze czai się tuż za plecami?

Julia budzi się w tajemniczym szpitalu. Nie poznaje własnego odbicia w lustrze, nie pamięta, jak się tu znalazła. Z czasem dowiaduje się, że cała jej rodzina zginęła w pożarze. Jedynie Julii udało się przeżyć, choć na skutek odniesionych obrażeń straciła pamięć. Nazwa ośrodka, Druga Szansa, powinna dawać pacjentom nadzieję… Co jednak myśleć o kobiecie, która wróży Julii śmierć, pojawiającej się nagle nieznajomej dziewczynie i szeptach rozbrzmiewających dokoła? Dzieje się tu coś dziwnego i trudnego do wyjaśnienia. Julia jest coraz bardziej zagubiona i przerażona, a leczenie nie przynosi pożądanych efektów. Co zrobi w sytuacji, w której z każdym dniem traci zaufanie nawet do samej siebie? Wciągające i klimatyczne połączenie thrillera psychologicznego, horroru i powieści detektywistycznej.

Rewelacyjna, pełna grozy i świetnie skrojonych postaci, kilkukrotnie wznawiana powieść Katarzyny Bereniki Miszczuk wciągnie każdego, kto ma ochotę na lekturę z dreszczykiem i… nie tylko.

Marcin Waincetel": Jakie emocje towarzyszą obecnie Katarzynie Berenice Miszczuk? Twoi bohaterowie z „Drugiej Szansy” dostali właśnie drugie życie, a to za sprawą serialu „Otwórz oczy”. Ekscytacja? Niepewność? Poczucie spełnienia?

Katarzyna Berenika Miszczuk: Towarzyszy mi ekscytacja, radość i dużo niedowierzania. Po raz pierwszy z panem Marcinem Kurkiem, producentem z Mediabrigade, rozmawialiśmy o przeniesieniu „Drugiej Szansy” na ekran na przełomie 2013 i 2014 roku. Później wielokrotnie wracaliśmy do tematu. O tym, że serial pojawi się na platformie Netflix dowiedziałam się ponad rok temu i tak naprawdę wciąż nie mogę w to uwierzyć. To niesamowite zobaczyć jak bohaterowie, którzy do tej pory istnieli tylko w mojej głowie, nagle stają się rzeczywiści. 

W twojej książce jest taki fragment: „Kolejne obrazki przesuwały się przede mną. Na każdym potrafiłam dostrzec tylko zarysy czarnych ptaków. Niczego więcej moja podświadomość nie potrafiła z siebie wykrzesać…” – zastanawiam się, jakie obrazki pojawiły się w twojej głowie na samym początku? Innymi słowy, co było impulsem do spisania „Drugiej Szansy”?

Pierwszą wersję, a w zasadzie pierwszy szkic „Drugiej Szansy” napisałam chodząc do drugiej klasy liceum. Chciałam pokazać wyobcowanie bohaterki, jej zagubienie we własnym ciele, niepewność co do tego kim jest. To była dla mnie alegoria dorastania i pytań, które chyba zadaje sobie większość nastolatków.

Nie wszyscy wiedzą, że jesteś nie tylko pisarką, ale również doktorką. Ukończyłaś Warszawski Uniwersytet Medyczny, obecnie odbywasz rezydenturę z medycyny rodzinnej. W jaki sposób twoje doświadczenie i wykształcenie naukowe wpłynęło na pisanie „Drugiej Szansy”?

Tak, jestem lekarzem. Kończę właśnie rezydenturę z medycyny rodzinnej. Zdałam już państwowy egzamin specjalizacyjny, muszę jeszcze odbyć kilka staży i kursów i wreszcie uzyskam wymarzony dopisek na pieczątce, czyli tytuł specjalisty. Co do „Drugiej Szansy”, tworzyłam ostateczną wersję będąc jeszcze na studiach. Cieszę się, że poczekała na mnie te kilka lat w szufladzie. Jako studentka mogłam spojrzeć świeżym okiem na nastoletnie rozterki głównej bohaterki. Poza tym byłam już bogatsza o wiedzę z zajęć klinicznych na neurologii i psychiatrii, dzięki czemu książka zyskała kilka ciekawych smaczków.

Powiedz, proszę, czy czujesz się odpowiedzialna za losy swoich bohaterów? Czy potrafisz oddzielić emocje, współodczuwanie z obiektywnym określeniem reguł, które rządzą światem „Drugiej Szansy”? Pytam nie bez powodu, bo właśnie emocjonalne zależności między bohaterami – pacjentami, terapeutami, przyszłością a przeszłością – to bodaj jedna z największych wartości tak książki, jak i serialu Netflixa. 

Czuję się odpowiedzialna za moich bohaterów, staram się świadomie prowadzić ich przez treść książek. Jednak z drugiej strony, prawie w każdej mojej powieści jestem narratorem pierwszoosobym. Przez to dosłownie muszę wejść do głowy głównej postaci i mówić jej ustami, odkrywać to co ona, dziwić się wtedy, kiedy ona się dziwi. Z tego też powodu staram się nie pisać wcześniej planów wydarzeń i nie robić notatek. Tekst powstaje podczas „życia” postaci, w którą się wcielam.

Podkreślasz, że hasło „otwórz oczy” wielokrotnie pojawia się w powieści, zatem alternatywny tytuł historii dla serialu brzmi całkiem naturalnie. Czy chciałaś, aby czytelnicy – a teraz widzowie – historii Julki zwrócili szczególnie na coś swój wzrok? Bo to opowieść wielowymiarowa – zarówno w kontekście konstrukcji bohaterów, jak i ukazania świata przedstawionego.

Chciałabym, żeby czytelnicy po lekturze zwrócili uwagę na to, jak są postrzegane choroby psychiatryczne, ale także neurologiczne. Niestety wciąż jest to w naszym kraju temat tabu. Rozpoznanie psychiatryczne budzi zawsze wielkie emocje, często przez wiele osób jest uważane za powód do wstydu. Przez to często zostaje opóźnione leczenie. Warto pamiętać, że to po porostu choroby, na które z powodzeniem mamy współcześnie lekarstwa. Poruszam problem chorób psychicznych w powieści, główna bohaterka Julka, sama boi się, że jest chora.

Na kartach „Drugiej Szansy” podejmujesz tematy odnoszące się do najtrudniejszych spraw ludzkiego życia. Przemijanie, śmierć, wyobcowanie – życie i doświadczenia graniczne. Co było dla ciebie największym wyzwaniem, a co przyniosło ci największą satysfakcję w czasie procesu tworzenia książki? 

Największym wyzwaniem było poruszanie tematyki chorób psychicznych. Jak już mówiłam, w naszym kraju jest to temat zamiatany pod dywan. Moi bohaterowie są młodzi, postrzegają czasem świat w bieli i czerni. Najtrudniejsze było tak przedstawić historię, żeby jeszcze nie pogłębić negatywnego wydźwięku, jaki mają schorzenia psychiatryczne.

Jesteśmy niedługo po premierze serialu „Otwórz oczy”. Wiem, że konsultowałaś się z producentami i główną scenarzystką, choć nie brałaś czynnego udziału w procesie realizacji produkcji Netflixa. Czy widziałaś już serial? A jeśli nie, to co sądzisz o odbiorze tego tytułu w mediach? Spodziewałaś się, że adaptacja – i to trzeba podkreślić, że nie jest to wierna ekranizacja – wywoła aż takie zainteresowanie?

Widziałam już wszystkie odcinki. Jestem zachwycona! Zwłaszcza ostatnie trzy przykuły mnie do telewizora. Nie mogłam się oderwać. Finał także bardzo pozytywnie mnie zaskoczył. Wiedziałam oczywiście, jak mniej więcej scenariusz różni się od książki. Niemniej zakończenie bardzo, ale to bardzo mi się spodobało. Mam nadzieję, że postanie drugi sezon, ponieważ sama jestem ciekawa, jak twórcy pociągną wątek talentów. Co do zainteresowania mediów – miałam nadzieję, że będzie duże. To pierwszy polski serial young adult na platformie. Cieszę się, że jest dookoła niego szum medialny. Może dzięki temu powstanie więcej naszych rodzimych produkcji, skierowanych do młodego odbiorcy.

Nad czym obecnie pracujesz? Coraz częściej mówi się o twojej nowej propozycji, czyli „Tajemnicy domu w Bielinach”, która ma być dedykowana dla najmłodszych. Niektórzy twórcy uznają, że to właśnie najmłodsi są najtrudniejszymi odbiorcami, największymi krytykami, ale też najbardziej oddanymi fanami.

Prace nad „Tajemnicą domu w Bielinach” skończyłam ponad pół roku temu. Teraz czekamy razem z wydawcą, aż powstaną ilustracje. To książka skierowana do dzieci w wieku 9-12 lat. Łączy ze sobą elementy przygody i grozy. Opowiada o rodzinie i o problemach, z którą rodzina może się borykać. Główni bohaterowie, czyli czwórka rodzeństwa, muszą poradzić sobie z rozwodem rodziców oraz z wyprowadzką na wieś do zwariowanej ciotki, chorej na chorobę Alzheimera. Akcję powieści umieściłam w uniwersum znanym czytelnikom z serii „Kwiatu paproci”. Drugoplanowo pojawi się więc Baba Jaga, Gosława oraz Mieszko. Obecnie natomiast pracuję nad „Gniewą”, czyli tomem drugim przygód młodej Baby Jagi.

Jesteś autorką, która potrafi przemawiać w bardzo różnych językach gatunkowych – odnajdujesz się w konwencji fantastycznej (cykl „Kwiat paproci”), potrafisz zrealizować pastisz („Gwiezdny wojownik: działko, szlafrok i księżniczka”), a nawet mariaż komedii romantycznej i thrillera medycznego („Obsesja”). Jest też oczywiście „Druga Szansa”. Czy można powiedzieć, że ciągle szukasz dla siebie – jako artystki, światotwórczyni – odpowiedniej formy? A może różnorodność jest właśnie Twoją specjalną formą? I czy jest gatunek, w którym chciałabyś się jeszcze spróbować?

Wiele lat temu postanowiłam sobie, że spróbuję napisać utwory we wszystkich możliwych gatunkach, żeby dowiedzieć się, co sprawia mi najwięcej radości i w czym czuję się najlepiej. Teraz już wiem, że tak naprawdę najbardziej lubię mieszać różne gatunki literackie. Olbrzymią przyjemność sprawia mi także dorzucanie do wszystkich powieści elementów komedii. 

Czy istnieje szansa, że również inne z twoich książek staną się podstawą filmu bądź serialu? Gdybyśmy mogli spekulować, to którą ze swoich historii chciałabyś przenieść na ekran w pierwszej kolejności? Swego czasu mówiono o możliwej realizacji na podstawie serii anielsko-diabelskiej.

Na chwilę obecną nie trwają prace, by przenieść jakikolwiek inny mój utwór na ekran. Wiele lat temu faktycznie był pomysł przeniesienia „Ja, diablicy” do filmowego świata. Niestety projekt nigdy nie został zrealizowany. Jeśli natomiast sama mogłabym wybrać książkę do adaptacji lub ekranizacji, to bardzo chciałabym zobaczyć w kinie serię „Kwiatu paproci”. Myślę, że to bardzo barwna opowieść, pełna ciekawostek z mitologii słowiańskiej i demonologii. Mogłaby zrobić niesamowite wrażenie na ekranie. 

Jakich wartości w literaturze poszukujesz? Zarówno jako twórczyni, jak i odbiorczyni. Czy literatura to rozrywkowa forma, która jest ucieczką od rzeczywistości? Czy to możliwa forma auto-terapii, podróż do świata własnych fantazji? Zrozumienie innych i świata? Jest jakaś definicja, która pozostaje ci szczególnie bliska?

Pisanie i czytanie to dla mnie forma podróży. Nie tylko do miejsc, których nie dane mi było zobaczyć na własne oczy, ale także do emocji, z którymi nigdy się nie zetknęłam w prawdziwym życiu. Poza tym uważam, że literatura powinna być odskocznią od naszego codziennego życia. Uważam, że każdy może znaleźć w niej coś dla siebie.

Katarzyna Berenika Miszczuk z wykształcenia jest lekarką. To wszechstronna pisarka, której znakiem rozpoznawczym jest nieoczywista mieszanka literackich światów niezmiennie doprawiona dużą dawką humoru. Ma w swoim dorobku kilkanaście książek. Największe uznanie czytelników przyniosła jej seria diabelsko-anielska zapoczątkowana przez powieść  „Ja, diablica” (2010). Na słowiański cykl „Kwiat paproci” składają się: „Szeptucha (2016, Książka Roku 2016 w plebiscycie portalu lubimyczytac.pl), „Noc Kupały”, „Żerca (2017, Książka Roku 2017 lubimyczytac.pl), „Przesilenie” (2018, Książka Roku 2018 lubimyczytac.pl) oraz „Jaga” (2019, Książka Roku 2019 lubimyczytac.pl). W 2017 powieścią „Obsesja” autorka rozpoczęła kolejny cykl „W lekarskim fartuchu”. Rok później ukazała się jej kontynuacja – „Paranoja”. W 2020 r. opublikowała komedię kryminalną „Ja cię kocham, a ty miau”. „Druga Szansa” stała się inspiracją dla serialu Netflixa pod tytułem „Otwórz oczy”.

Przeczytaj fragment powieści „Druga Szansa”

Ksiażka Katarzyny Bereniki Miszczuk pt. „Druga Szansa” jest już dostępna w sprzedaży.

Materiał na podstawie książki „Druga Szansa” we współpracy z wydawnictwem Uroboros