Grzegorz Łyś

Jakkolwiek bowiem górale zakopiańscy nominalnie byli chrześcijanami od wieków, to w istocie, według znawców ich historii i duchowości, przyjęli chrzest dopiero z rąk wielebnego Józefa Stolarczyka, nazywanego z tej racji Świętym Janem Chrzcicielem Skalnego Podhala.

Jakkolwiek bowiem górale zakopiańscy nominalnie byli chrześcijanami od wieków, to w istocie, według znawców ich historii i duchowości, przyj...

Jeszcze w 1882 roku etnograf i znany zoolog, entuzjasta teorii ewolucji August Wrześniowski pisał: „nie należy zapominać, że do dziś dnia Podhalanie są na poły dzicy i nie wyszli jeszcze z pierwotnego stanu dzikiej natury”.

Jeszcze w 1882 roku etnograf i znany zoolog, entuzjasta teorii ewolucji August Wrześniowski pisał: „nie należy zapominać, że do dziś dnia Po...

Osłabione duchowo elity podzielonego między zaborców kraju dostrzegły szansę, by poprzez zanurzenie się w jurny i dziki żywioł góralski odzyskać krwistą witalność i nabyć piorunowej energii. Wcześniejsza XIX-wieczna tendencja do idealizowania chłopstwa – które wieki pańszczyzny, ciemnota i pijaństwo sprowadziły do roli zwierząt roboczych – przyniosła bowiem rozczarowania. Wolni górale podhalańscy byli natomiast idealnym przedmiotem uwielbienia. Nad pobratymcami z nizin górowali bystrością umysłu, poczuciem godności, śmiałością, fantazją, przedsiębiorczością, siłą, zdolnościami artystycznymi, sprawnością fizyczną, urodą i poczuciem humoru. W ten sposób góral podhalański – identyfikowany często przez bolszewizującą lewicę z prostym, ale postępowym zbójnikiem – został ulokowany w polskim imaginarium jako narodowy ideał szlachetnego dzikusa.

Osłabione duchowo elity podzielonego między zaborców kraju dostrzegły szansę, by poprzez zanurzenie się w jurny i dziki żywioł góralski odzy...