Urszula Szuścik

Bycie nauczycielem, pedagogiem z roku na rok staje się coraz trudniejsze. Coraz więcej wyzwań stoi bowiem przed każdym z nas, ale te wyzwania stoją również przed dziećmi. W zależności od różnych czynników, różnie sobie z nimi radzą, a kiedy jeszcze nie znajdują wsparcia w domu rodzinnym, wśród bliskich, mogą pojawić się różnego rodzaju problemy. Coraz więcej jest również w szkołach dzieci z różnego rodzaju zaburzeniami, a to wymaga od nas wszechstronnej wiedzy na temat form pomocy, najlepszej dla danego ucznia. Dlatego też, w obliczu konieczności nieustannego dokształcania się, podnoszenia kwalifikacji, tak cenną jest publikacja Oficyny Wydawniczej IMPULS pt. „Edukacja małego dziecka. Wsparcie pedagogiczne w trudnych sytuacjach społecznych i edukacyjnych”. Ten kolejny już, osiemnasty tom serii pod redakcją Ewy Ogrodzkiej-Mazur, Urszuli Szuścik i Anny Szafrańskiej, stanowi nieocenione wsparcie zarówno dla nauczycieli (w tym wychowawców),jak i dla pedagogów czy psychologów szkolnych. Szczególnie, że podejmuje on tematy rzadko poruszane w obszarach z zakresu pedagogiki/edukacji, jak: zmiany we współczesnej edukacji małego dziecka, twórczość i kreatywność, jako niezbędne elementy warunkujące prawidłowy rozwój czy zmiany społeczne warunkujące przekształcenia w instytucjach wspierających rozwój i wychowanie małych dzieci. Książka została podzielona na pięć obszarów tematycznych, z czego pierwsza część została poświęcona kontekstom teoretycznym. Najdziemy tu tekst Małgorzaty Muszyńskiej na temat fenomenów alternatywności jako wariantów akcentujących kategorie zmarginalizowane w edukacji małego dziecka, w którym autorka wyjaśnia m.in. pojęcie „epifania twarzy” i opisuje przeprowadzone przez siebie eksperymenty pedagogiczne. Kolejny tekst autorstwa Aleksandry Minczanowskiej traktuje o edukacji domowej, jako alternatywnej formie wczesnej edukacji – autorka przywołuje tu rys historyczny tej edukacji, pisze o prawnych jej uwarunkowaniach istniejących w Polsce oraz wymienia praktyczne rozwiązania wsparcia rodziców w tej edukacji. Część druga książki – „Wsparcie pedagogiczne dzieci, nauczycieli i rodziców w trudnych sytuacjach społecznych i edukacyjnych” – podejmuje temat rzeczywistości związanej z pracą terapeutyczną z dziećmi niepełnosprawnymi oraz dziećmi z grup zmarginalizowanych czy pozbawionych właściwej opieki ojcowskiej. Znajdziemy tu tekst Pawła Cylulko na temat zastosowania tyflomuzykoterapii w pracy z małymi dziećmi z niepełnosprawnościami wzroku. Poznamy założenia metody tyflomuzykoterapii oraz przykładowe zalecenia do realizowania sesji terapeutycznych. Z kolei Joanna Gładyszewska-Cylulko w tekście na temat zastosowania metody wideotreningu komunikacji (VIT) we wspomaganiu rozwoju społecznego dzieci niewidomych pisze o założeniach tego wideotreningu, różnych jego odmianach i efektach. Simoneta Babiaková podejmuje kwestię oddziaływania kapitału kulturowego na sukces szkolny uczniów z grupy ryzyka, natomiast Łucja Reczek-Zymróz w tekście „Kryzys czy metamorfoza ojcostwa – raport z badań” opisuje wyniki badań skoncentrowanych na funkcjonowaniu ojców i dzieci w wieku wczesnoszkolnym w środowiskach szkolnym i rodzinnym. W części trzeciej książki, zatytułowanej „Edukacja wczesnoszkolna w kontekście zmian – założenia a realizacja”, autor, Jan Czechowski, pisze o ocenie szkolnej jako wypowiedzi o charakterze wartościującym, podkreślając, że ocenie powinny podlegać także ujawniany przez dziecko zapał do dalszej nauki i aktywność własna, podejmowana przez nie bez obowiązku. Autor wymienia również pułapki oceniania, a także podsumowuje, iż ocena wystawiana przez nauczyciela powinna być zawsze przemyślana i sprawiedliwa. Agnieszka Betleja porusza temat pokolenia Alfa i jego aktywności w sieci, a także ceny zacierania granic pomiędzy światem realnym a wirtualnym. Jan Czechowski pisze z kolei o wartości zdrowia w edukacji wczesnoszkolnej, zaś Jadwiga Oleksy – o nowym wymiarze praktyk pedagogicznych w warunkach edukacji zdalnej, konfrontując założenia z rzeczywistością. Czwarta część książki zatytułowana „Przestrzenie kreatywności dziecka i nauczyciela” zawiera dwa teksty skupiające się na rozwoju twórczym oraz twórczości dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Anna Boguszewska porusza tu kwestie tematyki wypowiedzi plastycznej uczniów jako możliwości wyrażenia stosunku do rzeczywistości we współczesnych realiach edukacyjnych, natomiast Zofia Olek-Redlarska i Emilia Jakubowska koncentrują się na literaturze dziecięcej, a szczególnie poezji dla dzieci. Ostatnia, piąta część, dotyczy edukacji najmłodszych dzieci, opisując działania podejmowane w edukacji żłobkowej (perspektywę polską przedstawia Regina Waszut natomiast słowacką- Milena Lipnická),a także w edukacji przedszkolnej (Ewa Jędrzejowska w tekście poświęconym ocenianiu dzieci w przedszkolu). Wszystkie te części pozwalają spojrzeć z szerokiej perspektywy na kwestię związaną z edukacją dzieci, szczególnie w obliczu różnych trudności wynikających z dysfunkcji środowiska wychowawczego czy ograniczeń samego dziecka. Lektura stanowi nieocenione wsparcie nie tylko dla praktyków, ale i dla studentów studiów pedagogicznych, którzy dopiero wchodzą na rynek pracy.