Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Te same środowiska, które po publikacji "Pierwszych po diable" nagradzały wysiłek naukowy profesora Jasiewicza, po latach, gdy ukazała się praca "Rzeczywistość sowiecka 1939 - 1941 w świadectwach polskich Żydów", ostro go krytykowały. Mam na uwadze recenzentów niektórych gazet. Gdyby szukać przyczyn takiego stanu rzeczy, trzeba wczytać się w obie publikacje. W "Pierwszych po...." Jasiewicz demitologizuje wizerunek Żyda zdrajcy w czasie sowieckiej okupacji, co pięknie współbrzmi z oczekiwana przez niektóre środowiska narracją (choćby żydowskie),a w tej publikacji wskazuje z kolei na zjawiska patologiczne, w każdym razie wielce naganne w kontekście kontaktów z okupantem (sowieckim),co już dla wielu jest nie do zaakceptowania. Zwłaszcza, że zdecydowana większość publikacji buduje mit dobrego i wiecznie krzywdzonego Żyda. Czego bynajmniej nie mam zamiaru podważać. Natomiast profesor Jasiewicz ma odwagę napisać to, co nawet wielu historyków mówi nieoficjalnie, że przecież byli wśród ludności żydowskiej i tacy, którzy z różnych powodów - często mszcząc się za wcześniej doznane od Polaków krzywdy - szli na współpracę z sowieckim najeżdźcą, a potem okupantem. Publikację Krzysztofa Jasiewicza wielce wiarygodną czyni fakt, iż zawiera wiele świadectw owej nagannej współpracy. W tym niektóre zupełnie dotąd nieznane, zalegające w archiwach londyńskich. Z tym jednak, jak zauważa badacz kresowych dziejów, rzecz dotyczy kilku procent społeczności żydowskiej, bo w końcu nie wszyscy robili bramy powitalne dla Armii Czerwonej wkraczającej w trzeciej dekadzie września 1939 roku na ziemię białostocką. Może nie będę w pełni obiektywny (przez pewien czas sam zajmowałem się tym tematem w skali mikro na Białostocczyźnie) , ale jak dla mnie, to praca kapitalna. Choć ukazała się 11 lat temu, wciąż aktualna. A dziś chyba bardziej niż wtedy, bowiem temat relacji polsko-żydowskich wciąż powraca. Gorąco polecam.