Daniel Beauvois

Ażeby powiedzieć słowo o niniejszej książce trzeba najpierw ochłonąć ze zdumienia wywołanego faktem, że obywatelowi Republiki Francuskiej chciało się poświęcić 25 lat swojego życia aby w tak wnikliwy i drobiazgowy sposób zbadać, zrozumieć i opisać ciężkie życie i bezwzględną rywalizację na ukraińskich czarnoziemach. 25 lat! Wszak to ekwiwalent służby w carskim wojsku. Niemal dożywocie, spędzone na odkopywania z kurzu i deszyfracji ton niezbyt jak sądzimy wartkiej korespondencji carskich czynowników zalegających sowieckie i postsowieckie archiwa. Chapeu bas. Jest to również dla nas cenna nauka o tym jakim historycznym (zresztą obustronnym) brzemieniem obciążone są nasze relacje z dzisiejszą Ukrainą. Jakie miny wciąż wymagają rozbrojenia na drodze do przynajmniej namiastki wzajemnego zaufania. I jaką mitologię choćby dla własnego dobra i nie pakowania się wciąż w tę samą uliczke powtarzanych bez konca błędów winniśmy zdemaskować i obalić. I w tym miejscu należy uczciwie przestrzec wrazliwszych czytelników, że książka spuszcza straszliwy wpierdol zarówno ukrytej wciąż gdzieś głęboko w naszych narodowych kapliczkach legendzie o sielskim, kresowym życiu, jak i co dużo trudniejsze w przyswojeniu - przeswiadczeniom o narodowym solidaryzmie w obliczu obcej przemocy. Wszystko to musimy porządnie przeprocesowac. No chyba, że nie zrobi na nas większego wrażenia kiedy na przejściu granicznym w Dorohusku zawisnie dwugłowy orzełek.