Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Założeniem konstrukcyjnym nowej biografii Stalina jest odniesienie się do życia politycznego i społecznego państwa z punktu widzenia ostatnich godzin życia dyktatora. Autor zdaje się nam mówić: wszystko, co obecne u schyłku życia ma swój początek w często zamierzchłych czasach. I choć zamysł to nienowy, wydaje się zajmujący, dając czytelnikowi nową perspektywę poznania tamtych czasów. Oleg Khlevniuk wysnuwa wniosek, że Stalin był pod wielkim wrażeniem zdecydowania Lenina, jego upartego i nieustępliwego nalegania na realizację swojego programu działania pod hasłami: „Najważniejsza jest walka z wrogiem”; „Zobaczymy, co będzie później” i „Nie może być gorzej”. W czasie oblężenia Carycyna w 1918 roku, Stalin pierwszy raz stosuje swój popisowy numer ze spiskiem kontrrewolucyjnym, co służyło mu nie tylko jako wojskowemu dyletantowi, ale przede wszystkim pozwalało na zyskanie pewności jakimi metodami najlepiej zdobyć władzę. W życiu wodza nie ma żadnej tajemnicy - w tym tonie i rzeczowo sformułowana jest ta biografia. Stalin jest sprawny i umie wykorzystać niezdecydowanie innych, czym doprowadza do marginalizacji konkurentów. Jednym z zasług autora było postawienie na wyjaśnienie wyniesienia dyktatora i uczynienie tego w sposób przekonywujący. Zakreślono całą masę sprzyjających temu uwarunkowań, poczynając od jego osobowości i ambicji poprzez trudności w zaopatrzeniu i politykę wewnętrzną, a kończąc na sytuacji międzynarodowej. Gdybym miał zaryzykować jedno zdanie, o czym jest ta biografia powiedziałbym, że traktuje ona o roli jednego człowieka w umacnianiu władzy na własnym i cudzym podwórku w przeciwieństwie do rozwiązywania rzeczywistych problemów, z jednym wyjątkiem: znalezieniem się w obozie zwycięzców II wojny światowej.