Narrative of the Life of Frederick Douglass – Frederick Douglass

Zaczynamy od książki, która nie ma polskiego przekładu. To wydane w 1845 roku wspomnienia byłego niewolnika Fredericka Douglassa. Dziennik, który ukazał się na sześć lat przed słynną „Chatą wuja Toma” jest uważany za pierwszy impuls do zaczęcia dyskusji o zniesieniu niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych.

Urodzony w 1818 na plantacji w Maryland Frederick sam nauczył się czytać i pisać i w 1838 roku uciekł swoim „właścicielom”. W 1845 wydał pierwszą z trzech autobiografii. Ta książka w niezwykle spokojny, ale dramatyczny sposób opisuje horror, którego doświadczał od najmłodszych lat z rąk białych panów, ciężar samokształcenia oraz walkę o wolność i zwieńczoną sukcesem ucieczkę.

Douglass, który okazał się być świetnym mówcą i zręcznym pisarzem został redaktorem w gazecie, aktywistą politycznym i zażarcie walczył o prawa człowieka. Przeżył wojnę secesyjną, zniesienie niewolnictwa i początki rasowej segregacji w Stanach. Jego historia porusza do dziś. W książce znaleźć można cytat: Gdy nauczysz się czytać, będziesz zawsze wolny.

Chata wuja Toma – Harriet Beecher Stowe

Książka napisana i wydana w 1851 roku, czyli na dziesięć lat przed wybuchem wojny secesyjnej. „Chata wuja Toma” to wzruszająca opowieść o ludziach, którzy pozbawieni swych praw i zmuszeni do niewolniczej pracy, próbują zachować godność. Nie jest im łatwo pozostać wiernym sobie i wyznawanym ideałom. Główny bohater jednak głęboko wierzy, że pozostanie wolny, dopóki będzie miał możliwość dokonywania wyboru między dobrem a złem. Powieść początkowo ukazała się w periodyku „National Era” - w postaci 40 cotygodniowych odcinków. W XIX wieku liczbą sprzedanych egzemplarzy ustępowała jedynie Biblii, w ciągu roku od publikacji sprzedano 300 tysięcy egzemplarzy książki w samych tylko Stanach Zjednoczonych (źródło wikipedia).

Zniewolony – Solomon Northup

To napisany w 1853 pamiętnik urodzonego w stanie Nowy York wolnego człowieka – Solomona Northupa - wykształconego człowieka z Północy, ojca dwojga dzieci, szczęśliwego męża i szanowanego obywatela, który w 1841 roku został uprowadzony i przez 12 lat niewolony na południu Stanów. Książka ukazała się wkrótce po wydaniu „Chacie wuja Toma”, a sam autor uzyskał wiele wsparcia od autorki - „Zniewolony” jest zresztą dedykowany Harriet Stowe. Wspomnienia na początku sprzedały się w nakładzie 30 tys. egzemplarzy. Niezmiernie popularne w XIX wieku wkrótce zostały zapomniane przez opinię publiczną na prawie 100 lat. Pamiętnik został odkryty na nowo w latach 60. i doczekał się wydania krytycznego oraz dwóch adaptacji filmowych – w 1984 oraz w 2013. Film z 2013 zdobył 3 Oscary, w tym za Najlepszy film.

Przeminęło z wiatrem – Margaret Mitchell

Powieść napisana w 1936. Chociaż jej głównym wątkiem są miłosne perypetie Scarlett O'Hary – córki bogatego plantatora z amerykańskiego południa, tej powieści nie mogło zabraknąć w naszym zestawieniu. Akcja książki rozgrywa się w czasie wojny secesyjnej, gdy Ameryka przechodzi głębokie wewnętrzne przemiany, które na zawsze zmienią jej obraz. Świat Południa, wielkich plantacji, możnych panów i czarnoskórych niewolników odchodzi w zapomnienie, pochłaniany przez industrialną, nastawioną na przemysł rzeczywistość. Scarlett O`Hara, córka zamożnego plantatora bawełny z Georgii, ma zaledwie szesnaście lat, jednak jej duma, upór i energia wydają się nie znać granic. Kiedy jej ukochany Ashley Wilkes zaręcza się z inną kobietą, Melanią, dziewczyna na złość jemu i sobie wychodzi za mąż za jej brata. Jej małżeństwo nie trwa jednak długo, małżonek rychło umiera, zaś Scarlett sama musi dać sobie radę z przytłaczającą rzeczywistością... Na podstawie książki nakręcono w 1939 roku, cieszący się ogromną popularnością do dziś, film z Vivien Leigh i Clarkiem Gablem w rolach głównych.

Korzenie – Alex Haley

Powieść wydana w 1977 roku i nagrodzona Pulitzerem. Uznawana za jedną z najważniejszych amerykańskich współczesnych powieści. Przez 22 tygodnie utrzymywała się na szczycie listy bestsellerów New York Timesa. Książka opowiada losy Kunta Kinte – młodego człowieka uprowadzonego z Gambii i sprzedanego jako niewolnika – oraz siedmiu pokoleń jego rodziny – aż do samego autora Alexa Haleya. Napisana żywym i niezwykle barwnym językiem ta wielopokoleniowa saga wciąż budzi spore emocje, stanowiąc niezapomnianą lekturę. Na podstawie książki powstał serial, który w latach 80. był emitowany w Polsce.

Umiłowana – Toni Morrison 

Powieść napisana w roku 1988 i nagrodzona Pulitzerem oraz American Book Award. Na jej podstawie został nakręcony film, w którym w główną rolę wcieliła się Oprah Winfrey.

Akcja książki rozgrywa się w kilka lat po zakończeniu wojny secesyjnej, kiedy wciąż żywa jest pamięć niewolnictwa, a będące jego pokłosiem tragedie nadal kształtują ludzkie losy. Realizm miesza się tu z magią, bohaterowie obcują z duchami zmarłych i zmagają się z ziemskimi przeciwnościami. Czarnoskóra bohaterka książki, piękna i dumna Sethe, została naznaczona piętnem niewoli na ciele i duszy, potrafiła jednak ocalić swoją ludzką godność. Okrucieństwo, nienawiść, ból, lecz także współczucie i przede wszystkim miłość – to żywioły przenikające świat tej niezwykłej powieści.

Czarne skrzydła – Sue Monk Kidd

Wydana w 2014 roku książka autorki światowego hitu Sekretne życie pszczół. Numer 1 na liście bestsellerów New York Timesa, wyselekcjonowany do ekskluzywnego klubu książkowego Oprahy Winfrey!

Sarah Grimké jest środkową córką sędziego sądu najwyższego Karoliny Południowej, plantatora zaliczanego do elity Charlestone. Matka nazywa ją odmienną, ojciec twierdzi, że jest wyjątkowa. Na swoje 11 urodziny dostaje niecodzienny prezent – wyciągniętą z czworaków i obwiązaną lawendowymi wstążkami czarnoskórą Hetty, zwaną Szelmą. Sarah nie chce „takiego prezentu”, czuje, że drugiego człowieka nie można posiadać… To dopiero początek jej problemów. 
Inspirowana prawdziwymi wydarzeniami, wspaniała powieść, która prowadzi nas w głąb do korzeni stanów południowych Ameryki, ukazując świat szokujących kontrastów, gdzie piękno współistnieje z brzydotą, a prawość towarzyszy na co dzień okrucieństwu. To nowe spojrzenie na problem niewolnictwa, niezwykła pochwała siły przyjaźni i siostrzanej miłości, wbrew wszelkim przeciwnościom losu, świadectwo walki o wolność i prawo do głosu.

Droga do domu - Yaa Gyasi

I ostatnia w zestawieniu, najnowsza – bo tegoroczna – debiutancka powieść pochodzącej z Ghany, a wychowanej w Stanach Zjednoczonych, Yaa Gyasi. Na pomysł napisania książki wpadła, gdy szukała swych korzeni w Afryce. Podczas podróży po Ghanie odwiedziła Cape Coast Castle i jak później wyznała, od razu wiedziała, że to złowrogie miejsce stanie się centrum jej opowieści. Książka wzbudziła prawdziwą sensację na Targach Książki w Londynie – prawa do wydania na podstawie samego zarysu książki zakupiło kilkanaście krajów. Więcej o książce przeczytanie w recenzji Biografia Czarnego Lądu Tomasza Radochońskiego, którą opublikowaliśmy wczoraj w serwisie.

Jakie książki byście jeszcze dopisali do tej listy?