Jakże to się świetnie czyta! XVI wiek, Japonia – „Niezbadana Japao”, wielkie klany, sprzeczne interesy, walki, rozgrywki, jezuici grający w swoją grę, łowiący duszyczki dla katolickiej wiary, a zarazem umacniający swoje wpływy w kolejnej części wielkiego świata, i on… Yasuke, czarny żołnierz w służbie różnych panów, wędrujący „od bagien i równin swej ojczyzny nad brzegami Nilu, poprzez góry i pustynie północno-wschodniej Afryki, żyzne wybrzeża Półwyspu Arabskiego, pustynny Sindh i zielony Gudżarat” i oferujący swe usługi. Jest dobry w swoim fachu, jeden z najlepszych, potrafi doskonale posługiwać się każdą bronią, choć często, by wzbudzić w przeciwniku lęk i respekt, wystarczy już sam jego wygląd – dzikiego, czarnego olbrzyma o srogim wejrzeniu. W dodatku opowiadana tutaj historia, jak i sama postać Yasuke, są prawdziwe. Dziwi tylko, że dotychczas nigdy o nim nie słyszałam.

To niezwykle barwna opowieść, awanturnicza, przygodowa, umocowana na mapach historii i geografii, a osoba Yasuke, górującego nad wszystkimi, ze zdobioną ornamentami włócznią w dłoni to wymarzony symbol bohatera legend i filmów.

XVI wieczna Japonia to kraj niestabilny, bez silnej władzy centralnej, za to obfitujący w konflikty zwalczających się lokalnych władców – „”daimyo”. Są więc krwawe porachunki, zasadzki, wykorzystywanie sytuacji do umacniania wpływów, a cały ten chaos znakomicie potrafią wykorzystać dla własnych celów nie w ciemię bici jezuiccy misjonarze, stający raz po jednej, raz po drugiej stronie. Jednego z nich, Alessandro Valignano, wizytatora misji chrześcijańskich w Azji, wysoko umocowanego w jezuickiej hierarchii, chroni Yasuke i towarzyszy mu w podróży do Japonii. Jest to gorący okres w historii tego kraju, zwany „krajem w wojnie”.

Sama historia Yasuke, czarnego chłopca, porwanego z innymi dziećmi z afrykańskiego plemienia Dingo przez handlarzy niewolników, który później służył jako najemnik jezuitom, w jakiejś mierze, gdy było im to na rękę, po cichu, dopuszczającym niewolnictwo i czerpiącym z tego procederu zyski, jest niesłychana.

Autorzy poruszyli w tej powieści, którą można też postrzegać w charakterze specyficznej monografii XVI wiecznego Nipponu, nie tylko wątek niewolnictwa. On nasuwa się sam, choćby ze względu na losy głównego bohatera, którego kariera zadziwia – od niewolnika do samuraja. W dodatku samuraja Afrykańczyka. Zważywszy na stosunek, tak jezuitów, jak i Japończyków, do czarnoskórej ludności, pozycja Yasuke jest niezwykła. Autorzy wątek niewolnictwa rozwijają tutaj dość szeroko, co jest cenne także dlatego, że w owym czasie w Japonii podległość, okazuje się, była czymś wręcz pożądanym, człowiek zupełnie wolny, bez silnego opiekuna, nie miał wielkiej szansy na przetrwanie. Wiele tu nowych dla nas i zaskakujących informacji. Wciąga niesamowicie ten świat, tak obcy, odległy, a wyjątkowy i smakowicie podany nam wraz z intrygującymi wyraziście zarysowanymi sylwetkami duchownych wojowników i strategów, dzikich ninja i zwalczających się możnowładców.

Niemniej zajmująco opisano krzewienie chrześcijaństwa w Kraju Kwitnącej Wiśni, same jego początki. To doprawdy nie jedynie słuszna idea i szansa na zbawienie, ale też bardzo skomplikowane układy wzajemnych korzyści, handlu i pomocy militarnej, w których Bóg i wiara zajmują ważne, ale z pewnością nie najważniejsze miejsce. Wątki miłosne, również te homoseksualne, które także w powieści napotkamy, nie mogą nie zaskakiwać.

To powieść doskonale udokumentowana, z bogatymi dopiskami, wyjaśniającymi mniej znane fakty z historii. Autorzy wykonali rzetelną kwerendę, załączyli też sporo ilustracji i mapek. Przy tym jednak stworzyli tak żywą i wciągającą historię fabularną, której osią są prawdziwe wydarzenia, że nie sposób się od tekstu oderwać. Niebezpieczeństwa na morzu, ochrona złożona z pirackiej braci i w ogóle dzieje piratowania na tych wodach, przemykanie się do oblężonego przez wroga zamku pod osłoną nocy, Oda Nabunaga – wojownik, przywódca, japoński możnowładca, pragnący podporządkować sobie całą Japonię. Regiony Japonii, gdzie jezuitów nie tolerowano i z pewnością nie uszliby z życiem, a także te, gdzie przyjmowani byli z najwyższymi honorami.

Valignano – jezuicki przedstawiciel i jego wierny strażnik Yasuke, podróżują, najczęściej drogą morską, odwiedzają różne rejony Nipponu, nawiązując przydatne kontakty, zakładając misje, zdobywając przychylność, często przekupstwem. Mamy więc okazję poznania XVI wiecznej Japonii, jej wysp i wysepek, portów, zamków wielmożów, zburzonych buddyjskich świątyń, na miejscu których powstają katolickie seminaria. Na szczególną uwagę zasługuje Kioto, miasto świątyń i chramów, cel pielgrzymek, doskonale zorganizowane, „ostoja cywilizacji i wszelkich dziwów, gdzie z całego kraju napływali ludzie z wyższych sfer, gdzie odbywały się widowiska o randze krajowej, gdzie można było nawet od czasu do czasu spotkać koreańskiego kupca, chińskiego mnicha lub mieszkańca południowych wysp, odzianego w barwne, egzotyczne szaty.”

Ta książka to przygoda połączona z nauką, epicka opowieść o mało literacko wyeksploatowanym, choć przecież tak obfitującym w wydarzenia fragmencie japońskiej historii i jednocześnie szczegółowo wyjaśnionym kontekście historyczno-kulturowym opisywanych zjawisk. Wyjątkowo wnikliwa, bogata w detale, poprowadzona z rozmachem i fabularnie zasysająca, potwierdzona u źródeł prawda przypominająca baśń, uświadamiająca nam, że życie to największy i najbardziej zaskakujący scenarzysta, któremu nie dorówna żadna, najbardziej wybujała wyobraźnia.
Książkę przeczytałam dzięki portalowi: https://sztukater.pl/

Jakże to się świetnie czyta! XVI wiek, Japonia – „Niezbadana Japao”, wielkie klany, sprzeczne interesy, walki, rozgrywki, jezuici grający w swoją grę, łowiący duszyczki dla katolickiej wiary, a zarazem umacniający swoje wpływy w kolejnej części wielkiego świata, i on… Yasuke, czarny żołnierz w służbie różnych panów, wędrujący „od bagien i równin swej ojczyzny nad brzegami...

Rewelacyjna historia, którą nie każdemu jest znana.

William Adams był pierwszym Anglikiem, który przybył do Japonii w XVII wieku (jego postać literacko przedstawił James Clavell w powieści Shogun). Odpowiadał on za budowę statków w stylu europejskim dla shoguna Tokugawy Ieasu. Zdobył on najwyższe zaszczyty ówczesnego władcy.
Mało kto wie, że w II połowie XVI wieku przybył do Japonii Afrykańczyk, który z czasem przybrał imię Yasuke i stał się zaufanym wasalem ówczesnego władcy, Nobunagi Ody. Przywódca ten zapoczątkował krwawe jednoczenie kraju, który przez lata pogrążony był w chaosie wojny domowej. Historia Yasuke jest ściśle związana z kampaniami wojennymi Nobunagi oraz działalnością jezuitów.

Książka ta jest skarbem dla miłośnika Japonii, ponieważ czytelnik dowie się z niej o historii wybitnego wodza, jakim był Nobunaga, jak również wgłębi się w klimat tamtego okresu.

Książka nie jest sztywną rozprawą historyczną, ale beletryzowaną historią, od której ciężko się oderwać, wciąga ona od pierwszej strony.

Polecam ową pozycję nie tylko miłośnikom Japonii.

Rewelacyjna historia, którą nie każdemu jest znana.

William Adams był pierwszym Anglikiem, który przybył do Japonii w XVII wieku (jego postać literacko przedstawił James Clavell w powieści Shogun). Odpowiadał on za budowę statków w stylu europejskim dla shoguna Tokugawy Ieasu. Zdobył on najwyższe zaszczyty ówczesnego władcy.
Mało kto wie, że w II połowie XVI wieku...

Jaka to jest dobra książka! To chyba najlepsza książka o Japonii ostatniej dekady. Chociaż pretekstem do zapełnienia 460 stron powiększonego formatu była dość epizodyczna postać w historii Japonii (epizodyczna w sensie ilości pewnych informacji, jakie dziś mamy na jej temat),to tom przedstawia całą panoramę warunków historyczno-społecznych szesnastowiecznej Japonii na tle świata. To ostatnie jest szczególnie ważne i jest olbrzymim atutem książki, ponieważ wiele faktów zawartych w "Yasuke" można znaleźć w dowolnej książce historycznej, ale umiejscowienie ich w globalnym kontekście to już zupełnie inna para kaloszy. Strzałem w dziesiątkę jest też sposób zaprezentowania materiału, w formie dość mało znanej w Polsce narracyjnej literaturze faktu, czyli przeplatania fragmentów faktograficznych elementami fabularyzowanymi (ale bez fikcji). Dzięki temu wielkie tomiszcze czyta się dosłownie jednym tchem. Jak dla mnie - lektura obowiązkowa dla każdego, kto w necie zadaje pytanie "Polećcie mi jakąś książkę o kulturze Japonii". Będę polecać.

Jaka to jest dobra książka! To chyba najlepsza książka o Japonii ostatniej dekady. Chociaż pretekstem do zapełnienia 460 stron powiększonego formatu była dość epizodyczna postać w historii Japonii (epizodyczna w sensie ilości pewnych informacji, jakie dziś mamy na jej temat),to tom przedstawia całą panoramę warunków historyczno-społecznych szesnastowiecznej Japonii na tle...

Wstyd się przyznać, ale choć moje fascynacja Japonii liczy sobie już niemalże 30 lat, to postać Yasuke, czarnoskórego samuraja była, do tej pory, dla mnie całkowicie nieznana. To doskonale świadczy o tym, ile historia i kultura Kraju Wschodzącego Słońca ma do zaoferowania. A tymczasem o Yasuke usłyszałem po raz pierwszy całkiem niedawno, gdy na popularnej platformie Netflix ukazała się zapowiedź anime o takim samym tytule. I tak przyznaję, pomyślałem wówczas, że to kolejna netflixowa wizja świata i popkultury. Oj jak mocno się myliłem, miało się okazać bardzo szybko. I choć anime obejrzałem – i nie wywołało we mnie większych emocji – to jednak coś zupełnie innego sprawiło, że tę intrygującą postać poznałem. Tym czymś był najpierw artykuł w magazynie Torii, a następnie najnowsza publikacja wydawnictwa Kirin, czyli książka „Yasuke Afrykański samuraj w feudalnej Japonii”. I to właśnie o tej publikacji kilka zdań poniżej.

https://jaroslawd.blogspot.com/2021/07/recenzja-geoffrey-girard-thomas-lockley.html

Na wstępie dość nietypowo, gdyż o przypisach. Tak, dokładnie o przypisach, które rzadko kiedy – jeśli nie jesteście zainteresowani dalszym pogłębianiem swojej wiedzy – wywołują w czytelniku większe emocje. Tym razem jednak jest inaczej, a mianowicie należy koniecznie o nich wspomnieć. Praktycznie nie zdarza się, by z przypisów można byłoby stworzyć, jeśli nie niewielką publikację broszurową, to chociaż naprawdę długi i ciekawy artykuł. W tej książce przypisy zajmują kilkadziesiąt stron, będąc rozbudowanymi notami na najważniejsze, poruszane w danym rozdziale, zagadnienia. Godne podziwu podejście autorów do sprawy, które doceniam, tym bardziej że czytając tę książkę, w kilku miejscach zabrakło mi informacji, na jakiej podstawie autorzy wysnuwają takie, a nie inne tezy. Traktowałem to jako zarzut, który jednak miał wkrótce zamienić się w jedną z największych zalet, a na pewno wyróżnik tej publikacji.

Tytułowym bohaterem publikacji jest Yasuke, czarnoskóry niewolnik, który dotarł wraz z niejakim Valignano do Japonii, mając za cel szerzenie chrześcijaństwa. Autorzy, czyli Thomas Lockley i Geoffrey Girard wycisnęli każdą kroplę soku z dostępnych źródeł pisanych, ale i też od osób, które mogły dysponować jakąkolwiek wiedzą w tej sprawie, by stworzyć, jak najpełniejszy obraz tego kim był Yasuke. Czy im się to udało? Zdecydowanie tak. Napiszę więcej. Ta książka to nie jest tylko i wyłącznie biografia tego nietypowego samuraja. Ta książka to świadectwo tego, jak wyglądało ówczesne życie w Japonii, jak chrześcijanie nawracali miejscowych na swoją wiarę, w końcu świadectwo walki miejscowych o wpływy i władanie krajem. W tę całą otoczkę wkomponowana została postać Yasuke, na czym zyskali wszyscy.

Temat Yasuke nie mógł obyć się bez poruszenia problematyki chrześcijaństwa w Kraju Kwitnącej Wiśni, gdyż są te dwa elementy ze sobą bardzo mocno związane. W publikacji widać to nad wyraz czytelnie, gdyż poza dochodzeniem do władzy samego Yasuke, mamy tutaj też obraz Japonii, jako kraju, który wiarę dopiero – i z dużymi oporami – miał przyjmować. Książka przedstawia ówczesne realia nowo poznawanej przecież Japonii. Pokazuje ze szczegółami, jak wyglądały początki chrześcijaństwa, a nawet ukazuje nam, jak dokładnie wyglądała morska podróż Yasuke i Valiagno do Nobunagi, podczas której towarzyszyli im wynajęci przez stronę japońską piraci w roli ochroniarzy. Takich smaczków i szczegółów jest tu naprawdę dużo, dzięki czemu publikacja ta to prawdziwy wehikuł czasu, który pozwala nam przenieść się do dawnej, bo XVI wiecznej Japonii i zapoznać się odbywającymi się wówczas obrzędami religijnymi i samym spojrzeniem mieszkańców na ten nowinki. I właśnie na tle tych zdarzeń obserwujemy kolejne etapy życie i zdobywania popularności właśnie przez samego Yasuke.

Lockley stworzył tym samym nie biografię sensu stricto a pasjonująca opowieść o feudalnej Japonii, opowieść o czasach Ody Nobunagi, o prowadzonych przez niego wojnach, konfliktach i zdradach. A we wszystkich tych elementach niezwykle ważną rolę odgrywał „on” ten najważniejszy, czyli Yasuke, któremu poświęcono mnóstwo miejsca, aby przedstawić jak najpełniej jego życiorys. Oczywiście, że nie wszystko jest pewne, że do dziś tajemnicą pozostaje choćby to, co stało się z samurajem po tym, gdy Nobunaga został zdradzony i jak zginął sam Yasuke. Mimo tych plam w życiorysie, a w zasadzie źródłach historycznych, autorzy starają się ukazać nam jak najwięcej i jak najbardziej wiarygodne odpowiedzi na wszystkie pytania. Co równie ważne i należy o tym wspomnieć, recenzowana publikacja to zdecydowanie książka naukowa, którą jednak nieprzypadkowo czyta się jak pasjonująca powieść, niczym kultowego już „Shoguna” James’a Clavell’a. Książka bogata jest bowiem w bardzo opisowy sposób przedstawiania poszczególnych zdarzeń. Autorzy stosują zabieg polegający na podkręcaniu atmosfery i budowaniu napięcia choćby poprzez zdradzanie możliwych scenariuszy zachowania Yasuke, emocji, które mu w danej chwili mogły towarzyszyć, a które przecież nie są nikomu znane. To sprawia, że książka staje się tym samym – w połączeniu z barwnym i bardzo łatwo przyswajalnym piórem autorów – porywającą opowieścią.

„Jesteś moim czarnym wojownikiem – powiedział Nobunaga, chwytając Yasuke za ramię. – Demonem, który będzie galopował u mojego boku podczas bitwy, ciemnoskórym niebianinem, który strzeże mnie i mojej rodziny tam, w górze – wskazał – A szabla jest tego symbolem. Od teraz jesteś moim samurajem. Członkiem klanu Oda."
To, co równie ciekawe to fakt, że autorzy poruszają w tej publikacji dość kontrowersyjne – już jednak nie tabu – tematy, jak np. homoseksualne stosunki podejmowane nie tylko przez Nobunagę, ale także Yasuke (!),niewolnictwo czy spojrzenie na czarnoskórych, przez mieszkańców Japonii na przestrzeni lat i to już po śmierci bohatera, za to na tle innych wydarzeń historycznych, jak wojna w Wietnami. Opowiadając o czarnoskórym niewolniku, siłą rzeczy należy też podjąć się tematyki samego niewolnictwa. I Lockley w żaden sposób nie unika tematu, poruszając go w sposób przemyślany. Opowiada o niewolnictwie w Japonii i zestawia go nie tylko z tym znanym choćby z krajów „czarnego lądu”, ale też odnosi się do ówczesnych realiów i kontekstu kulturowego samego „Nipponu”. Nie ocenia jednoznacznie źle tego, co w Japonii się działo, gdyż jak wskazuje – „bycie wolnym w dzisiejszym rozumieniu tego było rzeczą wysoce niepożądaną”. Odnosząc się do ówczesnych aspektów, udowadnia on, jak mocno przyłożył się do swojej pracy, co koniecznie należy docenić.

Z co najmniej kilku – nie wszystkie z uwagi na brak miejsca – powodów warto po tę książkę zajrzeć. Tak dobrze napisanej książki historycznej nie czytałem już dawno. Ogromna ilość przekazanej czytelnikowi wiedzy równa się z emocjami, dramaturgią i dynamiką, która towarzyszy snutej przez autorów opowieści. Niezwykle dopracowana publikacja, którą pamięta się długo po lekturze, a która jednocześnie pozwala poznać nie tylko samego Yasuke i prześledzić jego życie, ale też daje nam okazję do zapoznania się z tym, czym była feudalna Japonia i jakie wstrząsy jej wówczas towarzyszyły. Zdecydowanie polecam tę publikację waszej uwadze.

@polkazkultura

Wstyd się przyznać, ale choć moje fascynacja Japonii liczy sobie już niemalże 30 lat, to postać Yasuke, czarnoskórego samuraja była, do tej pory, dla mnie całkowicie nieznana. To doskonale świadczy o tym, ile historia i kultura Kraju Wschodzącego Słońca ma do zaoferowania. A tymczasem o Yasuke usłyszałem po raz pierwszy całkiem niedawno, gdy na popularnej platformie Netflix...