Zespół Tourette'a to uciążliwy towarzysz. Odbiera choremu kontrolę nad ciałem – każe mu wykonywać nieskoordynowane ruchy, wykrzykiwać wulgarne słowa. Utrudnia kontakty z ludźmi. Nie pozwala czuć się normalnym, w przykry sposób wyróżnia spośród tłumu. Przyciąga ciekawskie spojrzenia, naraża na szyderstwo, w jednych budzi litość, a w innych pogardę. Mocno komplikuje życie – szczególnie osób w okresie dojrzewania, które i bez tego mają przecież sporo problemów typowych dla swojego wieku. Każdy, kto chciałby dowiedzieć się, jak wygląda codzienność nastolatka cierpiącego na zespół Tourette'a, powinien sięgnąć po książkę „Kiedy Pan Piecho gryzie” Briana Conaghana.

Dylan Mint dzielnie znosi swoją nieuleczalną chorobę, stara się zapanować nad tikami, powstrzymywać od przeklinania. Nie zawsze dogaduje się z mamą, jest za to prawdziwym wsparciem dla swojego przyjaciela Amira – uczęszczającego razem z nim do szkoły specjalnej Drumhill – który często pada ofiarą rasistowskich prześladowań.

Pewnego dnia w gabinecie lekarskim Dylan słyszy rozmowę, z której wyciąga przerażający wniosek: za kilka miesięcy pożegna się że światem. Natychmiast spisuje więc listę rzeczy, które zamierza zrobić przed śmiercią. Cele ma ambitne, a na drodze do ich realizacji czeka go wiele niespodzianek.

„Kiedy Pan Piecho gryzie” raczej nie należy do książek, które można pokochać już po przeczytaniu pierwszej strony. Na początku styl narracji, młodzieżowy do granic możliwości, trochę drażni, ale z czasem to wrażenie ustępuje. Kiedy człowiek oswoi się już z niecodziennym językiem, zapamięta znaczenie dziwnie brzmiących zwrotów, może wreszcie w pełni skoncentrować się na treści – ciekawej i wartej przemyślenia.

Powieść zasługuje na uwagę choćby dlatego, że porusza bardzo istotny, rzadko pojawiający się w literaturze temat. Wielu ludzi posiada zapewne jedynie szczątkową wiedzę o zespole Tourette'a, a Conaghan pozwala nam lepiej poznać tę chorobę, zajrzeć do umysłu kogoś, kto na nią cierpi. To Dylan jest narratorem tej historii, wprowadza czytelników do swojego świata, pokazuje, z jakimi przeszkodami mierzy się na co dzień. Zasmuca fakt, że znaczna część przykrości, które musi znosić ten sympatyczny nastolatek, wcale nie jest nierozerwalnie związana z jego stanem zdrowia, ale wynika ze zwykłej ludzkiej podłości i głupoty. Myliłby się jednak ten, kto sądziłby, że „Kiedy Pan Piecho gryzie” to pozycja na wskroś ponura i przygnębiająca. Dylan opisuje rzeczywistość z dużym poczuciem humoru i dystansem do samego siebie, a w jego życiu nie brak pozytywnych wydarzeń.

Lekka, ale mądra i zapadająca w pamięć książka na ważny temat – tak można podsumować powieść Briana Conaghana. I polecać ją każdemu, kto chce dowiedzieć się czegoś więcej o zespole Tourette'a albo po prostu poznać interesującą historię o chorobie, miłości i przyjaźni.

Małgorzata Pawlak