Rozliczenia z przeszłością nie należą do łatwych. Często rozpamiętujemy minione wydarzenia, zastanawiając się, co moglibyśmy zmienić. Zatracamy się w pamięci, wymyślając możliwe koleje losu. To jednak nasze zaszłości, na które mieliśmy wpływ i jesteśmy w stanie je sobie wytłumaczyć. Trudniej jest, gdy musimy zastanowić się nad przeszłością innych, bliskich osób, które okazują się mieć więcej twarzy, niż mogłoby się nam wydawać.

Właśnie przed takim dylematem stanęła autorka książki „Mój dziadek fałszerz”. Za punkt honoru postawiła sobie przeanalizowanie wydarzeń z życia swojego potomka. Sprawdzenie, kim był tak naprawdę, która twarzy była bliższa tej prawdziwej. Nazisty Bernharda Krügera, nadzorującego ogromne przedsięwzięcie podrabiania pieniędzy, a może spokojnego dziadka, który lubił spędzać czas z wnukami.

Charlotte Krüger na podstawie pamiętników, rozmów i źródeł stara się rozwikłać tą trudną zagadkę. Próbuje nie pomijać żadnych sygnałów i za wszelką cenę zachować wiarygodność.. Trudno jednak nie odnieść wrażenia, że z racji pokrewieństwa, dotarcie do sedna jest znacząco utrudnione. Choć autorka jest szczera w swoim podejściu, nie sposób nie odczuć, że bardziej walczy z uzyskanym materiałem, niż przedstawia materię taką, jaka jest.

Z drugiej strony należy domniemywać, że zaangażowanie emocjonalne nie jest niczym złym. Można odebrać je jako siłę napędzającą, dzięki której determinacja, by odkrywać coraz to nowe fakty nie traci na sile. I to widać w sposobie w jaki autorka rozkłada sprawę i podejście swojego krewnego na czynniki pierwsze. Przygląda się problemowi z każdej strony, nie pozostawiając żadnych luk w swoim sprawozdaniu.

Chęć odkrycia, co się za tym kryje jest jak najbardziej godna podziwu. Niestety odnoszę wrażenie, że pomimo przeszło 400 stron zatrzymujemy się w punkcie wyjścia. Wahania, z którymi spotykamy się na początku, pozostają w swojej mocy także po przebrnięciu przez zakończenie. Niejednoznaczność i brak zdecydowania zdają się potęgować wraz z kolejnymi rozdziałami i trudno pozbyć się wrażenia, że przydałaby się tutaj bardziej krytyczna konkluzja.

Konstatując „Mój dziadek fałszerz” jawi się bardziej jako ciekawostka, niż prawdziwe rozliczenie nazisty z skomplikowanym rodowodem. Czyta się nie najgorzej, parę faktów z Operacji Bernhard jest interesujących, ale wydaje się, że treść nie wpływa szczególnie na odbiór tej persony. Charlotte Krüger chce wydostać się z rozdarcia między dwoma obliczami, ale pomimo starań kończy na mało satysfakcjonującym statusie quo. 

Patryk Rzemyszkiewicz