Książka powstała z fascynacji i buntu: fascynacji bogactwem literatury niezwykłego okresu w kulturze polskiej, buntu przeciwko barokowemu imperializmowi. Od przynajmniej trzydziestu lat przyjęło się bowiem określać pojęciem baroku twórczość najwybitniejszych polskich pisarzy od schyłku XVI po połowę XVIII wieku. Krzysztof Mrowcewicz wskazuje zaś na współistnienie w tym czasie trzech wyrazistych formacji stylistycznych: odchodzącego, a raczej przekształcającego się klasycyzmu, awangardowego manieryzmu i baroku, który ostatecznie zwycięża jako propozycja nowego, paradoksalnego porządku świata, swoisty kompromis między klasycznym zakorzenieniem w tradycji i manierystycznym odkrywaniem tego, co niezwykłe i nowe.

Obok studiów syntetycznych, podejmujących m.in. takie problemy, jak poezja metafizyczna czy marinizm, w książce znajdują się też teksty poświęcone najwybitniejszym poetom tej epoki: Mikołajowi Sępowi Szarzyńskiemu, Danielowi Naborowskiemu, Szymonowi Szymonowicowi, Janowi Andrzejowi i Zbigniewowi Morsztynom, a także twórcom minorum gentium - Kasprowi Twardowskiemu i Krzysztofowi Niemiryczowi.