Pisma ascetyczne św. Bazylego Wielkiego (ok. 329–379) należały w starożytności i należą do dzisiaj, zwłaszcza na chrześcijańskim Wschodzie, do ścisłego kanonu lektur duchowych. Stanowią podstawę teologiczną całego monastycyzmu wywodzącego się z tradycji greckiej, a nadto, przez przekład łaciński, wywarły znaczny wpływ na prawodawstwo zakonne Zachodu.

Tom obejmuje najbardziej znane pisma ascetyczne św. Bazylego Wielkiego (+379): Reguły dłuższe i Reguły krótsze, zwane także Wielkim Asketikonem lub Regułami monastycznymi.

Zawierają one odpowiedzi na pytania stawiane przez ówczesnych chrześcijan podejmujących życie ascetyczne według wskazań Ewangelii. Odpowiedzi są proste, a zarazem wymagające, naznaczone ludzką i nadprzyrodzoną mądrością duchownego ojca, którego proszono o poradę czy wyjaśnienia.

Obie Reguły, wraz z utworami przedstawionymi w I tomie Pism ascetycznych św. Bazylego tworzą zbiór, nazwany przez autora Zarysem ascezy.

Cechą nieprzyjaciela jest to, że szkodzi i jest podstępny. Dlatego można nazwać nieprzyjacielem tego, kto w jakiś sposób wyrządza zło drugiemu, zwłaszcza grzesznika. Grzesznik bowiem, o ile to zależy od niego, w różny sposób szkodzi oraz podstępnie odnosi się do tego, z kim żyje lub kogo spotyka.

Ponieważ zaś człowiek składa się z duszy i ciała, okażemy im miłość co do duszy – karcąc ich, napominając i czyniąc wszystko, by doprowadzić ich do nawrócenia. Okażemy miłość co do ciała, jeśli czynimy im dobro użyczając tego, co potrzebne do życia.