Absolwenci wyższych szkół technicznych, po studiach na kierunkach związanych z ochroną środowiska, powinni posiadać nie tylko coraz wyższe umiejętności techniczne, odzwierciedlające osiągnięcia nauki w uzyskanych przez nich specjalnościach, ale również niezbędny zasób wiedzy ekonomicznej. Jest to szczególnie ważne w kontekście nowych wyzwań stojących przed polską gospodarką, czyli konieczności proekologicznej restrukturyzacji przemysłu z punktu widzenia redukcji emisji zanieczyszczeń i wypełnienia kryteriów międzynarodowych konwencji ekologicznych. Dotyczy to również wymogów wynikających z obowiązującego aktualnie prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej.
Wiedza z dziedziny ekonomicznych podstaw gospodarowania zasobami środowiska pozwala na podejmowanie w praktyce zawodowej działań i decyzji umożliwiających wzrost efektywności procesu gospodarowania i ograniczających marnotrawstwo wydatkowanych środków.
Aktualne zadania, realizowane w pracy zawodowej przez specjalistów w dziedzinie inżynierii i ochrony środowiska oraz inżynierii produkcji, wymagają posiadania wiedzy i umiejętności niezbędnych do opracowania między innymi analiz kosztów ochrony środowiska, ustalania wysokości opłat ekologicznych, przygotowania ocen ekonomicznej efektywności projektów inwestycyjnych oraz projektów wdrażania systemów zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach.
Ważne jest także stworzenie inżynierom możliwości posługiwania się wspólnym językiem z prawnikami i ekonomistami działającymi w dziedzinie ochrony środowiska.
Opisanym celom kształcenia, w zakresie ekonomiki i zarządzania ochroną środowiska, została podporządkowana treść i struktura podręcznika.
Pierwsza część została poświęcona relacjom pomiędzy środowiskiem a systemem społeczno-gospodarczym i zaspokajaniem ludzkich potrzeb. Szczególnie istotne jest ukazanie korzyści pochodzących ze środowiska dla społeczeństwa oraz wskazanie konieczności uwzględnienia tego faktu przez nauki ekonomiczne. Na tle rozważań o trudnościach oceny zagrożeń środowiskowych i ich konsekwencji, opisano ponadto aktualne problemy ochrony środowiska, takie jak globalne ocieplenie, zmniejszanie się różnorodności biologicznej i degradację lasów. Przedstawiono także syntetyczną ocenę stanu środowiska w Polsce.
W drugiej części zaprezentowano podstawy i zasady kształtowania polityki ekologicznej państwa. Zasada zrównoważonego i trwałego rozwoju jest traktowana jako podstawa przy określaniu jego celów i horyzontów czasowych. Opisano również instrumenty prawne, ekonomiczne i społeczne, służące realizacji przyjętych celów polityki ekologicznej. Szczególną uwagę zwrócono na edukację ekologiczną społeczeństwa.
W trzeciej części omówiono zagadnienia oceny ekonomicznej efektywności przedsięwzięć w ochronie środowiska. Przedstawiono wysokość i strukturę nakładów na realizację i funkcjonowanie przedsięwzięć w ochronie środowiska oraz źródła ich finansowania, a także metody wartościowania zasobów środowiska oraz metody określania ekonomicznej efektywności przedsięwzięć ochronnych.
W czwartej części przedstawiono teoretyczne założenia znormalizowanych systemów zarządzania środowiskowego, a w szczególności wymagania normy ISO 14001. Przytoczone dane statystyczne dotyczące liczby certyfikatów na świecie i w Polsce potwierdzają w dalszym ciągu istniejące zainteresowanie podmiotów dobrowolnymi systemami zarządzania środowiskowego. Omówiono również system zarządzania środowiskowego według wymogów Unii Europejskiej. Przedstawiono koncepcję metody programowania zrównoważonego rozwoju na szczeblu lokalnym i rolę społeczeństwa w tym procesie, a także doświadczenia gmin we wdrażaniu systemów zarządzania środowiskowego.
Podręcznik jest przede wszystkim przeznaczony dla studentów kierunków inżynieria środowiska, ochrona środowiska, gospodarka przestrzenna oraz zarządzanie i inżynieria produkcji. Może też być wykorzystywany przez doktorantów tych kierunków, przygotowujących się do egzaminu z ekonomiki ochrony środowiska, a także przez słuchaczy studiów podyplomowych.
Układ podręcznika został zaprojektowany w taki sposób, aby mógł on służyć jako kompendium wiedzy z ekonomiki i zarządzania ochroną środowiska w czasie studiów, jak również jako zasób wiedzy niezbędnej w pracy zawodowej inżynierów, zajmujących się ochroną środowiska.
Autorzy pragną złożyć serdeczne podziękowania recenzentom prof. dr hab. Elżbiecie Lorek oraz prof. dr. hab. inż. Bazylemu Poskrobce za cenne uwagi przekazane w trakcie powstawania podręcznika, co niewątpliwie przyczyniło się do podniesienia jego jakości.