Będąc młodą (hm hm) Słuchawką (tak właśnie – Słuchawką) Trójki, w drugim pokoleniu, nie oparłam się pokusie lektury tejże książki okolicznościowej, choć tworów takich raczej nie używam w codziennym życiu czytelniczym. Jednakowoż tym razem sytuacja była nietypowa – pół wieku istnienia to jest dopiero coś! Dodatkowo, wyznam bez wstydu, obkupiłam się czas jakiś w okołotrójkowe pozycje – a to autobiograficzne książki Manna i Niedźwieckiego, a to wywiad Andrusa z Czubaszek, a dużo wcześniej uraczyłam osobę z rodziny książką z anegdotami z audycji „Pani Magdo, pani pierwszej to powiem” autorstwa obecnej szefowej Trójki Magdy Jethon i wciąż liczę na pożyczenie jej i przeczytanie.

Książka, przynosi opowieści o początkach kultowej stacji (pierwszy rozdział), jej rozwoju i kolejach losu Trójki, ewidentnie powiązanych z sytuacją polityczną i społeczną w kraju. Autorzy zastrzegają na początku, że nie jest to podręcznik historii Programu Trzeciego Polskiego Radia i w rzeczy samej – książka nie wyczerpuje tematu. Ciekawym zabiegiem formalnym było – poza pierwszym rozdziałem, który ujęto w stylu reportażowym – opowiedzenie o stacji słowami osób z nią związanych, byłych (również już nieżyjących) i obecnych jej pracowników i twórców. Opowieści uzupełniają zamieszczone w książce fotografie – o wartości historycznej oraz wykonane niedawno. Ponadto smaku książce dodają anegdoty opowiadane przez „ludzi Trójki” ujęte w cyklu „Trzy po trzy”. Jednakże crême de la crême książki, a jednocześnie Trójkowej atmosfery, stanowią umieszczone na marginesach notki „Z zeszytu telefonisty/tki”, będące fantastycznym dowodem na ludzki wymiar radia – zarówno ze strony pracujących w nim dziennikarzy (humor i inteligencja), jak i słuchaczy (obsesje, potrzeba kontaktu z drugim człowiekiem czy oryginalność). Notki te z powodzeniem mogłyby wypełnić osobny tom i z ogromną chęcią bym je przeczytała, tak jak przypuszczam - inni słuchacze Trójki.

Niezamierzonym efektem zestawienia obok siebie wypowiedzi różnych dziennikarzy stacji jest porównanie ich osobowości w kontekście zasług dla samej Trójki oraz rozwoju gustów muzycznych słuchaczy czy nawet historii muzyki rozrywkowej w Polsce. I tak po nader skromnej, erudycyjnej i pełnej inteligencji i zdrowego dystansu do siebie wypowiedzi Piotra Kaczkowskiego otrzymujemy pełną egotyzmu i narcystycznej autopromocji opowieść Jerzego Owsiaka, po humorystycznej i inteligentnej historii Wojciecha Manna czytamy z lekka monotematyczne wspominki Marcina Kydryńskiego. Nic nie ujmując żadnemu z tych panów – każdy ma uznane zasługi dla edukacji i promocji określonego gatunku muzyki – możemy dzięki temu przekonać się, jak barwna plejada osobowości przewinęła się przez stację w ciągu pięćdziesięciolecia jej istnienia. Cieszy również fakt, że pod rządami obecnej dyrektor stacji w Trójce znalazło się miejsce dla nich wszystkich, co nie było takie oczywiste za rządów poprzednich dyrektorów. Stacja wciąż ma wymiar opiniotwórczy a nawet poznawczy, co przy obecnym stanie stacji radiowych (playlisty, granie ograniczonej liczby utworów czy ograniczenia gatunkowe) nie jest, niestety, normą oraz charakteryzuje się dziennikarstwem muzycznym i kulturalnym na wysokim poziomie merytorycznym oraz kultury słowa.

Wielkim minusem publikacji jest potraktowanie po macoszemu zamieszczonych na końcu książki „Źródeł” – jest ich bardzo niewiele (słownie osiem), a sposób ich uporządkowania budzi podejrzenia o pośpiech i niedbałość redaktora tomu. Ułożono je mianowicie nie wiadomo według jakiego klucza – ani chronologicznie, ani alfabetycznie, ponadto we wszystkich tytuł umieszczono jako pierwszy, co nie dziwi w przypadku audycji czy książek pod redakcją, natomiast nie ma uzasadnienia przy książkach mających jednego autora. Mam również wielki żal o brak bibliografii uzupełniającej czy też wykazu publikacji zwartych i płyt wydanych przez dziennikarzy Trójki i pod auspicjami stacji.

Książka nie zaspokoiła mojego głodu wiedzy na temat kultowej Trójki, choć przyniosła kilka nowych informacji. Wypada się zastanowić, do kogo pozycja jest skierowana – dla fanów stacji będzie zbyt powierzchowna, natomiast nie jestem pewna czy swoją formą trafi do młodych, nowych słuchaczy. Ale może o tym ostatnim niech rozstrzygną oni sami.

Jowita Marzec