Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ta mała książeczka to zapis odczytu Autora z roku 1997. Punktem wyjścia jest pojęcie "człowieka niezakorzenionego" dość bliskie koncepcji "wieku niepokoju" przedstawionej ongiś przez E. R. Doddsa. Taki właśnie człowiek nie odnajdywał się już zdaniem Hasenfratza w dotychczasowej religijności i szukał czegoś nowego. Po dojściu do takiej konstatacji przechodzi Autor do omówienia różnych ówczesnych - by tak rzec - "nowych ruchów religijnych": magii, kultów misteryjnych, gnozie. Sporo tu ciekawych uwag komparatystycznych z dziedziny religioznawstwa starożytnego. Najbardziej interesujące są tu powiązania między passusami biblijnymi a różnymi formami religijności pogańskiej. Podam tu tylko jeden przykład: niewierny Tomasz zwraca się do Chrystusa słowami "Pan mój i Bóg mój", a akurat jako "Pan i Bóg" kazał się tytułować panujący pod koniec I w. cesarz Domicjan. Książka podobała mi się bardziej niż np. "Antyczne korzenie chrześcijaństwa" D. Musiał. Hasenfratz rzeczywiście pokazuje, jakie miejsce "wypełniło" w epoce Cesarstwa chrześcijaństwo, a nie tylko opisuje kulty przedchrześcijańskie, jak to zrobiła Musiał. Oczywiście ten krótki esej jest siłą rzeczy dość ogólny i nawet po polsku mamy sporo prac monograficznych (np. "Starożytne kulty misteryjne" W. Burkerta, "Magię antyczną" A. Wypustka, czy "Wróżbiarstwo chrześcijańskie" R. Wiśniewskiego),ale dobrze wprowadza w tematykę. Mam pewne wątpliwości, czy w kontekście chrześcijaństwa zasadne jest sięganie do takich dawnych kwestii jak sprawa Bakchanaliów z II w. p.n.e. Na pewno książeczka warta lektury. Tomasz Babnis