Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Alfonz Bednár postanowił rozprawić się z człowiekiem przy pomocy zwierzątek. Nie lokuje się jednak w tradycji bajki ezopowej – to byłoby zbyt proste. Wspomniane zwierzątka zaludniają zatem sny Michała …skiego, bohatera powieści, a raczej on sam je zaludnia to pod postacią pieska, to znów barana, a ta inna perspektywa pozwala mu dostrzec rzeczy, które na jawie mu umykają. Pal sześć, że zdradza go żona; tu idzie o całą ludzkość! Tu idzie o nader przykrą konstatację, że psychiczny mechanizm racjonalizacji postępków i występków, jakkolwiek niezmiernie przydatny na co dzień, nie jest w stanie skryć ich prawdziwej natury przed okiem dociekliwym i świeżym. Forma zaserwowania tej konstatacji, choć również świeża, nie jest wcale najłatwiejsza w odbiorze. Częściowo fantastyczna fabuła stanowi dla Bednára pretekst do językowej ekwilibrystyki, do poszukiwania (pośród dostępnych w 1968 roku literackich wynalazków) narracji idealnej metodą prób i błędów. I nie podejmę się orzekania, jaki odsetek błędów zanotował słowacki pisarz. Ale zapis jego zabawy to rzecz nader interesująca.