Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ta książka to bardzo obszerne i erudycyjne studium na temat jednego z najważniejszych urzędów w Cesarstwie Rzymskim: prefekta pretorium. Ruciński napisał już wcześniej pracę o innej znaczącej postaci, tzn. o prefekcie Miasta, teraz zaś bardzo dokładnie przeanalizował źródła dotyczące dowódcy gwardii pretoriańskiej. Monografia dzieli się na trzy części. We wprowadzeniu Autor zaznajamia czytelnika z informacjami ogólnymi na temat ustroju państwa rzymskiego oraz przedstawia istniejące w starożytności i późnym antyku koncepcje tego urzędu. Następnie przedstawia w ujęciu chronologicznym wszystkich prefektów od czasów Augusta do roku 282, gdy to władzę objął cesarz Karus, wcześniej sprawujący właśnie funkcję prefekta pretorium. Data kończąca jest moim zdaniem trochę dziwna, bo można było książkę doprowadzić do roku 305, gdy to Konstantyn rozwiązał gwardię pretoriańską i w ten sposób wyraźnie zamknął pewną epokę w dziejach ustrojowych imperium. Analiza zawarta w tej części jest bardzo interesująca i wszechstronna. O niektórych prefektach (np. o Sejanie czy Plaucjanie) można napisać bardzo wiele, podczas gdy inni to postacie bardzo enigmatyczne. Ruciński dokładnie omawia też dotychczasową dyskusję naukową na temat omawianych urzędników, nieraz krytycznie ustosunkowuje się do dotychczasowych ustaleń i przedstawia własne. Niejednokrotnie wskazuje na funkcjonowanie czarnej legendy prefektów i dowodzi ich pozytywnej roli w systemie pryncypatu. Część trzecia książki zawiera podsumowanie i zebranie wniosków uogólniających wynikających z analizy źródeł. Dużo jest tu tabel, które dobrze pokazują, jak uprawnienia prefekta pretorium i jego miejsce w systemie ustrojowym Rzymu ewoluowały. Bardzo dobra praca, choć napisana niełatwym językiem i odwołująca się do źródeł w brzmieniu oryginalnym. Tomasz Babnis