Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Myślą przewodnią swojej książki Olga Romańska-Malina uczyniła sentencję Alberta Camusa "Buntuję się, więc jestem", będącą parafrazą słynnej kartezjańskiej myśli "Cogito, ergo sum". Autorka dobrała ciekawe teksty, w których występuje motyw buntu bohatera. Są tu jednak przede wszystkim przykłady powieści i opowiadań, których twórcy złamali konwencje literackie i szokowali (lub wciąż szokują) swoim życiem, poglądami i podejmowaną problematyką (to m.in.: V. Nabokov, P. Roth, E. Hemingway, F. Dostojewski, P. Suskind, S. Rushdie, A. Gide, A. Huxley, O. Wilde, S. Burroughs, A. Burgess, J. Kosiński, W. Gombrowicz, M. Witkowski, E. Redliński, M. Gretkowska, , D. Masłowska, B. Rosiek, W. Kuczok, O. Tokarczuk). Tematyka omawianych utworów jest bardzo różna - od historii o codzienności po pełne przemocy i wynaturzeń opowieści, od realistycznych perypetii po nadprzyrodzone i wykreowane światy... Mamy tu powieści obyczajowe, autobiograficzne, kryminalne, sensacyjne, fantastyczne oraz takie, które trudno jednoznacznie zakwalifikować, bo albo są synkretyczne, albo tak nowatorskie, że nie dają się podporządkować żadnym regułom. Do doboru materiału nie mam zastrzeżeń. Wiadomo, że każdy czytelnik mógłby jeszcze dorzucić to swoje ulubione lektury, ale - moim zdaniem - przykłady są reprezentatywne dla omawianej problematyki. Niestety, wielkim minusem jest forma wypowiedzi. Mam wrażenie, że pani Romańska-Malina chciała połączyć akademicki wykład i filozoficzny dyskurs z potocznym przekazem. Wyszedł z tego językowy galimatias. Poza tym wiele tekstów jest chaotycznych - autorka nagle przeskakuje z jednego tematu na drugi. Bardzo raził mnie ten brak płynności myślowej. Podobnie jak natrętne wtrącanie cytatów z różnych opracowań naukowych - jak dla mnie, za dużo tu cudzych myśli, a za mało odautorskich refleksji i interpretacji. W przypadkowy sposób w teksty wplatane są informacje biograficzne - wyskakują ni z gruszki, ni z pietruszki w środku albo pojawiają się jak jakieś zapchajdziury w zakończeniach. Nie można odmówić "Buntowi literatów" licznych ciekawostek, interesującej strony graficznej i bogatej bibliografii. Nie jest to jednak książka, której lekturę można uznać za ucztę duchową, bo zbyt niestrawny jest przekaz. Warto po nią sięgnąć po to, by przypomnieć sobie przeczytane książki, skonfrontowań swoje wrażenia z opiniami badaczy i krytyków literackich, dowiedzieć się sporo o odbiorze utworów, zwłaszcza tych dawno wydanych... Raczej nie polecam czytania rozdziałów o powieściach i opowiadaniach, których się nie zna, a ma się zamiar poznać, gdyż autorka zdradza zakończenia i najważniejsze elementy fabuły.