Jesteśmy społecznością, która kocha książki

W języku polskim praca ukazała się w 1977 r. Kiedy powstał oryginał - nie udało mi się tego sprawdzić. Podobnie jak informacji o autorce, także na stronach rosyjskich. Co prawda nie ma to decydującego znaczenia dla tej opinii, ale warto zawsze szukać takich informacji. Sama praca ma charakter wybitnie naukowy. Mogła to być praca naukowa, dysertacja doktorska lub habilitacyjna albo efekt badań terenowych. W każdym razie powstało wartościowe dzieło, przedstawiające początki japońskiej kultury w okresie od ok. 4 tysięcy lat przed Chrystusem do VIII w. po Chrystusie. Pierwsza część książki zostało poświęcona wynikom badań archeologicznych nad kulturami okresu neolitu i następnych aż po czasy starożytne i wczesne średniowiecze. Autorka przedstawiła stanowiska archeologiczne i kulturę materialną ludów japońskich (a więc np. nie ma tu Ajnów) wraz ze zmieniającym się zasięgiem etnosu japońskiego na wyspach. Zwróciła uwagę na powstanie państwa japońskiego i jego dokonania w sferze kultury w okresie starożytnym. Zdecydowanie więcej miejsca zajął okres przejściowy między starożytnością a wczesnym średniowieczem, datowany na VI-VIII w. po Chrystusie. Tu autorka rozwinęła wykład, przedstawiając przemiany polityczno-społeczne dla tego okresu, a na tak zarysowanym tle mitologie, religie (głównie shinto i buddyzm),literaturę, architekturę, rzeźbę, malarstwo, teatr, taniec i muzykę. Całość uzupełniają liczne przypisy, indeks, bibliografia i ilustracje. Ze względu na ściśle naukowy charakter pracy, trudno mi, laikowi oceniać dokonania autorki. Wydaje mi się, że dzieło jest solidnym naukowym wykładem, że autorka przedstawiła wczesną kulturę Japonii bardzo wszechstronnie, że to znakomite dzieło naukowe. Ale... Ale na pewno dziś jest to praca przestarzała, bo od polskiego wydania minęło 40 lat, a to w nauce bardzo dużo lat i na pewno pojawiły się nowe, szczegółowe prace, na pewno odnaleziono wiele nowych obiektów, które mogły wpłynąć na interpretacje. Należy więc zweryfikować niektóre informacje, datowania czy osądy lub wnioski autorki. Kolejnym budzącym wątpliwości wątkiem jest podejście Jofan do tematu - przedstawia go oczywiście z punktu widzenia historiografii radzieckiej, socjalistycznej, co oznacza, że (na szczęście niezbyt często) pojawia się wątek walki klas albo odwołania do ideologii marksistowskiej. Autorka stosuje także tradycyjnie marksistowski podział epok z niewolnictwem i feudalizmem, co dla Japonii nie zawsze się sprawdza. Następną wątpliwość nasuwa tłumaczenie. W języku rosyjskim transliteracja wyrazów z języków obcych ma charakter fonetyczny i pewnie tak było w oryginalnym tekście. ale po przetłumaczeniu na polski czytelnik może mieć problem ze zrozumieniem wielu pojęć i nazw własnych, gdyż zastosowano dziś już nieużywaną transkrypcje dosłowną. To chyba błąd redakcji, ale dziś nie do naprawienia. I wreszcie uwaga ostatnia - tę książkę na pewno nie można polecać. Ponieważ jest pracą naukową, nie czytanką dla miłośników Japonii. Praca wymaga skupienia, dużej wiedzy i przeznaczona jest w zasadzie dla fachowców. Przeciętny czytelnik będzie miał problem nie tylko z terminami z historii sztuki, muzyki czy archeologii, ale także znudzą go rozważania o wymiarach znalezisk czy cechach danego dzieła literackiego. Dlatego można książkę polecić tylko osobom dobrze zorientowanym w temacie lub mającym dość samozaparcia, aby sprawdzać i wyjaśniać niezbędne do zrozumienia tekstu terminy i pojęcia. I podsumowując - praca jest może nawet wybitna, ale ocenić to może niewielkie grono fachowców. Dla laika - książka trudna, choć wartościowa. Szkoda, że nieco stara.