Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Niezwykle urzekająca, klimatyczna obsypana licznymi nagrodami powieść greckiego pisarza, której akcja rozgrywa się w greckim mieście Arta - w tle zamkowego zegara wybijającego tureckie godziny a którego skomplikowany mechanizm rozsypał się w 1908 roku, po dwustu sześćdziesięciu latach. Zdarzenie to jest oczywiście alegorią do skomplikowanych, trudnych wydarzeń historycznych, jakie miały miejsce w jednym mieście Arcie, zamieszkanym przez trzy narodowości: grecką, ottomańską i żydowską. Powieść jest kroniką wydarzeń historycznych i codziennego życia mieszkańców Arty obejmującą niemal pół wieku, począwszy od 1854 roku, kiedy rodzą się dwaj główni narratorzy powieści do 1908 roku, kiedy zmuszeni zostają przez okoliczności historyczne i życiowe do rozstania. Książka ujmuje i wciąga czytelnika opisami codziennej koegzystencji w atmosferze wzajemnego poszanowania i przyjaźni trzech różnych nacji, narodowości . Każda z nich tworzyła odrębną społeczność ze swoimi tradycjami, przeciwieństwami a nawet waśniami, ale w ważnych chwilach zawsze współegzystowały w pokoju. W tej przepięknej kolorowej mozaice społecznej, którą wydaje się dzielić wszystko począwszy od odmiennego kalendarza, alfabetu po zwyczaje, religię, przesądy i rytuały związane z tradycją zdumiewa i zachwyca fakt wzajemnej akceptacji. Opisy tradycji, obchodzonych świąt i związanych z nimi odmiennymi obrzędami nie nużą czytelnika, raczej zaciekawiają. Nie brakuje w powieści również wątku kryminalnego począwszy od morderstwa o którym dowiadujemy się już w epilogu książki po kary za zdrady małżeńskie czy inne przewinienia. Książkę można odebrać również jako wielki pean o przyjaźni, która mimo przeciwności i wielu barier jest możliwa. Warto zastanowić się nad przesłaniem autora i odnieść je do aktualnych czasów. " Nikt nie lubi, gdy nazywasz rzeczy po imieniu. Ale ja jestem w zgodzie ze sobą. I powtarzam, że ziemia jest jak jadłodajnia. Jadłodajnia Boga. A my, biedacy, tak jak te sieroty i podróżni, goszczeni jesteśmy przez niego. Karmi nas, przytula, toleruje i pozwala czerpać radość z życia. " " Podarował nam Bóg jadłodajnię, a my kradniemy, łapiemy, co do nas nie należy, jesteśmy niesprawiedliwi. Panuje wyzysk społeczny, żądamy wciąż więcej i więcej, aż do czasu, gdy oddamy swą skórę ziemi, bo do niej należymy. " ( cytaty: str. 103) .