W konkursie o Nagrodę Literacką Unii Europejskiej – European Union Prize for Literature (EUPL) Polska uczestniczy od 2009 roku. Corocznie udział bierze w nim 13 lub 14 z 41 krajów uczestniczących. Oznacza to, że każdy z krajów startuje co trzy lata.

Do tej pory laureatami z Polski zostali: Jacek Dukaj (2009), Piotr Paziński (2012), Magdalena Parys (2015) i Marta Dzido (2019). Jak podkreśla Polska Izba Książki, krajowy organizator konkursu, nagroda umożliwiła autorom dodatkową promocję oraz sfinansowanie tłumaczeń zwycięskich powieści. I tak nagrodzona książka Jacka Dukaja „Lód” przetłumaczona została na 9 języków. Książka Piotra Pazińskiego „Pensjonat” na 14, Magdaleny Parys „Magik” na 11, a „Frajda”  Marty Dzido na 5 języków obcych.

PIK podkreśla, że w tym roku kapituła Konkursu EUPL zmieniła regulamin konkursu, tak aby zwiększyć jego potencjał promocyjny. W efekcie krajowi organizatorzy dokonują wyboru jednej książki nominowanej do europejskiego finału konkursu. Z listy 13 nominowanych autorów zostanie wyłonionych sześciu laureatów, w tym jeden główny. Wyboru dokona siedmioosobowe jury EUPL i ogłosi swoją decyzję w czasie Targów Książki w Lipsku.

„Akuszerki” Sabiny Jakubowskiej polskim kandydatem do Nagrody Literackiej Unii Europejskiej

Zwycięzcę eliminacji krajowych EUPL 2023 wybrało polskie jury w składzie: Agnieszka Budnik – literaturoznawczyni, krytyczka literacka (Uniwersytet A. Mickiewicza), Sonia Draga – prezes PIK, Krzysztof Grudziński – członek Rady PIK, prof. Ryszard Koziołek – literaturoznawca, historyk literatury (Uniwersytet Śląski), przewodniczący jury, Małgorzata Skowrońska – członek Rady PIK, Justyna Sobolewska – krytyczka literacka.

Wyboru zwycięskiego tytułu dokonano spośród 5 książek, które dostały się do krajowego finału. Oto one:

• Łukasz Barys, „Jeśli przecięto cię na pół”, Wydawnictwo Cyranka
• Sabina Jakubowska, „Akuszerki”, Grupa Wydawnicza Relacja
• Maria Karpińska, „Ucichło”, Grupa Wydawnicza Foksal
• Marta Kozłowska, „Berdyczów”, Wydawnictwo Ha!art
• Piotr Siemion, „Bella, ciao”, Wydawnictwo Filtry

Ostatecznie zwycięskim tytułem z Polski, a tym samym kandydatem do Nagrody EUPL 2023, została książka Sabiny Jakubowskiej „Akuszerki”.

Książki nominowane do nagrody EUPL 2023 ogłoszone zostały podczas Targów Książki w Bolonii i są dostępne na stronie EUPL.

Laureat nagrody EUPL otrzymuje 20 tysięcy euro, z czego 10 tysięcy euro musi przeznaczyć na promocję i tłumaczenia. Wyróżnieni otrzymują 10 tysięcy euro (w tym 5 tysięcy na promocję i tłumaczenia).

Wdzięczność tysiącom bezimiennych kobiet

W uzasadnieniu wyboru jury czytamy:

Przewodniczący jury prof. dr hab. Ryszard Koziołek podkreśla, że choć książka opowiada o najbardziej fundamentalnym wydarzeniu ludzkiego życia, powszechnym wśród wielu istot żywych i koniecznym dla ludzkiego istnienia, stoi za nim z gruntu kobiece doświadczenie. I dodaje:

Jury podkreśla, że książka Jakubowskiej ma epicki rozmach, setki bohaterów, zmienny styl i narrację, która na różne sposoby próbuje dobrać się do odmiennych światów historycznych i społecznych bohaterów powieści.

Uzasadniając wybór, zwrócono uwagę, że czytelnik zostaje wciągnięty przez encyklopedyczne bogactwo wiedzy o sztuce położniczej sprzed ponad stu lat, ale przede wszystkim fascynujące, złożone, doskonale skonstruowane postacie tytułowych bohaterek. Wędrujemy z nimi ponad pół wieku przez wielokulturową Galicję XIX i pierwszej połowy XX wieku.

źródło: Polska Izba Książki