Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wysłuchałam i bardzo dobrze się tej opowieści słuchało!

Wysłuchałam i bardzo dobrze się tej opowieści słuchało!

Czasem wystarczy chcieć wysłuchać, a potem spisać historię / herstorię bliskiej osoby, by odkryć, jak bardzo zadziwiające było jej życie. Tak stało się w przypadku Jacques’a Peretti’ego, dziennikarza, który postanowił nagrać wspomnienia swojej mamy Aliny Peretti. Mamy, która w pewnym momencie zachorowała na demencję. Jest to więc jednocześnie historia o pamięci, bliskości i miłości. O przekazywaniu spuścizny, jakimi są wspomnienia rodzinne. Choćby i najtrudniejsze.

Opowieść Aliny, czyli „Dziewczyna bez gwiazdy” to fascynująca podróż do przedwojennej, wojennej i tuż powojennej Polski. Jej rodzina to ludzie zamożni. Matka – Olga - pochodziła z arystokratycznej rosyjskiej rodziny… ojciec.. cóż… jego genealogia i losy były mocno zagmatwane. Te trudności położyły się cieniem na małżeństwie z Olgą i co za tym idzie na losie ich czwórki dzieci: adoptowanego Pawła oraz Juty, Kazika i małej Aliny. Alina od początku czuła się w rodzinie inna, odmienna, czasem nawet niechciana. Ojciec znikał w jakiś tajemniczych sprawach, matka zamykała się w sypialni i układała karty tarota. Z czasem jej dzieci zrozumiały, że muszą emocjonalnie radzić sobie same. A potem wybuchła II wojna światowa, konfrontując ich z brutalną rzeczywistością. Olga i Alina tuż przed 1 września i bombardowaniem miasta wyjechały do domu w lesie. Matka zostawiła w Warszawie nastolatki: Pawła i Jutę oraz młodszego Kazika pod opieką gosposi Heli. Postać Heli jest niezwykła. Mogła przecież zająć się własnymi sprawami, a jednak pomagała osamotnionym wśród wojennej zawieruchy dzieciom.

Perypetie wojenne, zarówno Olgi i Aliny (które przez Syberię trafiły do Szwecji, ale jednak wróciły do Warszawy, aby następnie być świadkiniami powstania w getcie i powstania warszawskiego, cierpienia ludności cywilnej, a potem zostać wywiezione wraz z Jutą do obozu w Auschwitz), jak i Pawła – zaginionego w czasie powstania warszawskiego, Kazika – młodziutkiego powstańca, cudem odnalezionego i Juty – która zginęła w obozie, ale której dokładne losy nie są znane, to niezwykle wstrząsająca opowieść. Na to wszystko nakładają się jeszcze wewnętrzne rodzinne konflikty i trudna relacja Aliny z matką. Już jako dorosła osoba Alina zacznie zdawać sobie sprawę z tego, za co tak naprawdę matkę znienawidziła i o co ją obwiniała. Było to między innymi rozdzielenie z Jutą w obozie w Auschwitz. Matka powiedziała jedno zdanie za dużo… Dzieje rodziny po wojnie, gdy powraca już do nich ojciec, Michał także są wstrząsające. Uwikłana w międzynarodowe napięcia polityczne rodzina powoli się rozpada…

Ta herstoria to jednak także zapis życiowej siły Aliny Peretti, jej odwagi, nieugięcia się, a nawet poczucia humoru, jej czułości wobec najbliższych, także tych, którzy wystawili ją na najtrudniejsze próby. Jest zapisem umykających chorej na demencję kobiecie wspomnień, a więc w tym kontekście jest tym bardziej wzruszająca. Stanowi też inspirację dla czytelników, aby zapytać własnych członków rodziny o przeszłość, o ich doświadczenia. Może się z takiej rozmowy wyłonić dla każdego z nas coś bardzo ważnego. Poza tym wszystkim czyta się ją z zapartym tchem jako poruszające świadectwo tamtych czasów.

Czasem wystarczy chcieć wysłuchać, a potem spisać historię / herstorię bliskiej osoby, by odkryć, jak bardzo zadziwiające było jej życie. Tak stało się w przypadku Jacques’a Peretti’ego, dziennikarza, który postanowił nagrać wspomnienia swojej mamy Aliny Peretti. Mamy, która w pewnym momen...

Rozwiń Zwiń

Nie chciała być bohaterką. Takie myślenie było jej obce. Anna Smoleńska - harcerka, społeczniczka - chciała jedynie, by świat był lepszym miejscem dla słabszych i innych. Dobrze wiedziała, że sama także różni się od rówieśniczek. W swojej osobności znalazła jednak siłę, bo ważne dla niej były wartości: szacunek dla drugiego człowieka, praca na rzecz społeczności, uczenie się, rozwijanie.
Chciała budować lepszą Polskę, bo - choć wychowała się w bezpiecznym i kochającym domu - widziała wiele zła - biedę, bezrobocie, wykluczenie, antysemityzm, getta ławkowe na uczelniach. Tym ostatnim z całą mocą przeciwstawiał się także jej ojciec, wykładowca akademicki. Na jego zajęciach nie było podziałów na Polaków i Żydów, byli studentki i studenci. Często narażał się na nieprzyjemności, ale nie ustawał w tym, by trzymać się swoich zasad.
Aż przyszła wojna. Anna z harcerki staje się bojowniczką. Kopie rowy przeciwlotnicze, ratuje rannych, a po zajęciu przez Niemców Warszawy zaczyna pracę w podziemiu.
Pewnego dnia tworzy znak Polski Walczącej. Tak, tę słynną kotwicę z literą P.

"Anna nie nosi sukienek, ma krótkie włosy i zawsze usuwa się w cień. Zamknięta we własnym świecie, nie lubi rozmawiać. Kiedy wybucha wojna, przestaje liczyć się dla niej cokolwiek oprócz pomocy innym. I to za wszelką cenę, bo przełamuje swoje bariery i angażuje się w walkę. Podaje paczki i grypsy, monitoruje więzienia, przekazuje informacje o ofiarach ich rodzinom. Pewnego dnia dowiaduje się o konkursie na projekt Znaku Polski Walczącej. Anna rysuje kotwicę i… zwycięża!".
Przez lata opowiadano nam wojnę, powstania, zrywy i bunty z perspektywy mężczyzn. Ale nawet oni sami czuli, że nie jest to pełna opowieść, że wiele zostało wymazane. Dziś sięgamy po "brakującą połowę dziejów".

"Dotychczas w historiografii i literaturze dotyczącej lat 1939-1945 harcesrtwo męskie, symbolizowane przez organizację Szarych Szeregów, zdominowało Organizację Harcerek rozgłosem swych wojennych czynów, zachowań i postaw. [...]
Harcerki, podobnie jak Harcerze, są czynne w Małym Sabotażu, propagandzie przeciwniemieckiej ('N"} oraz służbie wywiadowczej, ale wyprzedzały harcerzy w różnorodności inicjatyw i wytrwałej konsekwencji prac opiekuńczych na rzecz rodzin dotkniętych przez wojnę, dzieci, starców, jeńców, więźniów." [Aleksander Kamiński, Przedmowa, "Pełnić służbę. Z pamiętników i wspomnień harcerek Warszawy 1939-1945", Warszawa 1983, s. 9-10].

Książka Magda Knedler o Annie Smoleńskiej to rzecz jasna powieść, nie reportaż. Autorka z wyczuciem odsłania przed nami to, co dzieje się w sercu i umyśle bohaterki - od pewnego letniego obozu harcerskiego w 1938 roku do śmierci w obozie w Auschwitz-Birkenau. Przewieziono tam Annę w 1942 roku po aresztowaniu i poddaniu torturom na Pawiaku. Jej numer obozowy to 26008. Zmarła 19 marca 1943, tracąc w międzyczasie mamę, bratową i siostrę. W chwili śmierci miała 23 lata...
Jestem wdzięczna Autorce za tę książkę. A Was proszę - pamiętajmy o Annie Smoleńskiej i o tym, co naprawdę symbolizuje Znak Polski Walczącej.

Nie chciała być bohaterką. Takie myślenie było jej obce. Anna Smoleńska - harcerka, społeczniczka - chciała jedynie, by świat był lepszym miejscem dla słabszych i innych. Dobrze wiedziała, że sama także różni się od rówieśniczek. W swojej osobności znalazła jednak siłę, bo ważne dla niej b...

Rozwiń Zwiń

Alena Mornštajnová, proponując czytelniczkom i czytelnikom „Lata ciszy”, daje nam kameralną opowieść o rodzinie, w której jest zbyt wiele tajemnic, wzajemnych ran i skrywanych emocji.
Akcja rozgrywa się w dwóch płaszczyznach czasowych. Jest tu też dwoje narratorów. Jednym z nich jest Bogdana, będącą bezpośrednią bohaterką opisywanych zdarzeń, drugim narrator, który opisuje losy pewnego mężczyzny… Svatopluk Žák to oddany sprawie komunista, ale i idealista, który boleśnie zderza się z rzeczywistością. Wychowany przez równie idealistycznego ojca i apodyktyczną, bo walczącą o byt rodziny matkę, pragnie kochać i być kochany. Kiedy los stawia na jego drodze utalentowaną pianistkę Evę, nie może uwierzyć swemu szczęściu. Jest bezgranicznie oddany żonie i córce. Jednak rodzinna idylla pewnej nocy rozsypie się jak domek z kart…

Bogdana mieszka z oschłym, nieczułym i agresywnym ojcem i kochającą ją mocno macochą Bělą. Macocha to fatalna kucharka i świetna twórczyni fantastycznych kolaży oraz ogrodniczka. Obie: i kobieta, i dziewczynka boją się mężczyzny i ojca. Unikają go, jak mogą, tworząc własny zamknięty świat pachnący lawendą, a więc on także zamyka się w swoim, odcinając od tych, które jego zdaniem nie zasługują na zainteresowanie. Atmosfera w domu jest nie do zniesienia, a do tego jeszcze umierająca babcia nazywa Bogdanę Blanką, na co ojciec reaguje agresją. Dziewczynka odkrywa fotografię ze ślubu rodziców i zaczyna zadawać pytania, na które ojciec nie chce udzielić jej odpowiedzi. Będzie więc dalej szukała sama, zmagając się z nieczułością rodzica, tajemnicami, tym, że najbardziej ranią nas osoby bliskie i z własną odmiennością, która izoluje ją od rówieśników. Im będzie starsza, tym bardziej będzie potrzebowała się zakorzenić.

W opowieści Mornštajnovej raz słyszymy historię Svatopluka, a następnie Bogdany. Zaczepiają się czasem jednym zdaniem… Tak skonstruowane splatają się jak dwie równolegle płynące rzeki, aby wreszcie połączyć się w kulminacyjnym momencie. I mimo to nadal nie wiemy, kto otwierając drzwi do przeszłości i jednocześnie dając szansę przyszłości, tak naprawdę przerwał lata ciszy…

Alena Mornštajnová, proponując czytelniczkom i czytelnikom „Lata ciszy”, daje nam kameralną opowieść o rodzinie, w której jest zbyt wiele tajemnic, wzajemnych ran i skrywanych emocji.
Akcja rozgrywa się w dwóch płaszczyznach czasowych. Jest tu też dwoje narratorów. Jednym z nich jest Bogda...

Rozwiń Zwiń

„Poszukiwacz zwłok” to nowa powieść kryminalna Mieczysława Gorzki, przygotowana przez wydawnictwo Czarna Owca. Tytułowy poszukiwacz to psycholog Maciej Lesiecki, osoba o dość skomplikowanej przeszłości. Partneruje mu policjantka Laura Wilk, niezbyt lubiana przez kolegów śledczych, po pierwsze dlatego, że jest kobietą, a pod drugie dlatego, że jest nieustępliwa i skuteczna. Oboje będą musieli połączyć siły, poszukując porywacza-psychopaty, który dręczy i morduje nastolatki. Morderca jak dotąd jest nieuchwytny, pojawia się i znika jak duch, toteż zyskuje pseudonim „Poltergeist”.

W powieści pojawia się kilka wątków. Wokół głównego, czyli śledztwa autor splata losy Macieja Lesieckiego, sięgając aż do jego dzieciństwa. Udaje mu się zbudować postać, która nie budzi sympatii i zaufania czytelnika. Owszem, w pewnym momencie zaczyna się mu współczuć, ale jednak Lesiecki jest w wielu swoich działaniach po prostu paskudny. Podobnie trudną w relacjach, choć z kolei budzącą zaufanie czytelnika osobą, jest Laura Wilk. Ta ambitna policjantka – nie bez przyczyny nosi pseudonim „Wilczyca” – ma przed sobą spore wyzwanie. W pewnym momencie oboje: i Laura, i Maciej będą musieli walczyć nie tylko o odpowiedzi na dręczące ich pytania, ale także o życie. Wrogowie bowiem czają się dosłownie wszędzie. Zwłaszcza tam, gdzie nich się ich nie spodziewa.

Mamy też wątek policjantów „umoczonych” w świecie przestępczym, hazardzistów, narkomanów, alkoholików. Zwłaszcza dotyczy to jednego z nich. Mężczyzna wyraźnie nie radzi sobie z własnymi traumami. Jest osobą z jednej strony przemocową, a jednocześnie słabą. Opętany jest przy tym zazdrością i nienawiścią. Gdy więc ginie jeden ze śledczych, okazuje się, że sprawa „Poltergeista” to jedynie czubek „lodowej góry” kłamstw, oszust i ohydnych czynów.

Akcja powieści toczy się we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku (między innymi w Świdnicy i jej okolicach). W jednej ze scen autor – moim zdaniem – nawiązuje do zabójstwa studentów z lat 90. XX wieku, sprawy do dziś nierozwiązanej, choć oczywiście w książce inne są okoliczności i ofiara. Jednak nie sposób nie skojarzyć tej sprawy, gdy czytamy o grupie studentów w dolnośląskich górach i poszukiwaniu zaginionej koleżanki. Wtedy właśnie – podczas tychże poszukiwań – okaże się, że jeden ze studentów ma specyficzny talent. To zdarzenie zdeterminuje jego dalsze życie, zwłaszcza zawodowe.

Autor ukazuje też powiązania świata polityki i przestępczego, opowiadając o dawnym, zakopanym w niepamięci śledztwie, zaginionej dziewczynie i rządzących nimi mechanizmach. Laura Wilk i Maciej Lesiecki trafią także na ten trop. Trop niebezpieczny, bo informatorzy czy dziennikarze zajmujący się przed laty sprawą Marysi, słono płacą za swoją ciekawość. Kiedyś przestępca, dziś wpływowy polityk, ojciec Marii potrafi wykorzystać swoje wpływy i władzę, by uprzykrzyć życie pchającym nos w nie swoje sprawy. Podążając tym tropem, śledcza i psycholog będą szukać odpowiedzi na pytania, których od lat nikt nie chciał i bał się zadawać.

Najnowsza powieść Mieczysława Gorzki charakteryzuje się przede wszystkim sporą ilością zaplątanych wzajemnie wątków. Zdarzało się, że musiałam książkę odłożyć i przemyśleć wszystkie tropy. Jeśli czyta się bez zaangażowania i pobieżnie, można się pogubić, zwłaszcza w historii pewnego chłopca. Autor też skacze z teraźniejszości w przeszłość, pozostawia sporo domysłom czytelnika. Jest to więc lektura angażująca uwagę, przez co – miejscami – może być męcząca. Pewne wątki śledztwa zostały rozwiązane, inne wręcz przeciwnie, jeszcze bardziej się zagmatwały. Ale – rozumiem, że to zabieg zamierzony – wszak „Poszukiwacz zwłok” to pierwsza część większego cyklu. Nie dostaniemy od razu odpowiedzi, trzeba poczekać na kolejną część i podążać śladem skomplikowanych relacji i niemniej skomplikowanych bohaterów. Ciekawa więc jestem, jak ta historia się rozwinie!

„Poszukiwacz zwłok” to nowa powieść kryminalna Mieczysława Gorzki, przygotowana przez wydawnictwo Czarna Owca. Tytułowy poszukiwacz to psycholog Maciej Lesiecki, osoba o dość skomplikowanej przeszłości. Partneruje mu policjantka Laura Wilk, niezbyt lubiana przez kolegów śledczych, po pierw...

Rozwiń Zwiń

Trudno uwierzyć, że to debiut. Piszę mianowicie o pierwszej powieści Aleksandry Gehrke „Gdy powracają cienie” przygotowanej przez Empik Go. Autorka nie dość, że wymyśliła niezłą intrygę kryminalną, to jeszcze umieściła akcję w trudnym historycznie momencie naszego kraju. I czuje się, że zrobiła porządne rozpoznanie tematu.

Jest rok 1881, znajdujemy się w Piotrkowie, będącym pod rosyjskim zaborem. Echa powstania styczniowego wciąż są obecne wśród miejscowej społeczności. Rosjanie nazywają je pogardliwie rebelią, Polacy muszą ukrywać swoje uczucia i poglądy na ten temat. Każde nieposłuszeństwo karane jest brutalnym śledztwem i zesłaniem. W każdej niemal rodzinie jest ktoś, kto kogoś stracił: męża, ojca, brata, narzeczonego. Oprawcy nie oszczędzają także dzieci. Jedną z ich ofiar jest ogromnie skrzywdzona w czasie śledztwa młodziutka dziewczyna. Ktoś podobno „przesadził”…

Jedną z wiodących postaci w powieści jest Zofia Jaworska, nauczycielka w pensji dla dziewcząt. Poznajemy ją w chwili, gdy traci tę pracę. Pensja zostaje zamknięta. Nauczycielki – zwłaszcza Zofia – są podejrzane o działania edukacyjne, które nie podobają się zaborcy. Młoda kobieta jest w trudnym położeniu. Nie może liczyć na zamążpójście, jest biedna, nie ma posagu. Po kontrowersyjnym śledztwie nie ma dobrych referencji, a więc trudno jej znaleźć kolejne zajęcie. Ponadto Zofia jest niepokorna, wyrasta ponad swoją płeć. Nie chce się bezmyślnie dostosowywać, toteż zdarza się jej łamać konwenanse. Jest wierna sobie, co przysparza jej zarówno wrogów, jak i powtarzanych na jej temat paskudnych plotek.

Tymczasem do miasta przybywa Eugenia Stanisławska z córką Basią, która dla środowiska jest niemniej kontrowersyjna. Młoda wdowa właśnie świeżo poślubiła człowieka, który współpracuje z Rosjanami, jest zruszczonym Polakiem. Taki związek to hańba dla polskiej kobiety, to zdrada najważniejszych wartości. Ale w tej historii nic nie jest jednoznaczne. Okazuje się to w momencie, gdy do akcji wkracza morderca, a w ślad za nim rosyjski sędzia śledczy Piotr Marinow, zdeterminowany, aby rozwiązać tę sprawę. Szybko okazuje się, że Zofię, Piotra, wdowca Stanisławskiego, księdza Nejmana ścigają bolesne i straszne sprawy z przeszłości. I to nie tylko te związane z powstaniem, ale także z jego konsekwencjami, z cierpieniem, poświęceniem i śmiercią najbliższych osób. Komuś też bardzo zależy na tym, aby morderca się nie znalazł…

Powieść kryminalna ze świetnie przygotowanym historycznym tłem – to właśnie charakteryzuje książkę Aleksandry Gehrke. Sugestywne postacie, trudne relacje, dodatkowo skomplikowane otaczającą bohaterów rzeczywistością i traumami, które dzielą ludzi i popychają do zdrad i zbrodni, także wobec samych siebie. Sieć kłamstw i niedopowiedzeń, chciwość i wstydliwie skrywane rodzinne tajemnice – to wszystko tworzy naprawdę znakomitą książkę. Autorka mogłaby się zagubić w takiej ilości wątków i postaci połączonych ze sobą całą siecią powiązań. Jednak zgrabnie buduje kolejne sceny, dialogi, odkrywa zagadkę, ale nie ułatwia czytelnikowi odgadnięcia rozwiązania morderstwa. Przy tym jest tu tak wiele smaczków z epoki, dotyczących życia codziennego bohaterów, Piotrkowa i okolic w tamtych czasach! Zobaczycie, jak fascynujące jest odkrywać tak dokładnie opisany świat.

Aleksandra Gehrke wysoko postawiła poprzeczkę sobie samej. Mam nadzieję, że niebawem przeczytam jej kolejną książkę. Zrobię to z wielką przyjemnością.

Trudno uwierzyć, że to debiut. Piszę mianowicie o pierwszej powieści Aleksandry Gehrke „Gdy powracają cienie” przygotowanej przez Empik Go. Autorka nie dość, że wymyśliła niezłą intrygę kryminalną, to jeszcze umieściła akcję w trudnym historycznie momencie naszego kraju. I czuje się, że zr...

Rozwiń Zwiń

Właśnie posłuchałam książki Marcina Świątkowskiego (czytał Filip Kosior - uwielbiam tego lektora) "Psy Pana". Tak, tak, wśród wielu innych pojawia się tu zakon dominikanów, wyposażony w pewne. hm, specyficzne umiejętności. A dalej? Historia, przygoda, trochę alchemii, eteromancja (!), wyraziści bohaterowie, żwawe dialogi, energetyczne sceny walki, nieoczywiste relacje pomiędzy postaciami. Polubiłam bardzo Katarzynę... wiadomo, że taka postać musi zwrócić uwagę czytelniczki / czytelnika. Bardzo przyjemnie się słuchało.
Teraz pozostaje mi czekać na ciąg dalszy. Byle szybko, Drogi Autorze!

Właśnie posłuchałam książki Marcina Świątkowskiego (czytał Filip Kosior - uwielbiam tego lektora) "Psy Pana". Tak, tak, wśród wielu innych pojawia się tu zakon dominikanów, wyposażony w pewne. hm, specyficzne umiejętności. A dalej? Historia, przygoda, trochę alchemii, eteromancja (!), wyra...

Rozwiń Zwiń

Tę książkę po prostu trzeba przeczytać. To nie jest lektura łatwa, ale jest bardzo ważna i potrzebna.

Tę książkę po prostu trzeba przeczytać. To nie jest lektura łatwa, ale jest bardzo ważna i potrzebna.