Jesteśmy społecznością, która kocha książki

“Śmierć pięknych saren. Jak spotkałem się z rybami” to zbiór opowiadań o charakterze autobiograficznym, które Ota Pavel napisał w latach siedemdziesiątych. Gdy w 1964 roku zdiagnozowano u niego psychozę maniakalno-depresyjną, szukał oparcia w łonie natury, a spisywanie swoich wspomnień traktował jako część terapii.

Korzystając z przymusowego odosobnienia w zakładzie psychiatrycznym, autor wyrusza w osobistą podróż w głąb swojego dzieciństwa. Odsłania się jako wrażliwy i uważny obserwator. Książka to apoteoza piękna przyrody – przede wszystkim rzek i stawów, które dla wędkarza są uosobieniem wolności; wspaniały portret ojca, widzianego przez dziecko jako bohatera, którego po dziecięcemu cały czas nazywa „tatusiem”, a także barwna fantazja urozmaicona wspomnieniami o najbliższej rodzinie i relacjami z podróży. Tatuś jest komiwojażerem, który podejmuje się rzeczy niemożliwych i osiąga wielkie sukcesy – na przykład sprzedaje odkurzacz rolnikowi, do którego wiejskiego domu nie została jeszcze dociągnięta elektryczność. Jego kariera przechodzi jednak płynnie od wielkich wzlotów do upadków – fatalnych interesów, w które wkłada całe serce, wierząc romantycznie w ich powodzenie.

Czytając, mamy wrażenie, że autor spycha wojnę, która towarzyszy jego młodzieńczym latom, jedynie do historycznego tła wydarzeń. Bagatelizuje i banalizuje jej okrucieństwo poprzez unikanie patosu, eksponowanie kpiarskiego tonu i groteskowego humoru, które prawdopodobnie pomagają mu rozliczyć się z przeszłością.
Dla jednego będą to typowo czeskie opowieści w stylu Hrabala i nieco baśniowe historyjki o wędkarstwie, dla drugiego podszyte smutkiem zmaganie się z własną traumą poprzez idealizowanie schwyconego przez wojnę dzieciństwa. Poznajemy świat pełen czułości, jednocześnie poruszający i przerażający.

“Śmierć pięknych saren. Jak spotkałem się z rybami” to zbiór opowiadań o charakterze autobiograficznym, które Ota Pavel napisał w latach siedemdziesiątych. Gdy w 1964 roku zdiagnozowano u niego psychozę maniakalno-depresyjną, szukał oparcia w łonie natury, a spisywanie swoich wspomnień traktował jako część terapii.

Korzystając z przymusowego odosobnienia w zakładzie...

„Matki i córki” Ałbeny Grabowskiej to trudna i bolesna historia prababki, babki, matki i córki, które zmagają się z przeszłością. Reprezentują cztery pokolenia kobiet mierzących się z problemami, które odciskają na nich piętno, kształtują je jako kobiety, wpływają na postrzeganie świata i dalsze wspólne życie. Prababka Maria w przypływie romantycznych wyobrażeń podążyła za mężem na Sybir. Jej córka Sabina uciekła z piekła obozu koncentracyjnego Ravensbrück, w którym dokonywano eksperymentów medycznych na kobietach. Wnuczka Magdalena po utracie ukochanego została samotną matką w czasach PRL-u. Najmłodsza – Lila - stara się zrozumieć kim jest, przełamując panujące w domu milczenie, które przykrywa pokłady kłamstw i niedomówień łączących starsze pokolenia jej rodziny.

W domu Lili zawsze były tylko kobiety. Nie było śladu po rodzinnych pamiątkach. O mężczyznach się nie mówiło, wszelkie pytania odczytywano jako nietakt. Lila dorastała w domu bez bliskości. Poszukiwanie swojej tożsamości, korzeni i poskładanie historii jej rodziny stało się dla niej obsesją, wokół której budowała swoje życie.

Autorka zgrabnie przechodzi między przeszłością a teraźniejszością, pokazując nam po kawałku cztery linie czasowe, w których żyją bohaterki. Porusza temat tego jaką rolę ma poznanie swojego dziedzictwa w budowaniu swojej tożsamości. Jaki wpływ ma na nas rodzinny bagaż psychiczny? W jaki sposób przełamać schemat dziedziczenia traumy? Powieść wzrusza, skłania do wysłuchania historii do końca przed wydaniem opinii. Jej koniec daje nadzieję na przełamanie schematu dziedziczenia traumy, zaakceptowanie trudności i przełamanie strachu przed bliskością. Dopiero koniec historii sprawia, że zaczynamy rozumieć ten ciąg trudnych doświadczeń. Wartościowa podróż, którą polecam.

„Matki i córki” Ałbeny Grabowskiej to trudna i bolesna historia prababki, babki, matki i córki, które zmagają się z przeszłością. Reprezentują cztery pokolenia kobiet mierzących się z problemami, które odciskają na nich piętno, kształtują je jako kobiety, wpływają na postrzeganie świata i dalsze wspólne życie. Prababka Maria w przypływie romantycznych wyobrażeń podążyła za...

ZA UTRUDNIENIA PRZEPRASZAMY

Myślę, że „Nie zdążę” Olgi Gitkiewicz najmocniej poruszy osoby, które przez wiele lat korzystały (lub w wielu przypadkach bez powodzenia jedynie usiłowały korzystać) z transportu publicznego w Polsce. Tym bardziej, jeżeli pochodzą z mniejszych miast lub z szeroko pojętych obrzeży. Wykluczenie komunikacyjne opisywane przez autorkę jest lokalne i namacalne, a jego skala zwala z nóg – dotyka w przybliżeniu 14 milionów Polaków, czyli co trzecią osobę w Polsce.

Tematy poruszane w książce dzielą ją niejako na dwie części. W pierwszej skupiamy się na problemach pieszych, postrzeganiu transportu publicznego jako domeny ludzi biednych, posiadaniu samochodu jako podwyższenia statusu społecznego. Czytamy o wpływie wybieranego przez nas środka przemieszczania się na środowisko. Oddolnej pracy aktywistów. Działaniu skomercjalizowanych przedsiębiorstw komunikacyjnych. Druga część to szeroko opisany temat kolei i jej stopniowego rozmontowywania. Wpływu polityki na wygaszanie popytu poprzez zmianę rozkładów jazdy - zmniejszania liczby połączeń i/lub ustawiania przejazdów w godzinach, które nikomu nie pasują.

Gitkiewicz szkicuje problemy komunikacyjne z różnych stron – historycznej, zarządczej i typowo ludzkiej perspektywy pasażera. Na przykładach pokazuje wpływ wykluczenia komunikacyjnego na wiele płaszczyzn codziennego życia: biedę, bezrobocie, emigrację zarobkową, nierówne szanse edukacyjne, problemy z dotarciem do lekarza. Akcentuje decyzje o spożytkowaniu dodatkowych funduszy na rozbudowę dróg, nie biorąc pod uwagę transportu publicznego. Słabo skomunikowane miasto nie ma szansy się rozwijać, a co gorsze – zaczyna obumierać.

Wielość tematów i wprowadzonych narracji wprowadza jednak w publikacji pewien chaos. Zalewa nas informacjami z każdej strony. Otwiera jednak oczy i zdecydowanie jest warta uwagi. Czy ten reportaż powinien być pozycją obowiązkową dla wszystkich podmiotów decyzyjnych państwowych i sprywatyzowanych spółek? Krótko i zwięźle: tak.

ZA UTRUDNIENIA PRZEPRASZAMY

Myślę, że „Nie zdążę” Olgi Gitkiewicz najmocniej poruszy osoby, które przez wiele lat korzystały (lub w wielu przypadkach bez powodzenia jedynie usiłowały korzystać) z transportu publicznego w Polsce. Tym bardziej, jeżeli pochodzą z mniejszych miast lub z szeroko pojętych obrzeży. Wykluczenie komunikacyjne opisywane przez autorkę jest lokalne i...